Tai chi jest starożytną praktyką wywodzącą się z Chin, opartą na łączeniu głębokiego oddechu z wolnymi płynnymi ruchami ciała, co przynosi uczucie spokoju i relaksacji. Nasze pytanie brzmi: Czy Tai chi jako system głęboko relaksujący – wpływa na zdrowie.

W tym artykule:

1. Tai chi – technika, która przyjęła się na Zachodzie, jej cechy charakterystyczne.

2. Właściwości Tai chi – wpływ na zdrowie.

1. Tai chi – technika, która przyjęła się na Zachodzie, jej cechy charakterystyczne

Cóż możemy napisać o metodzie Tai chi (a w zadzie Tai chi chuan)? Z tą starożytną, chińską techniką wiążą się dwa określenia, medytacja w pozycji siedzącej lub stojącej oraz medytacja w ruchu. Medytacja jest bodajże najważniejszą, a na pewno integralną częścią treningu tej sztuki walki. Tai chi jest tradycyjną chińską sztuką walki opartą na szeregu ćwiczeniach i układach ciała. Określonych układach ruchu i ułożeniu ciała, pozycjach. Każdy ruch, postawienie i ułożenie stopy, ręki, nogi ma znaczenie. Dlatego bardzo istotna jest technika wykonywania tych ćwiczeń, znajomość filozofii Tai chi i jej metodologia. Tai chi odróżnia się także od innych popularnych form aktywności ruchowej, odpowiednim zaangażowaniem umysłu. Tai chi cechuje majestatyczność, dostojne i bardzo powolne, jakby zawieszone sekwencje ruchów, ćwiczenia Tai chi określa się mianem „miękkiego boksu”, „boksu dotykowego” (wysunięta do przodu pięść jest bardzo znamienna dla Tai chi) lub „medytacją w ruchu”. W płaszczyźnie filozoficznej, Tai chi łączy elementy taoizmu i konfucjonizmu. W sztuce walki, którą reprezentuje, głosi, iż na przemoc nie należy odpowiadać przemocą. Siłowa konfrontacja na pewno przyniesie krzywdę obydwu stronom. Należy raczej przyjąć postawę polegającą na łagodnym przyjęciu siły napierającej z zewnątrz. Nie walczeniu z nią czy opieraniu się jej, a śledzeniu jej ruchów przy zachowaniu fizycznego kontaktu aż do chwili, gdy siła zewnętrza osłabnie, wyczerpie się na tyle, by można było ją bezpiecznie przekierować, łącząc dwa pierwiastki Yin i Yang. Tai chi wypracowało swoją technikę opartą na kilku elementach:

• indywidualnych formach i układach ruchu związanych z użyciem pięści lub broni
• towarzyszących im ćwiczeniach oddechowych, ruchowych, świadomościowych, z medytacją włącznie
• praktykowaniu układów w parach „kontrataki”
• technik samoobrony.

Ze sztuki walki do czasów nam współczesnych przeniknęły trzy formy Tai chi. Są nimi:

• nurt sportowy: to styl określany dziś mianem wushu. Polegający na ukonstytuowaniu się dyscypliny sportu. Tai chi postrzegane jest jak każdy inny sport, opiera się na regularnych treningach i ćwiczeniach. Podlega kryteriom ocen, zawodnicy uprawiający Tai chi podczas zawodów podlegają ocenie wg kryteriów technicznych, artystycznych, gimnastycznych.
• nurt zdrowotny: uwypukla się i wykorzystuje prozdrowotne właściwości, jakimi charakteryzują się ćwiczenia Tai chi stąd ogromna popularność tej techniki i metody w Chinach, ale też w różnych krajach na świecie. Ćwiczenia wykorzystuje się w różnych terapiach i profilaktyce różnych schorzeń.
• nurt duchowy: na Tai chi spogląda się jak na ścieżkę rozwoju duchowego. Tak postrzegano Tai chi w latach 60. i 70. na Zachodzie, rozpropagowali ten nurt i sposób myślenia o Tai chi amerykańscy hipisi.

Dla treningu i praktyki opanowania Tai chi (a ta jest długa i wymaga od adepta dużej cierpliwości, pokory i wytrwałości) ważne są ruchy rozciągające ciało we wszystkich kierunkach i układach przy jednoczesnym stabilizowaniu postawy. Układy ruchu i ćwiczeń wymagają pracy mięśni w ruchu skrętnym i spiralnym. W wyniku rozciągania ciała dochodzi do powiększania się przestrzeni wewnątrzstawowej. Zginacze i prostowniki, a także stawy są chronione, nie dochodzi do ich przeciążenia, uszkodzenia, bowiem ruch zatrzymuje się w fazie środkowej, ani nie dobiega do końca, ani nie prostuje się stawów. Zginacze i prostowniki pracują w pełnym zakresie, stabilizując ruch i pozycję.

2. Właściwości Tai chi – wpływ na zdrowie

• Tai chi podnosi sprawność fizyczną
• odporność organizmu
• stabilizuje równowagę umysłu
• redukuje stres i poprawia zdrowie psychiczne
• umożliwia wyciszenie umysłu, lepszą koncentrację i uważność, umiejętność skupiania uwagi
• poprawia równowagę i koordynację
• wzmacnia mięśnie i poprawia elastyczność. Jeżeli mamy sztywny kręgosłup, Tai chi jest znakomitym sposobem na uelastycznienie naszego układu ruchu
• osoby starsze mają możliwość wykonywania ćwiczeń, które chronią je przed upadkiem
• Tai chi umożliwia lepszą koordynację ciała
• wzmacnia układ sercowo-naczyniowy
• poprawia elastyczność i siłę mięśni
• przynosi ulgę w bólu i redukuje sztywność. Osoby cierpiące na takie choroby jak np. artretyzm mogą odczuć znaczą poprawę w swoich problemach zdrowotnych
• wspiera jakość naszego snu i wysypiania się
• działa na stwardnienie rozsiane
• pomaga w zwalczaniu cukrzycy typu drugiego
• może być pomocne we wzmacnianiu kości i profilaktyce osteoporozy

Małgorzata Musioł