Kontakt

Biuro Reklamy Sylwia Wilczyńska
Magazyn “Natura&Zdrowie”, oraz Portal "NaturaZdrowie.com"
Email: reklama@naturazdrowie.com

Redakcja portalu:
Redaktor prowadząca:
Katarzyna Melihar
Email: portal@naturazdrowie.com
Redaktor:
dr Małgorzata Musioł
Email: redakcja@naturazdrowie.com

Magda Adamek 19/12/2023

Wybór diety roślinnej: kluczowe różnice

Wegetarianizm czy weganizm - znasz różnice?

Sprawdź, czym różnią się wegetarianizm i weganizm, jakie korzyści zdrowotne niosą oraz na co zwrócić uwagę, planując dietę roślinną.

Wegetarianizm i weganizm to popularne diety roślinne, które różnią się zakresem eliminacji produktów pochodzenia zwierzęcego. W artykule dowiesz się, czym dokładnie się różnią, jakie są ich korzyści zdrowotne oraz jakie składniki odżywcze warto uzupełniać, aby zbilansować dietę. Poznaj różnorodne opcje diet roślinnych i wybierz najlepszą dla swojego zdrowia oraz stylu życia.

Spis treści:

1. Ile ludzi na świecie nie je mięsa?

2. Dlaczego rezygnujemy z mięsa?

3. Rodzaje diet roślinnych

4. Korzyści zdrowotne

5. Na co należy uważać?

Ile ludzi na świecie nie je mięsa?

Polacy w coraz częściej ograniczają lub zupełnie eliminują z diety mięso – podobnie jak reszta Europy. W 2019 r. odsetek Polaków będących na diecie wegetariańskiej lub wegańskiej wynosił 8,4 proc., obecnie już 10% Polaków deklaruje się jako wegetarianie, a 6% jako weganie. Duży wzrost popularności diet roślinnych nastąpił podczas pandemii – liczba samych wegan wzrosła o 2 proc.

Na świecie pierwsze miejsce wśród państw z największym odsetkiem wegetarian zajmują Indie, gdzie 38 proc. całej populacji zrezygnowało ze spożywania mięsa. W Europie wygrywają Włochy, Austria, Niemcy i Wielka Brytania z udziałem ok. 9-12 proc. wegetarian w społeczeństwie. Patrząc na państwa położone po drugiej stronie globu – w Brazylii 14 proc. populacji deklaruje wegetarianizm, a w Argentynie 12 proc. Średnio więc, na świecie około 10% ludzi nie spożywa mięsa.

ile ludzi na świecie nie je mięsa

Co więcej, 1/3 badanych, niezależnie od obecnej częstotliwości jedzenia mięsa, deklaruje, że w przyszłości zrezygnuje (4 proc.) lub ograniczy (27 proc.) jego spożycie.

Dlaczego rezygnujemy z mięsa?

Jedną z najczęstszych motywacji do ograniczenia konsumpcji mięsa jest nasze zdrowie. Powszechnie wiadomo, że wegetarianie żyją dłużej i dłużej zachowują młodość oraz witalność. Badania wskazują, że osoby na dietach roślinnych są w mniejszym stopniu dotykane przez choroby cywilizacyjne związane z niezdrową dietą, takie jak choroby serca, nadciśnienie, cukrzycę, nowotwory, nadwagę i otyłość

Kolejną silną motywacją do porzucenia mięsa, niezależnie od wieku i płci, są względy humanitarne oraz klimatyczne. Współczucie dla zwierząt oraz przekonanie, że ograniczenie spożycia mięsa jest dobre dla naszej planety, stoi za decyzją odpowiednio 74 proc. i 72 proc. wegetarian i wegetarianek oraz 48 proc. i 40 proc. ograniczających spożycie mięsa.

