Apiterapia jest tradycyjną terapią naturalną, opartą na produktach pochodzenia pszczelego. Produkty te wykorzystywane są w leczeniu i zapobieganiu różnym schodzeniom. Słowo „Apis” z łacińskiego oznacza „pszczołę”, co w połączeniu z terapią tworzy pokaźną grupę produktów naturalnych o różnych zdrowotnych właściwościach, czego dowodzą coraz liczniejsze badania naukowe. Czy można powiedzieć, że apiterapia jest dziedziną, która rozwija się błyskawicznie? I czy konsumenci XXI wieku wiedzą, na jakie schorzenia należy stosować określone produkty pochodzące z ula.

W tym artykule:

1. Badania prowadzone na Uniwersytecie Szczecińskim.

2. Produkty pszczele i ich zdrowotne właściwości.

3. Apiterapia a konkretne choroby i dolegliwości.

4. Produkty pszczele w lecznictwie medycznym.

5. Ciekawostki związane z apiterapią.

1. Badania prowadzone na Uniwersytecie Szczecińskim

W jednej z prac poświęconych apiterapii jej autorzy dowodzą, iż pomimo że produkty pszczele są w Polsce powszechnie znane, jako konsumenci znamy ich ogólne działanie, to jednak przy bardziej wnikliwym spojrzeniu okazje się, że nie wiemy na jakie dolegliwości i schorzenia pomagają. Czasem nawet nie wiemy, że dany produkt jest pochodzenia pszczelego. Produkty pszczele są coraz częściej badane przez świat naukowców, zostały także włączone do świata medycyny i praktyki leczniczej. Produkty pszczele są wykorzystywane i stosowane w profilaktyce zdrowotnej i leczeniu określonych chorób. Chociaż znamy miód i najchętniej po niego sięgamy, znacznie gorzej bywa już z innymi produktami pochodzenia pszczelego, nasza widza ogranicza się do powszechnych zastosowań i nic ponadto. Z wyłączeniem oczywiście osób, które znają się na apiterapii i ją polecają. Wśród produktów pszczelich znajdują się: miody, pyłek kwiatowy, mleczko pszczele, pierzga, propolis, obnóża, wosk, zasklepy, jad pszczeli, czerw pszczeli. Nasz niski poziom wiedzy odnosi się nawet do zastosowania różnych gatunków miodów, chociaż jako konsumenci po miód sięgamy najczęściej.

2. Produkty pszczele i ich zdrowotne właściwości

Nie zdajemy sobie sprawy z tego, że pszczoły produkujące tak cenne dla nas produkty same nie posiadają układu odpornościowego. Tę rolę przejmuje i spełnia propolis. Propolis in. kit pszczeli utrzymuje pszczelą rodzinę w wyjątkowo sterylnych warunkach. Mając w swoim składzie ponad 300 składników, hamuje znakomicie rozwój bakterii, grzybów, wirusów, wykazuje działanie detoksykujące, przeciwzapalne. Jest znakomity w przypadku chorób układu oddechowego (grypy, kataru, przeziębienia), chorób układu pokarmowego, skóry, może być stosowany na rany, oparzenia. Jest używany przez pszczoły w celach ochronnych, uszczelniających , zabezpieczających ul przed rozwojem szkodliwych i patogennych mikroorganizmów. Każda część i każda komórka ula pokryta jest propolisem. Pyłek pszczeli ma działanie odżywcze, odtruwające, usprawnia naszą psychikę i samopoczucie, ma działanie antydepresyjne i uspokajające. Poprawia pamięć i koncentrację. Ma działanie antyalergiczne. Poprawia wzrok na skutek dużej zawartości ryboflawiny (wit. B2) i innych bioelementów. Wpływa korzystnie na skórę poprzez efekt odmładzania i odżywiania. Mleczko pszczele wykazuje bardzo silne działanie odczulające, stymuluje hormon wzrostu, poprawia nastrój i apetyt, wspiera przemianę materii i może być włączane jako terapia wspomagająca każde leczenie. Pierzga poprawia naszą witalność, zwłaszcza u osób starszych, mających problemy z pamięcią i koncentracją (poprawia metabolizm kory mózgowej), zaleca się jej spożywanie przy niewydolności wątroby. Nadaje się także znakomicie przy likwidowaniu wszelkich infekcji. Wosk pszczeli ma zastosowanie w leczeniu kataru siennego, chorób skóry (czyraków, wrzodów, skaleczeń, ran), artretyzmu, dny moczanowej, schorzeń reumatycznych. Jad pszczeli od dawien dawna był stosowany w medycynie ludowej przy leczeniu różnych postaci reumatyzmu. W istocie ma działanie bakteriobójcze, wirusobójcze, przeciwzakrzepowe, cytostatyczne. Miód mam działanie przeciwbakteryjne, antybiotyczne, antydepresyjne, przeciwwirusowe, antyseptyczne, dezynfekujące, odtruwające, przeciwzapalne, odprężające, hydrofobowe, regenerujące, rozkurczające, kojące rany.

