Język jest ważnym narządem, spełniającym wielofunkcyjne zadania w jamie ustnej. Bardzo często o nim zapominamy, nie koncentrujemy się na języku, podczas gdy jego wygląd może świadczyć o zmianach chorobowych. Jedną z najczęstszych przypadłości jest stan zapalny języka. Jak rozpoznać zapalenie i co zastosować, aby przywrócić językowi prawidłowe funkcjonowanie?
Stan zapalny języka można rozpoznać po jego barwie i strukturze. Język robi się gładki i lekko błyszczący. Obrzęknięty. Zapalenie może mieć charakter ostry, gdy pojawia się nagle lub przewlekły, jeśli stany zapalne mają charakter nawracający. Wśród rodzajów zapalenia wyróżnia się zapalenie zanikowe, tzw. zapalenie języka Huntera, kiedy zanikają brodawki na języku, a język staje się gładki i błyszczący. Istnieje romboidalne zapalenie języka, które wyróżniają zmiany na języku pojawiające się w jego środkowej części, na grzbiecie widoczne są zmiany owalne lub romboidalne, pokryte gładką śluzówką bez charakterystycznych dla języka rowków czy bruzd. Kolejną odmianą jest rumień wędrujący języka, charakteryzujący się występowaniem czerwonych przebarwień przeplatanych białymi brzegami. Stąd pochodzi nazwa tej choroby – język geograficzny, przypominający mapę topograficzną. Pod wpływem zapalenia język staje się bolesny, czerwony i obrzęknięty. Ogólnym objawom zapalenia mogą także towarzyszyć trudności w jedzeniu, mówieniu, połykaniu i wyczuwaniu smaku.
W zależności od przyczyny stanu zapalnego (a tę można sprawdzić w badaniu morfologii krwi, ze wskazaniem określonych parametrów, poziomu witamin, żelaza, stężenia glukozy i hemoglobiny glikowanej, oznaczenia autoprzeciwciał), powinno się zastosować odpowiednie metody zaradcze. Można wprowadzić naturalne płukanki odkażające język i jamę ustną. Doskonałe będą płukanki ziołowe, sporządzone z określonych naparów. Użycie naparów z rumianku, szałwii lub nagietka, które mają działanie przeciwzapalne i antyseptyczne. Płukankę można zastosować z sody oczyszczonej. Można wesprzeć się miodem, który ma właściwości przeciwzapalne i może pomóc w łagodzeniu objawów, jeśli jest nałożony na język. W stanach bólowych można zastosować kostki lodu: ssać kostki lodu, aby złagodzić ból i zmniejszyć stan zapalny. Można wesprzeć się preparatami zawierającymi benzydaminę, która zmniejsza obrzęk w jamie ustnej. Powinno się zdecydowanie unikać w tym czasie drażniących substancji, ostrych potraw, gorących napojów, alkoholu i tytoniu. Wprowadzić do diety probiotyki, aby poprzez spożywanie odpowiednich kultur bakterii probiotycznych wspierać zdrową florę bakteryjną w jamie ustnej. Niebagatelną rolę odgrywa także prawidłowa higiena jamy ustnej, regularne mycie zębów i płukanie ust w celach higienicznych i antyseptycznych. Doskonały jest goździk, kurkuma, zadbanie o pastę do zębów zawierającą te substancje, aloes mający właściwości łagodzące i gojące. Nakładanie galaretki z aloesu na śluzówkę i język. Przy niedoborze witamin powinno się wprowadzić suplementację witamin z grupy B. Witaminę C. Podobna sytuacja wygląda przy stwierdzonej anemii i braku żelaza w organizmie.
Wśród pokarmów zapalenie może zostać wywołane częstym jedzeniem potraw bardzo ostrych i pikantnych, podawanych z dużą ilością ostrych czy palących przypraw. Pokarmy ostre i silnie gorące. Możemy wymienić przyprawy mające taką specyfikę, papryczki chili, różne odmiany papryczek itp. Kapsaicyna, pieprz cayenne, czosnek, ocet, cytrusy, napoje gazowane, tabasco, chrzan, gałka muszkatołowa, gorczyca, ostra papryka, imbir i wiele innych. Powstające na ich bazie ostre sosy, marynaty, pikantne dania.
Stan zapalny języka może mieć różne podłoże. Może zostać wywołany przez infekcje bakteryjne, wirusowe lub grzybiczne (np. pleśniawki). Te z kolei mogą pojawić się w wyniku nieprzyjmowania dostatecznej ilości płynów, braku odpowiedniego nawadniania organizmu. Innym powodem mogą być alergie pokarmowe bądź inne, alergie na określone lekarstwa czy substancje chemiczne bądź naturalne. Do zapalenia przyczyniają się również niedobory niektórych witamin. Zwłaszcza niedobór witaminy B12, witamin z grupy B, kwasu foliowego i żelaza. Grupę ryzyka stanowią także pokarmy, podrażnienia na ich bazie. To może być przyjmowanie, spożywanie ostrych pokarmów, gorących napojów, picie alkoholu czy palenie tytoniu. Na stan zdrowotny języka mogą mieć wpływ także choroby ogólnoustrojowe, np. cukrzyca anemie, choroby autoimmunologiczne. Należy do nich łuszczyca. Podłoże psychogenne, związane ze stanami lękowymi i konwersyjnymi. Zespół piekących ust. Wśród określonych grup lekarstw chodzi między innymi o inhibitory konwertazy angiotensyny, salbutamol, leki przeciwdrobnoustrojowe zawierające siarkę (np. sulfatiazol), doustne środki antykoncepcyjne czy węglan litu. Choć jest ich zapewne znacznie więcej. Zapalenie języka może spowodować źle dopasowana proteza lub oparzenia jamy ustnej, a nawet ukruszone zęby drażniące śluzówkę. Czynnikiem chorobowym są także anemie, brak lub duży niedobór żelaza w organizmie.