Okazuje się, że według badań, ok. jedna trzecia emisji wszystkich gazów cieplarnianych spowodowanych przez człowieka jest związana z produkcją żywności – głównie produkcją mięsa. Co więcej – w skali całego świata 59 proc. gruntów, na których można by uprawiać rośliny jadalne, jest wykorzystywanych do uprawy roślin na paszę dla zwierząt hodowlanych. Z hodowlą zwierząt związane jest także potężne zużycie wody – jedna trzecia wody pitnej zużywanej przez ludzi trafia właśnie do zwierząt hodowlanych.

Dlatego też na całym świecie jest wiele inicjatyw społecznych, zachęcających do zaprzestania lub zredukowania spożycia mięsa. Jedną z nich są “bezmięsne poniedziałki” (Meatless Mondays) bardzo popularne w wielu krajach. To właśnie w poniedziałki – w hotelach, szpitalach, bufetach i kantynach biurowych – nie znajdziemy potraw z mięsem.

Inną akcją społeczną jest „Veganuary” prowadzona przez organizację o takiej samej nazwie. Zachęca ona to całkowitej rezygnacji z mięsa oraz produktów odzwierzęcych (nabiał, miód itd.) przez cały miesiąc styczeń. W 2022 roku w akcji wzięło udział 620 tys. osób.

W Polsce słynną akcję „Zostań wege na 30 dni” prowadzi Fundacja Viva. W ramach niej uczestnicy otrzymują np. gotowy jadłospis, przepisy na dania roślinne i praktyczne porady, jak utrzymać dietę bezmięsną przez kolejnych 30 dni.

rodzaje diet roślinnych
Rodzaje diet roślinnych

Jeśli już stoimy na progu decyzji o zmianie diety na roślinną lub trochę “bardziej roślinną”, warto wiedzieć jakie mamy opcje do wyboru. Istnieje kilka różnych diet opierających się na eliminacji mięsa, a do najpopularniejszych należą:

 Wegetarianizm albo laktowegetarianizm – wyklucza spożycie: mięsa, ryb i owoców morza, drobiu, jaj. Pozwala natomiast na spożycie produktów mlecznych, takich jak mleko, ser, jogurt i masło;

 Ovowegetarianizm – wyklucza spożycie: mięsa, drobiu, ryb, owoców morza i produktów mlecznych, ale dopuszcza spożycie jaj;

 Laktoowowegetarianizm – dieta bezmięsna – jak wyżej, ale z dodatkiem jaj i produktów mlecznych.

• Pescowegetarianizm – dieta oparta głównie na produktach roślinnych z dodatkiem ryb.

• Semiwegetarianizm albo fleksitarianizm – dieta oparta głównie na produktach roślinnych, ale dopuszczająca spożywanie od czasu do czasu nabiału, ryb czy drobiu.

• Weganizm – dieta oparta wyłącznie na produktach roślinnych, eliminująca wszelkie produkty pochodzenia zwierzęcego, a więc mięso, ryby, owoce morza, nabiał, jaja, ale również miód i produkty pszczele.

• Witarianizm – „surowa” dieta roślinna, tzw. dieta RAW FOOD, oparta na surowych produktach roślinnych nie poddanych obróbce termicznej (gotowanie w temperaturze max. 40°C).

Korzyści zdrowotne z diety roślinnej

Diety roślinne to diety, w których wzrasta spożycie dużej ilości warzyw, owoców, produktów pełnoziarnistych, orzechów, tłuszczów roślinnych i świeżych ziół – są polecane przez dietetyków w celu poprawy naszego stanu zdrowia.

Oto kilka wymiernych korzyści dla zdrowia, które może nam przynieść dieta roślinna:

• obniżenie ryzyka zawałów i chorób sercowo- naczyniowych

• obniżenie cholesterolu – widoczne już po 6 tygodniach na diecie roślinnej!

• poprawa elastyczności naczyń krwionośnych

• obniżenia ciśnienia krwi

• poprawa kondycji przewodu pokarmowego

• niższa zachorowalność na nowotwory

• dwukrotnie niższe ryzyko wystąpienia cukrzycy typu 2

• rzadsze problemy z nadwagą i otyłością

• wyższy poziom energii i sił witalnych (jest wielu słynnych sportowców na diecie roślinnej)

• młody wygląd – opóźnienie procesów starzenia skóry

• redukcja stanów zapalnych

• mniejsze ryzyko depresji

Na co należy uważać?

