Inozytol jest witaminopodobnym związkiem chemicznym, jeszcze do niedawna był klasyfikowany jako jedna z witamin grupy B – witamina B8. Najnowsze badania dowiodły jednak, że jest związkiem syntetyzowanym przez ludzki organizm, co zmieniło zasadniczo sposób jego postrzegania.
Inozytol jest składnikiem naszych błon komórkowych, płynów ustrojowych, glikolipidów i glikoproteidów. Dzięki temu ma swoje przełożenie zdrowotne w obrębie układów związanych m.in. z gospodarką tłuszczową, hormonalną, pracą serca. Jest produkowany głównie w wątrobie i w mózgu. Występuje w komórkach mózgowych, rozrodczych i mięśniowych, w mięśniu sercowym i wątrobie. Ilości inozytolu wytwarzane przez organizm człowieka bywają jednak niewystarczające przy różnych zaburzeniach zdrowotnych. Dlatego potrzebna jest jego suplementacja i dostarczanie z zewnątrz wraz z pożywieniem?
Inozytol odgrywa istotną rolę przede wszystkim w leczeniu zespołu policystycznych jajników oraz niepłodności. Ma powiązanie z funkcjonowaniem układu nerwowego, wspomaga usuwanie takich stanów chorobowych jak: depresja, napady lękowe, zaburzenia obsesyjno-kompulsywne czy przedmiesiączkowe zaburzenia dysforyczne. Wiemy, że obniża trójglicerydy i cholesterol. Wpływa na regulację wagi ciała, jest pomocny w zwalczaniu cukrzycy typu 2 i insulinooporności. Ma także zastosowanie w poprawianiu naszego wyglądu poprzez korzystny wpływ na pielęgnację skóry.
Te dwa problemy zdrowotne są ze sobą powiązane i dotykają około 15 proc. kobiet. Wiążą się z występowaniem torbieli w jajnikach, a w ich konsekwencji z zaburzeniami miesiączkowania oraz problemami z zajściem w ciążę. Zespół policystycznych jajników, hiperandrogenizm, czyli dominacja u kobiet męskich hormonów płciowych i skąpe miesiączki mogą zostać uregulowane poprzez przyjmowanie inozytolu. Badania wskazują, że może być on skuteczny w leczeniu niektórych objawów PCOS, takich jak zaburzenia hormonalne i niepłodność. Poprawia regularność cyklu menstruacyjnego, wspomagając owulację i redukując oporność na insulinę. Przy wysokim poziomie insuliny, zjawisku hiperinsulinemii, które pobudza produkcję męskich hormonów płciowych w jajnikach zamiast żeńskich, narastają anomalia, które reguluje właśnie inozytol. Suplementacja prowadzi do wyregulowania poziomu androgenów u kobiet z PCOS, a tym samym poprawia płodność i wywołuje regularne owulacje.
Inozytol wpływa także na obniżenie trójglicerydów w organizmie i cholesterolu, czym może przyczyniać się do redukcji wagi ciała i poprawy funkcjonowania całego układu krążenia. Wpływa korzystnie na metabolizm lipidów i pomaga w obniżaniu poziomu złego cholesterolu (LDL), to z kolei korzystnie wpływa na pracę serca. Jest także ważny dla osób z insulinoopornością. Jedną z najważniejszych cech inozytolu jest to, że zwiększa wrażliwość receptorów na insulinę. Doprowadza do uregulowania poziomu glukozy we krwi. Osoby z insulinoopornością mogą doświadczać mniejszego apetytu i rzadszych napadów wilczego głodu. Regulacja poziomu cukru we krwi i wrażliwość na insulinę to dobre wiadomości dla osób borykających się z cukrzycą typu 2.
I tutaj nauka wskazuje na pozytywne rozwiązania. Inozytol, jak dowodzą badania, może mieć korzystny wpływ na zdrowie psychiczne, jest przydatny w leczeniu różnych zaburzeń psychicznych, poprawia także nastrój i zdolności poznawcze. Pełni bowiem swoją rolę w przewodnictwie nerwowym i pomaga utrzymać zdrową strukturę komórek nerwowych. Jako regulator układu nerwowego i przewodnictwa między komórkami, przyczynia się także do zmniejszenia wychwytu zwrotnego serotoniny, co wiąże się z poprawą nastroju i dobrym samopoczuciem oraz bierze udział w syntezie innych hormonów. Może być zatem antidotum i środkiem zaradczym na depresję i stany lękowe, a także przydatny w leczeniu schizofrenii. Badania na zwierzętach wykazują, że inozytol może wpływać na szlaki neuroprzekaźników związanych z depresją i lękiem. Prowadzone są także badania nad zaburzeniami neurologicznymi. Naukowcy obserwują potencjalne zastosowanie inozytolu w leczeniu chorób neurologicznych, takich jak choroba Alzheimera czy stwardnienie rozsiane.
Jako składnik fosfolipidów, pomaga w utrzymaniu struktury błon komórkowych, co jest kluczowe dla funkcjonowania komórek. Inozytol pełni też ważną funkcję w przekazywaniu sygnałów między komórkami, głównie poprzez regulację drugiego przekaźnika – inositol trifosforanu (IP3). To właśnie dzięki tej funkcji inozytol ma wpływ na wiele aspektów zdrowia psychicznego. Syntetyzuje także fosfatydyloinozytol, który jest ważnym składnikiem błon komórkowych. Pełni istotną rolę w transdukcji sygnału w komórkach, co pozwala na odpowiednie przekazywanie informacji i regulację różnych procesów. Inozytol odpowiada za równowagę między miedzią i cynkiem, zapewniając prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego, a także rozwój szpiku kostnego. Inozytol wpływa również korzystnie na porost włosów i paznokci.
Inozytol występuje w: orzechach, nasionach, pełnoziarnistych produktach zbożowych, kiełkach pszenicy, owocach cytrusowych, świeżych owocach i warzywach, głównie w groszku zielonym i fasoli. Jest także dodawany do napojów energetycznych.
Cechą charakterystyczną inozytolu jest dobra rozpuszczalność w wodzie i niska toksyczność. Może być przyjmowany bezpiecznie w dużych dawkach i jest dobrze przyswajalny przez organizm. Jako suplement diety jest dostępny w formie proszku do sporządzenia zawiesiny, ma także postać tabletek i kapsułek. Nie ustalono zalecanej, dziennej dawki inozytolu. Wiadomo natomiast, że efekty uboczne, takie jak: nudności, bóle i zawroty głowy, uczucie zmęczenia, pojawiają się po przekroczeniu dawki większej niż 12 000 mg na dobę. Dla osób z problemami metabolicznymi i zespołem policystycznych jajników zalecaną dawką jest 2 000 mg na dobę, przy zaburzeniach psychicznych dawka wynosi minimum 6 000 mg dziennie.
