Kryształ, grec. krystalos (lód), od XVII w. oznaczał najczęściej przezroczysty, bezbarwny minerał powstający w trakcie wielkich mrozów z zamarzniętej wody w górach, a który nie topi się, jest bardzo twardy i posiada nieskazitelny wygląd. Wierzono, że kryształy posiadały magiczną moc uzdrawiania i wzbudzania transów wieszczbiarskich.
Fizycznie kryształy mogą się od siebie różnić w zależności od danego środowiska. Odmiennie są postrzegane bowiem kryształy, minerały i inne błyskotki, opisywane od czasów najdawniejszych w traktatach uczonych całego świata, w jakich omawiano ich moc i szerokie spektrum właściwości. Dziś genealodzy uznają kryształy za symetrię atomów o rozmaitych kolorach, kształtach i wartościach, a historycy z kolei za wspaniałe źródło do badania naszego dziedzictwa kulturowego. Aktualnie przecież stosuje się kryształy w niekonwencjonalnych metodach leczenia wielu schorzeń, a w Kościele katolickim trwa przekonanie o mocy kamieni nadanych przez Boga.
Z kamieniami związana jest krystaloterapia lub litoterapia, znana z resztą od wieków terapia – metoda wykorzystująca kryształy i kamienie półszlachetne do złagodzenia dolegliwości ciała, opierająca się na przekonaniu iż kryształy emitują stałą wibrację pozytywnie wpływającą na ludzkie ciało. Z tego względu jest ona bezpieczna dla każdego człowieka, bez względu na jego wiek, gdyż redukuje całe napięcie fizyczne oraz emocjonalne.
Wiara w medyczną moc kryształów trwa niezmiennie od wieków, gdyż używano je w medycynie jako jedne z głównych narzędzi leczniczych w uzdrowieniu ciała oraz umysłu (zarówno u druidów, znachorów, lokalnych lekarzy, po współczesnych bioenergoterapeutów). Każda z kultur miała w dziejach własne metody korzystania z kamieni w celach leczniczych i tak o to w medycynie chińskiej stosowano jadeit do masaży i terapii, pomagający balansować energię ciała i leczenie schorzeń, w medycynie ajurwedyjskiej wykorzystywano do medytacji czy ratowania podupadłego zdrowia rubin, koral oraz kryształ górski (na nowo popularyzowany wśród kamieni), a u Indian natomiast traktowano z czcią turkus i obsydian, nie tylko jako kamień leczniczy, ale także amulet ochronny.
O leczniczych właściwościach kryształów pisał z resztą w historii Hipokrates, Galen, Albert Wielki, Awicenna, Hildegarda z Bingen, Agricola czy Paracelsus nadmieniający w swoich dziełach o zaletach spożywania kamieni, systematyzacji mineralogii, spis najważniejszych kamieni i ich wpływ na choroby, schorzenia czy problemy natury psychicznej.
Nadmieniali oni w traktatach, że odpowiednia obróbka, pokruszenie i łączenie kryształów z innymi składnikami (jako element np. płynów, wzór przyszłych wód mineralnych) może dać fenomenalne efekty w leczeniu (rubiny, szmaragdy i hiacynty łączone ze sobą miały zapewnić długie życie). Tak o to łączono więc hematyt z sokiem z granatu (zapobiegał krwotokom), topaz moczono w winie (leczył gangreny), tzw. „trzecie oko” czyli diament moczony w koźlej krwi (łatwiejszy do skruszenia i podania w medykamencie), wysoko ceniony przez duchownych „kamień zwycięstwa” – szafir z oparami wina i śliny (uzdrawiał żołądek, leczył oczy). Wielu autorów tworzyło nawet tajemnicze mikstury z tłuczonych kamieni (agatów, granatów, diamentów, fluorytów), które przedstawiano następnie w nowożytnych farmakopeach. Przykładem może być recepta naszego astronoma, „lekarza” i matematyka, Mikołaja Kopernika, złożona z 23 kryształów i kamieni, które autor sproszkował dla własnego wuja w formie leku.
Wielu współczesnych specjalistów w dziedzinie kryształów jest przekonanym, ze poszczególne kamienie są dzisiaj w stanie pomóc w leczeniu wielu dolegliwości fizycznych (wzmacniając system odpornościowy, łagodząc stany depresyjne, poprawiając sen oraz samoocenę, zwiększając energię i witalność, a przy okazji zmniejszając bóle i napięcia mięśniowe).
Stosuje się bowiem terapię kamieniami (gorącymi i zimnymi w masażach), kamieniami i czakrami (umieszczanymi w czakrach energetycznych człowieka), leczenie energetyczne (kamienie oczyszczają aurę), medytację z kamieniami (uzyskując równowagę energetyczną) i nosząc biżuterię leczniczą noszoną w formie naszyjnika, pierścionka czy bransoletki (w celach terapeutycznych, wybieranych oczywiście wedle potrzeb zdrowotnych). Sama jednak metoda leczenia kryształami to na ogół pseudonaukowa praktyka medycyny alternatywnej, wykorzystująca półszlachetne kamienie oraz minerały – ametyst, kwarc, kryształ górski, turkus, agat bądź opal. Wiele z kamieni, jakich używa się w takim „leczeniu” nie jest z resztą kryształami, jak wspomniany obsydian.
Kryształy od zarania dziejów wspierały rozwój kultury, religii (zdobiły relikwiarze, berła, biżuterie, krzyże, przedmioty użytkowe), ekonomii (jako element sprzedażowy), medycyny (alternatywna metoda leczenia dawnych społeczeństw), a dzisiaj również technologii, bo ich rola od wieków była ogniwem łączącym cywilizacje. Przynosiły one również wielkie szczęście, dobrobyt, zdrowie i miłość osobom je noszącym. Wielu przez to uważało je za przedmioty przeklęte, bo leczyły „tajemnicze choroby” m.i.n epilepsje. Z tego też względu nękano osoby, które nosiły coś związanego z kryształem (przykładem Joanna D’arc posądzona o czarostwo). Bez względu na ich często niechlubną historię, fascynują i pomagają osiągnąć równowagę zdrowia ludzkiego ciała i umysłu.
Bibliografia:
Cunningham, S. (2009). Encyklopedia szlachetnych minerałów. Kryształy. Kamienie. Minerały. Warszawa: Studio Astropsychologiczne.
Bolewski, A. (1981). Rozpoznawanie minerałów na podstawie cech zewnętrznych i własności chemicznych. Warszawa: Wydawnictwo Geologiczne.
Hall, C. (1996). Klejnoty. Kamienie szlachetne i ozdobne. Warszawa: Wydawnictwo Elipsa.
ur. 16.09.1992 w Kędzierzynie Koźlu. Z wykształcenia historyczka - archiwistka, polonistka oraz teolog kultury. Rozprawę doktorską przygotowuje na temat epidemii morowej zarazy w dawnej Polsce. Od kilku lat archiwistka w Kurii Diecezjalnej w Opolu, redaktorka w miesięczniku „Wobec” i wydawnictwie „Pharmacopola”, członkini Polskiego Towarzystwa Historyków Oddział w Opolu oraz studentka orientalistyki UO. Zainteresowania badawcze związane z historią medycyny, literaturą staropolską, hagiografią i orientem chrześcijańskim. Autorka ponad 80 publikacji naukowych i popularno-naukowych z zakresu medycyny dawnej i literatury XVI – XIX wieku.