W miarę upływu lat nasz układ immunologiczny działa coraz gorzej. Przede wszystkim zaczynają nas dotykać przewlekłe stany zapalne. Gorzej reagujemy na szczepionki, a także na nowe patogeny. Być może jednak układ odpornościowy będzie można odmładzać jednym zabiegiem – taki rewolucyjny sposób badali naukowcy z Uniwersytetu Stanforda.
Spis treści:
1.Stan zapalny jako efekt starzenia się układu immunologicznego.
2. Jak starzeje się układ immunologiczny.
3. Czynniki opóźniające starzenie się układu odpornościowego.
4.Eksperyment związany z zamianą komórek macierzystych HSC.
5.Efekty zmiany komórek macierzystych HSC w eksperymencie na myszach, potencjał prozdrowotny zabiegu.
Nasz układ odpornościowy, podobnie jak całe ciało, także się starzeje. To tak zwany proces immunosenescencji. Prowadzi on do znacznego obniżenia zdolności jego reakcji na antygeny, zaburzonych odpowiedzi pierwotnych, wtórnych, komórkowych i hormonalnych (stąd niezwykle ważne w podeszłym wieku są szczepienia, które „przypominają” różne patogeny, na które organizm może szybciej reagować). Taki stan rzeczy odpowiada za pojawianie się długotrwałych, przewlekłych stanów zapalnych, zwanych z angielskiego inflammaging. To właśnie choroby wywoływane stanami zapalnymi są najczęstszą przyczyną śmierci osób starszych. Ogólnie immunosenescencja prowadzi do częstszych zakażeń, przeciągających się infekcji, słabszej odporności poszczepiennej, a także niższej efektywności procesów związanych ze swoistą reakcją na antygeny oraz z eliminacją uszkodzonych komórek (co wiąże się chociażby z chorobami nowotworowymi, neurodegeneracyjnymi, autoimmunizacyjnymi). Starzenie się układu immunologicznego zależy od wielu różnych czynników i zachodzi w różnym tempie – liczy się tutaj układ genów, a także ekspozycja na czynniki środowiskowe, przykładowo toksyny.
Molekularny zegar starzenia
Proces immunostarzenia się jest przede wszystkim wynikiem nagromadzenia defektów komórkowych, molekularnych i zaniku pewnych narządów, czego najlepszym przykładem jest grasica odpowiadająca za wytwarzanie limfocytów T. Przy okazji następuje nadmierna stymulacja wrodzonej i nabytej odpowiedzi odpornościowej. Komórki odpornościowe wytwarzane są głównie w szpiku kostnym – z wiekiem komórki szpiku kostnego coraz częściej przekształcają się w komórki tłuszczowe, te zaś mają mniejsze możliwości wydolnościowe związane z wytwarzaniem i różnicowaniem komórek odpornościowych. Z wiekiem coraz więcej komórek przekształca się w tak zwane „komórki zombie”, inaczej SASP (Senescence-associated SecretaryPhenotype). Mają one fenotyp wydzielniczy związany ze starzeniem się, ich nagromadzenie prowadzi do stanów zapalnych, co więcej, zarażają one swymi cechami wszystkie komórki, z którymi mają kontakt. Sprytnie bronią się przed usunięciem ze strony układu odpornościowego i część naukowców porównuje je do komórek nowotworowych, od których różni je tylko brak możliwości przeprowadzania podziałów komórkowych.
Zioła i zdrowy tryb życia
Istnieje cały szereg czynników opóźniających immunosenescencję. To chociażby unikanie toksyn i używek, a także ogólnie pojęty zdrowy tryb życia – zbilansowana dieta, unikanie stresu, odpowiednia higiena snu, aktywność fizyczna (najlepiej sprawdza się regularna aktywność o umiarkowanej intensywności). Kolejnymi mogą być produkty tak zwanej diety przeciwzapalnej, a także stosowanie różnych ziół opóźniających procesy starzenia, ale i wzmacniających układ immunologiczny – przykładami żeń-szeń, czystek, aloes, jeżówka purpurowa czy kurkuma. Stymulująco na układ immunologiczny działa miód, czosnek, imbir, a także produkty bogate w witaminy A, B6, C, D i K.
Na Uniwerytecie Stanforda, gdzie od lat prowadzone są badania związane ze starzeniem się organizmu stworzono iAge, molekularny zegar starzenia się. Wprowadza on dane związane z układem immunologicznym do zaawansowanej sztucznej inteligencji i na podstawie wyników określa on wiek biologiczny badanego – rekordzistą być 105-latek, którego wyniki przypominały wyniki… 25-latka! Za najbardziej miarodajny w badaniu uznano poziom CXCL9, substancji przyciągającej limfocyty na miejsce, w którym są potrzebne (zbyt wysoki poziom CXCL9 odpowiada za przewlekłe stany zapalne, zaczyna on rosnąć przeciętnie od 60. roku życia). Naukowcy badają także możliwości obniżenia lub zatrzymania wzrostu poziomu CXCL9, które zaowocowałyby terapiami odmładzającymi układ odpornościowy, a także układ krążenia.
