Podczas snu organizm szybciej się regeneruje, wzmaga się produkcja białek i niektórych hormonów, utrwala się też wszystko, czego udało się człowiekowi nauczyć w ciągu dnia. Osoby źle sypiające często mają problemy z koncentracją, kondycją, nadwagą oraz odpornością. Chcąc sobie pomóc, od razu sięgają po leki na receptę. Jak wynika ze statystyk, wśród siedemdziesięciolatków aż ponad 15 procent zażywa leki nasenne, które uzależniają.
Bezsenność kojarzy się najczęściej z deficytem snu. Tymczasem do jej objawów należy doliczyć także trudności z zasypianiem, wybudzanie się w nocy, koszmary i lęki nocne, bóle głowy, płytki sen lub czasem całkowity jego brak, niezdolność do wysypiania się, mimo normalnych parametrów snu.
Eksperci badający zagadnienia związane ze snem podzielili przyczyny bezsenności na zewnątrz- i wewnątrzpochodne. Bezsenność zewnątrzpochodna wiąże się z higieną snu. Jest następstwem zbyt wysokiej temperatury w sypialni, niewygodnego łóżka, hałasów czy migających świateł, np. neonów. Wspomniane niedogodności łatwo usunąć, zmieniając układ mebli w sypialni. Wieczorem pomoże też odłożenie smartfona, tabletu i wyłączenie komputera oraz telewizora. Niebieskie światło emitowane przez ekrany wydłuża czas potrzebny do zaśnięcia nawet o godzinę. Dobrze zrobi aktywność fizyczna w postaci popołudniowej przejażdżki rowerem lub spaceru. Wrogiem zdrowego snu nocnego są krótkie drzemki w ciągu dnia, nikotyna, alkohol i kofeina.
W przypadku bezsenności wewnątrzpochodnej przyczyn problemu należy upatrywać w chorobach natury psychologiczno-emocjonalnej (jak np. depresja i nerwica) oraz fizjologicznej. Osoby, które cierpią na nadczynność tarczycy, cukrzycę, bóle przewlekłe czy nowotwory często skarżą się także na słabą jakość snu lub jego deficyt.
Osoby mające problemy ze snem, powinny zainteresować się ziołami. Wiele z nich ułatwia samo zasypianie, poprawia jakość snu, działa antystresowo, wyciszająco, relaksująco i zwalcza zmęczenie. Ponadto zioła nie uzależniają, nie obciążają wątroby, nerek ani żołądka oraz wspomagają produkcję melatoniny. Oto kilka najbardziej godnych polecenia.
Liść melisy – działa uspokajająco i wyciszająco, za co odpowiadają zawarte w niej olejki eteryczne jak cytronelol, cytral i geraniol. Skutecznie rozprawia się z lękiem, stresem i natłokiem myśli. Rozluźnia spięte mięśnie, co pomaga osiągnąć stan relaksu i błogości.
Przepis: łyżeczkę suszu zalać wrzątkiem i odstawić na 15-20 minut do zaparzenia. Można posłodzić miodem.
Szyszki chmielu – pomagają szybciej zasnąć i wyciszyć się przed snem, wywołują efekt głębokiego odprężenia i spokoju, dlatego idealnie nadają się dla osób zestresowanych.
Przepis: 1-2 łyżki szyszek chmielu zalać szklanką wrzątku, przykryć i odstawić na 15 minut. Przecedzić. Pić przed snem.
Korzeń kozłka lekarskiego – czyli waleriana, skutecznie zwalcza bezsenność wynikłą w następstwie nerwic, stresu, lęków i niepokoju. Roślina obniża aktywność ośrodkowego układu nerwowego, działa przeciwlękowo i rozkurcza mięśnie gładkie. Związki, które występują w kozłku, znacząco ułatwiają zasypianie oraz poprawiając jakość snu. Kwas walerianowy np. hamuje rozkład GABA (kwas gamma-aminomasłowy) w mózgu, co wywołuje uczucie spokoju i relaksu. Z kolei hesperydyna oraz linaryna pogłębiają sen i pozwalają zmniejszyć liczbę wybudzeń. Można pić w formie herbatek lub naparu.
Przepis na nalewkę: 2 łyżki rozdrobnionego korzenia kozłka i kłączy wsypać do butelki z ciemnego szkła. Zalać szklanką spirytusu i odstawić na ok. tydzień. Potem przecedzić i przez 3 dni pić 3 razy dziennie ok. 10 kropel. Powtórzyć terapię po 2 tygodniach.
Passiflora (ziele męczennicy) – znana jest nie tylko z właściwości nasennych, ale także przeciwlękowych. Polecana dla osób z zaburzeniami snu o podłożu nerwowym oraz w stanach niepokoju.
Przepis:1-2 łyżeczki ziela zalać szklanką wody, parzyć pod przykryciem przez 10-15 minut. Odcedzić. Aby poprawić jakość snu, wypić szklankę naparu wieczorem, w stanach podwyższonego napięcia wypijać 3-4 szklanki dziennie.
Rumianek – napar z jego koszyczków niweluje stres i rozluźnia. Niektóre flawonoidy zawarte w roślinie wiążą się z obecnymi w mózgu receptorami benzodiazepinowymi, podobnie jak leki na bezsenność.
Przepis: łyżeczkę rumianku zalać 150 ml wrzątku. Parzyć pod przykryciem przez 15 minut, pić wieczorem.
Kwiat lawendy – napar z lawendy łagodzi stany napięcia nerwowego, wyhamowuje wpływ stresu na organizm, poprawia nastrój i relaksuje. Pomaga tym, którzy w nocy często się wybudzają. Susz włożony do woreczka i umieszczony w sypialni, np. pod poduszką, umożliwia spokojne przespanie całej nocy.
Przepis: łyżeczkę suszonych kwiatów lawendy zalać wodą o temperaturze 90 st.C. Parzyć przez 5-10 minut. Można dosłodzić miodem.
Liść lipy – napar z liści tego drzewa uspokaja i relaksuje. Zmniejsza napięcie mięśniowe, które utrudnia szybkie zaśnięcie. Koi nerwy, pomaga wytłumić niespokojne myśli, redukuje stres, działa lekko napotnie.
Przepis: łyżeczkę suszu zalać wrzątkiem, parzyć i pić jak herbatę.
Relaksujące olejki eteryczne – dodawane do kąpieli lub rozcieńczone z wodą w kominku terapeutycznym efektywnie wyciszają, uspokajają, pozwalają zapanować nad nerwami i skutecznie nastroić do snu. Warto sięgnąć po olejek z jałowca, kminu rzymskiego, majeranku i lawendy.