Wbrew przesądom sceptyków, który uważają, że umrzemy z głodu na diecie roślinnej – nie jest to prawdą. Nie zabraknie nam białka, żelaza i innych składników odżywczych, ponieważ dobrze zbilansowana dieta roślinna dostarczy nam pełnowartościowych pokarmów. Jest jednak kilka punktów na które warto zwrócić uwagę.

Czytaj również: https://naturazdrowie.com/zielony-rewolucjonizm-jak-rosliny-wplywaja-na-jakosc-zycia-w-betonowych-dzunglach/

Białkozadbaj o różnorodność

Warto zadbać o różnorodność spożywanego białka, tak aby dostarczyć ciału wszystkich aminokwasów, szczególnie tych egzogennych (czyli tych, których nasze ciało nie jest w stanie samo syntetyzować). Należy więc zadbać o różnorodność spożywanych ziaren fasoli, grochu, produktów sojowych, a także produktów mlecznych u osób na dietach niewegańskich. Rzadkością jest niedobór białka u zdrowo odżywiających się wegetarian.

Witamina D3 i B12systematycznie wspieraj organizm

Niedobór tych witamin może dotknąć zarówno osoby na dietach roślinnych, jak i na dietach mięsnych. Warto więc zadbać on systematyczną suplementację obu z tych witamin.

Wapńznajdź wiele jego źródeł

Niedobór wapnia najczęściej może wystąpić w wegan, ponieważ w przypadku diet zawierających produkty mleczne, spożycie wapnia jest w dużym stopniu zaspokajane. Istnieje jednak wiele innych źródeł wapnia, jak: migdały, sezam, chia, siemię lniane i orzechy włoskie, figi, fasola biała, warzywa liściaste, takie jak jarmuż, szpinak, boćwina, rukola, kapusta, brokuły i kalafior, tofu i produkty sojowe oraz inne mleka roślinne wzbogacane w wapń.

Cynkuważaj na niedobory

Niedobory cynku można uzupełnić dodając do diety nasiona dyni, słonecznika, orzechy nerkowca, fasolę, ciecierzycę i inne rośliny strączkowe, niektóre warzywa, takie jak szpinak, boćwina i brokuły, zawierają pewne ilości cynku.

Żelazo włącz do menu jadalne algi morskie

Podobnie w przypadku żelaza wbrew opiniom sceptyków, w wielu produktach roślinnych znajdziemy jego źródła, np. fasola, ciecierzyca, soczewica i groch, nasiona dyni, pestki słonecznika, migdały, orzechy włoskie i nasiona sezamu są bogatym źródłem żelaza. Pełnoziarniste produkty zbożowe, takie jak kasza gryczana, pełnoziarnista mąka, płatki owsiane i chleb pełnoziarnisty. Szpinak, jarmuż, boćwina, rukola i brokuły zawierają dużo żelazo. Pewne gatunki jadalnych alg morskich, takie jak spirulina i chlorella, są także źródłem żelaza. Mogą być dostępne w formie suplementów diety lub jako składnik w niektórych produktach.

Z pewnością w dzisiejszych czasach bycie wegetarianinem lub weganinem nie stanowi żadnego problemu. Z drugiej zaś strony szczególnie w dzisiejszych czasach ważne jest, aby zadbać w ten sposób o własne zdrowie i o dobro nasze planety.


Bibliografia:

1. Ponder A, Król K, Hallmann E. Zrównoważone diety i ich rola w żywieniu człowieka – dieta wegetariańska, dieta pesco wegetariańska, dieta śródziemnomorska, nowa nordycka dieta. In: Baran M, Nyćkowiak J, eds. Żywność I Żywienie. Żywność i Żywienie. Młodzi Naukowcy; 2019:73-78.

2. Agrawal S, Millett CJ, Dhillon PK i in. (2014) Type of vegetarian diet, obesity and diabetes in adult Indian population. Nutrition journal 13(1): 89.