Czytaj także: https://naturazdrowie.com/2025/11/13/jak-nie-dac-sie-zimowym-infekcjom-naturalne-sposoby-na-odpornosc/
Odświeżyć pamięć układu immunologicznego
W bieżącym roku naukowcy ze Stanford Medicine i National Institute of Health’s Rocky Mountain Laboratories przedstawili w magazynie „Nature” dowody na to, że w przyszłości może być możliwe wzmocnienie układu odpornościowego osób starszych za pomocą jednorazowego leczenia modulującego skład pewnego rodzaju układu odpornościowego. Terapia taka, przetestowana póki co na gryzoniach, znacząco poprawiła zdolność układu odpornościowego zwierząt geriatrycznych do walki z nowymi patogenami, a także do zdecydowanie lepszej reakcji na szczepienie, co umożliwiło im walkę z nowym zagrożeniem kilka miesięcy później. Badania związane były z komórkami macierzystymi HSC. Komórki te zapoczątkowują w organizmach tworzenie się komórek odpornościowych, w tym limfocytów B i T. Z upływem lat jednak zaczynają się poświęcać tworzeniu komórek mieloidalnych, co odbywa się kosztem limfocytów. To przyczynia się do ogólnego spadku odporności: limfocyty B rozpoznają bowiem patogeny i wytwarzają przeciwciała, które przyczepiają się do charakterystycznych struktur, celując w zainfekowane lub obce komórki w celu zniszczenia, dla odmiany różne podtypy limfocytów T albo niszczą zainfekowane komórki, albo kierują na nie uwagę innych komórek odpornościowych, które zlikwidują niebezpieczeństwo. Limfocyty są też podstawą „pamięci” układu odpornościowego – po zetknięciu się z zagrożeniem organizm wie już, jak najlepiej je zwalczyć. Na tej zasadzie działają szczepionki – limfocyty mają kontakt z niegroźną dawką patogenów i opracowują system ich zwalczania, co przydaje się podczas zainfekowania prawdziwą chorobą.
Młoda stara mysz
Wraz ze starzeniem się limfocytów jest więc coraz mniej, a komórek mieloidalnych coraz więcej. Oczywiście te drugie są potrzebne i pełnią ważną funkcję – usuwają patogeny, uszkodzone lub podejrzane komórki. Przy okazji jednak wywołują stany zapalne. Jeśli ich liczba znacznie wzrasta lub z jakiegoś powodu zaczynają działać zbyt aktywnie, stan zapalny staje się przewlekły. W opinii naukowców takie zmiany jeszcze z wiek temu nie miały wpływu na zdrowie – ludzie nie byli zbyt mobilni i z większością patogenów spotykali się do lat młodości. Żyli też krócej i ewentualne stany zapalne nie ciągnęły się latami. Teraz społeczeństwo jest mobilne, ludzie żyją dłużej, ryzyko natknięcia się na nowe zagrożenie jest zdecydowanie większe nawet w podeszłym wieku – zestarzały układ odpornościowy nie potrafi już na nie reagować (przykładem Covid-19 i wysoka śmiertelność osób starszych). A co byłoby, gdyby stare komórki HSC zastąpić nowymi, młodymi, które nastawione są na produkcję limfocytów? To pytanie zadali sobie naukowcy i przeprowadzili odpowiednie eksperymenty, zamieniając HSC u wykazujących cechy geriatryczne gryzoni. Okazało się, że po zabiegu u myszy znacznie wzrosła liczba limfocytów i odporność na nowe zagrożenia. „Bez tej odnowy nowe czynniki zakaźne nie zostałyby rozpoznane przez istniejącą pulę limfocytów pamięci” – stwierdził profesor patologii i biologii rozwojowej Irving Weissman. Dr Jason Ross dodał: „Pojedynczy cykl leczenia ukierunkowany tylko na jeden typ komórek miał wpływ na każdą cechę starzejącego się układu odpornościowego – markery funkcjonalne na komórkach, występowanie białek zapalnych, odpowiedź na szczepienie i odporność na śmiertelną infekcję”. Stare myszy zareagowały na szczepienia i kontakt z nowym szczepem chorobotwórczym tak, jak młode gryzonie.
Mysie i ludzkie HSC są bardzo podobne. Oczywiście powtórzenie tego zabiegu u ludzi to kwestia kolejnych badań, raczej lat niż miesięcy, ale według badaczy bardzo prawdopodobne jest zastosowanie identycznego zabiegu rewitalizacji układu immunologicznego człowieka. Stałoby się to prawdziwym przełomem jeśli chodzi o efektywność zwalczania patogenów u osób starszych, wyraźnie podniosłoby też ich odpowiedź na szczepienia.
Jan Matul, dziennikarz działu nauka i newsy holistyczne
Źródła:
https://www.sciencedaily.com/releases/2024/03/240327124540.htm
https://med.stanford.edu/news/all-news/2024/03/older-immune-system.html
https://www.niaid.nih.gov/news-events/immune-system
Skomentuj