3. Apiterapia a konkretne choroby i dolegliwości

Miód: Zgaga, niestrawność, działanie przeciwalergiczne, wyczerpanie nerwowe, wzmacnianie układu odpornościowego, zapobieganie anemii, schodzenia nerek i układu moczowego, pobudzanie układu krążenia, zapobieganie nerwicom, oparzeniom, bólom zatok i głowy, zaburzenia snu, obniżanie nadpobudliwości i nerwowości, leczenie zapalenia oskrzeli, przeziębień.

Pyłek kwiatowy: Dolegliwości prostaty, męska niepłodność, osłabienie popędu, brak apetytu, pobudzanie mózgu do produkcji endorfin, poprawianie sprawności pamięci, wspomaganie budowania mięśni, pobudzanie produkcji hemoglobiny, wsparcie przy odtwarzaniu flory bateryjnej jelita grubego, zapobieganie biegunkom i zaparciom, obniżanie poziomu cholesterolu, wspomaganie wątroby w rozkładaniu obumarłych komórek i martwych mikroorganizmów.

Kit pszczeli: Opryszczka, infekcje grypowe, zatrucia salmonellą, zapalenie wątroby, malaria, gruźlica, astma, zapalenie oskrzeli, krtani, ucha środkowego, zatok, gardła, dziąseł, oczu, paradontoza.

Mleczko pszczele: Niewielkie dawki mleczka ratują chorych w ciężkich stanach po operacjach, kiedy niemożliwe jest sztuczne odżywianie, ale też przy miażdżycy tętnic, przewlekłej chorobie płuc, niewydolności nerek, chorobach układu oddechowego, krtani i gardła, krwawieniach z żołądka, osłabieniu odporności, reumatoidalnym zapaleniu stawów, niedoborach hormonalnych, dolegliwościach okresu przekwitania, zwalczaniu przerzutów w onkologii.

Wosk pszczeli: Zastosowanie wewnętrzne: stany zapalne jamy ustnej, krtani i gardła, nieżyty żołądka i jelit, zaparcia, katar sienny. Zastosowanie zewnętrzne: choroby zwyrodnieniowe stawów, trądzik, zapalenie i zakażenie skóry, odciski, usuwanie owłosienia na skórze, maseczki, pomadki, okłady.

Jad pszczeli: Wspomaga tworzenie hemoglobiny, a tym samym zapobiega anemii, zapobieganie brodawkom, zwalczanie półpaśćca, zmniejszanie blizn, obniżanie ciśnienia tętniczego, rozcieńczanie krwi, wzmacnianie serca i układu krążenia, układu nerwowego i mięśni, zapobieganie guzom poprzez hamowanie nadmiernego podziału komórek.

4. Produkty pszczele w lecznictwie medycznym

W ginekologii wykorzystuje się je przy usuwaniu i leczeniu np. nadżerek błony śluzowej. W pediatrii w leczeniu zapalenia górnych dróg oddechowych. W stomatologii przy usuwaniu paradontozy. W dermatologii do likwidowania trudno gojących się ran. W urologii przy leczeniu stanów zapalnych. Mają także zastosowanie w leczeniu chorób wewnętrznych, np. w leczeniu owrzodzeń błon śluzowych.

5. Ciekawostki związane z apiterapią

• Jad pszczeli zawiera feromony alarmowe. Gdy dochodzi do użądlenia przez jedną pszczołę, feromony uwalniają się dając sygnał innym pszczołom, które natychmiast ruszają do ataku.
• Test na prawdziwy miód: wlewamy mód do naczynia wypełnionego szklanką chłodnej wody. Jeżeli miód nie będzie rozpuszczał się w wodzie tylko osadzi się na dni, możemy mieć pewność, że jest prawdziwy. Jeżeli jednak przy kontakcie z wodą natychmiast się rozpuści, nie jest czysty, a z dużą zawartością cukru.

• Pyłek kwiatowy: podawany w niewielkich ilościach działa jak szczepionka, wzmacnia układ odpornościowy.

• Wosk pszczeli: żuty w ustach odkaża jamę ustną, oczyszcza mechanicznie zęby z nalotu i wzmacnia dziąsła. Jest także polecany palaczom jako sposób na odzwyczajanie się od palenia.
• Propolis antidotum na Alzheimera: badania prowadzone w Centrum Leczenia Alzheimera w Wielkiej Brytanii dowodzą pozytywnego wpływu propolisu w zmniejszaniu symptomów tej choroby.

Źródło badania:

Natalia Żak, Piotr Przybyłowski, Apiterapia wśród konsumentów XXI wieku – badania wstępne. Akademia Morska w Gdyni. Wydział Przedsiębiorczości i Towaroznawstwa.

Małgorzata Musioł