3. Clarys P, Deliens T, Huybrechts I i in. (2014) Comparison of nutritional quality of the vegan, vegetarian, semi-vegetarian, pesco-vegetarian and omnivorous diet. Nutrients 6(3): 1318-1332.

4. Estruch R, Ros E, Salas-Salvadó J i in. (2013) Primary prevention of cardiovascular disease with a Mediterranean diet. New England Journal of Medicine 368(14): 1279-1290.

5. Key TJ, Appleby PN, Rosell MS (2006) Health effects of vegetarian and vegan diets. Proceedings of the Nutrition Society 65(1): 35-41.

6. Mithril C, Dragsted LO, Meyer C i in. (2012) Guidelines for the new Nordic diet. Public health nutrition 15(10): 1941-1947.

7. Poulsen SK, Due A, Jordy AB i in. (2013) Health effect of the New Nordic Diet in adults with increased waist circumference: a 6-mo randomized controlled trial. The American journal of clinical nutrition 99(1): 35-45.

8. Rejman K, Kowrygo B, Laskowski W (2015) Ocena struktury spożycia żywności w Polsce w aspekcie wymogów zrównoważonej konsumpcji. Journal of Agribusiness and Rural Development 3(37): 503-512.

9. Rizzo NS, Jaceldo-Siegl K, Sabate J, Fraser GE (2013) Nutrient profiles of vegetarian and nonvegetarian dietary patterns. Journal of the Academy of Nutrition and Dietetics 113(12): 1610-1619.

10. Sabaté J, Wien M (2010) Vegetarian diets and childhood obesity prevention. The American journal of clinical nutrition 91(5): 1525-1529.

11. Tantamango-Bartley Y, Jaceldo-Siegl K, Jing FAN, Fraser G (2012) Vegetarian diets and the incidence of cancer in a low-risk population. Cancer Epidemiology and Prevention Biomarkers 22(2): 286-294.

12. Tonstad S, Butler T, Yan R, Fraser GE (2009) Type of vegetarian diet, body weight and prevalence of type 2 diabetes. Diabetes care 32(5): 791.

13. Tonstad S, Stewart K, Oda K i in. (2013) Vegetarian diets and incidence of diabetes in the Adventist Health Study-2. Nutrition, Metabolism and Cardiovascular Diseases 23(4): 292-299.

14. van Dooren C, Marinussen M, Blonk H i in. (2014) Exploring dietary guidelines based on ecological and nutritional values: a comparison of six dietary patterns. Food Policy 44: 36-46.

15. https://ncez.pl/abc-zywienia-/zasady-zdrowego-zywienia/dwa-oblicza-zelaza

16. Food Safety Authority (2006): Tolerable upper intake levels for vitamins and minerals. European Food Safety Authority p.45

17. Scott JM (1997): Bioavailability of vitamin B12, Eur J Clin Nutr. 1997 Jan; 51 Suppl 1:S49-53

18. Fenech, M. (2012): Folate (vitamin B9) and vitamin B12 and their function in the maintenance of nuclear and mitochondrial genome integrity. Mutation Research/Fundamental and Molecular

19. Biesalski, H. K. et al. (2017): Taschenatlas Ernährung. Georg Thieme Verlag p.200

20. Majchrzak D, Singer I, Männer M, Rust P et al. (2006): B-vitamin status and concentrations of homocysteine in Austrian omnivores, vegetarians and vegans. Ann Nutr Metab 50 (6), 485-91 Available at https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16988496

21. Elmadfa I, Singer I (2009): Vitamin B12 and homocysteine status among vegetarians: a global perspective. Am J Clin Nutr 89 (5 Suppl), 1693S-1698S Available at https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19357223

22. Herrmann W, Schorr H, Obeid R, Geisel J (2003): Vitamin B12 status, particularly holotranscobalamin II and methylmalonic acid concentrations, and hyperhomocysteinemia in vegetarians. Am J Clin Nutr 78 (1), 131-6 Available at https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12816782

Magda Adamek