Rumianek – jedno z najpopularniejszych ziół i roślin leczniczych ma wpływ na profil lipidowy organizmu. Co to oznacza i z jakiego typu powiązaniami mamy do czynienia? Warto prześledzić, co mówią na ten temat naukowcy i jak może to wpływać na nasze zdrowie. Rumianek jako roślina lecznicza znany jest przede wszystkim ze swojego oddziaływania na układ trawienny, właściwości uspokajające i przeciwzapalne.
Zaskakująca może wydawać się teza, że rumianek wpływa na profil lipidowy oraz zdrowie metaboliczne, zwłaszcza u osób z cukrzycą i zaburzeniami metabolicznymi. Jedno z badań pilotażowych prowadzone na osobach z podwyższonym cholesterolem wykazało, że po ośmiu tygodniach kuracji z podawaniem suplementacji opartej na ekstrakcie z rumianku, zaobserwowano znaczny spadek poziomu cholesterolu LDL a zwiększenie cholesterolu HDL. Efekt ten przypisywano działaniu przeciwutleniającemu i poprawie metabolizmu lipidów. Rumianek może redukować stres oksydacyjny w organizmie, który jest ściśle powiązany z zaburzeniami lipidowymi. Inne badanie wykorzystujące herbatę z rumianku, podawaną pacjentom z dyslipidemią przez dwanaście tygodni, udowodniło słuszność tej tezy. U osób poddawanych badaniu nastąpiła znaczna poprawa markerów lipidowych, takich jak poziom trójglicerydów.
Dyslipidemia to termin medyczny na określenie zaburzonej gospodarki tłuszczowej organizmu, czyli lipidów. Dotyczy przypadków, kiedy poziom lipidów (cholesterolu i trójglicerydów) we krwi jest albo zbyt wysoki (to najczęstsze przypadki), albo zbyt niski. Powody takiej sytuacji zdrowotnej mogą być różne, ale ich puntem wyjścia są zawsze złe nawyki żywieniowe i niezdrowy styl życia. Dyslipidemia jest jednym z głównych czynników ryzyka wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych. U osób z cukrzycą typu drugiego i zespołem metabolicznym, takim jak otyłość i insulinooporność, dyslipidemia występuje szczególnie często. Zaburzenia te zwiększają ryzyko miażdżycy i chorób serca, które są najczęstszą u nas przyczyną zgonów.
Rumianek zawiera szereg bioaktywnych związków, takich jak flawonoidy (apigenina, luteolina, kwercetyna), kumaryny, seskwiterpeny oraz olejki eteryczne (w tym chamazulen i bisabolol), które mają działanie przeciwzapalne. Związki te mogą wpływać na metabolizm lipidów za sprawą różnych mechanizmów. Jednym z nich może być zwiększenie aktywności enzymów przeciwutleniających. Flawonoidy zawarte w rumianku neutralizują wolne rodniki, które mogą przyczyniać się do utleniania lipidów, w tym cholesterolu LDL. Utleniony LDL jest głównym czynnikiem w rozwoju miażdżycy. Kolejny aspekt to regulacja poziomu cholesterolu. W oparciu o badania na zwierzętach udowodniono, że ekstrakt z rumianku może obniżyć poziom cholesterolu całkowitego oraz LDL, przy jednoczesnym zwiększeniu poziomu „dobrego” cholesterolu HDL. Związki fenolowe obecne w rumianku, mogą modulować aktywność enzymów zaangażowanych w biosyntezę lipidów, co może oznaczać redukcję stężenia trójglicerydów we krwi. Zatem rumianek może mieć korzystny wpływ na metabolizm kwasów tłuszczowych. Wykazuje także działanie przeciwzapalne, a stany zapalne jak wiemy, są kluczowym elementem w rozwoju zaburzeń lipidowych i chorób sercowo-naczyniowych. Badania pokazują, że przeciwzapalne właściwości rumianku mogą zmniejszać poziom wskaźników zapalnych, takich jak CRP (białko C-reaktywne), a także ograniczać stres oksydacyjny, co przyczynia się do poprawy funkcjonowania naczyń krwionośnych i ogólnego zdrowia metabolicznego. Jedno z kluczowych badań, przeprowadzone na grupie pacjentów z cukrzycą typu drugiego, dowiodło, że regularne spożywanie rumianku może przyczyniać się do poprawy profilu lipidowego u pacjentów z cukrzycą, zmniejszając jednocześnie ryzyko powikłań sercowo-naczyniowych. Pacjentom ze zdiagnozowaną cukrzycą typu drugiego podawano przez 8 tygodni napar z rumianku trzy razy dziennie. Wyniki obserwacji wykazały istotny spadek poziomu cholesterolu całkowitego, LDL oraz trójglicerydów, przy jednoczesnym wzroście poziomu cholesterolu HDL. Stosowanie rumianku może być także korzystne u osób z zespołem metabolicznym. Dochodzi bowiem do poprawy profilu lipidowego oraz zmniejszenia poziomu glukozy we krwi, podobnie jak cholesterolu LDL i trójglicerydów.
Rumianek czy jego ekstrakt wydają się całkowicie bezpieczne. Mogą zdarzyć się jednak przypadki alergii czy uczuleń na rośliny z rodziny astrowatych. Wówczas zaleca się ostrożność, najlepiej unikanie takiej terapii wspomagającej. Podobna sytuacja ma miejsce, gdy chodzi o pacjentów przyjmujących leki, np. osoby przyjmujące leki przeciwko cukrzycy. Może bowiem dojść do niekorzystnych interakcji. Nie wiadomo do końca np. co dzieje się przy przyjmowaniu leków przeciwzakrzepowych. Potrzebne są dalsze badania kliniczne, aby wyeliminować niebezpieczeństwa i określić bezpieczne dawki dawkowania.
