oprac. Redakcja
11/06/2025
Szafran – działanie prozdrowotne na ciało i na umysł
Szafran (Crocus sativus L.) jest znany jako najdroższa przyprawa świata. Od wieków ceniony jest nie tylko za walory kulinarne, ale także za potencjalne korzyści zdrowotne. W ostatnich latach liczne badania naukowe potwierdzają jego wszechstronne właściwości prozdrowotne.
Wsparcie dla zdrowia psychicznego i funkcji poznawczych
- Działanie przeciwdepresyjne i przeciwlękowe: Badania sugerują, że suplementacja szafranem może łagodzić objawy depresji i lęku, a także poprawiać nastrój i jakość snu. Mechanizm ten związany jest z obecnością krocyny i safranalu, które wpływają na poziom neuroprzekaźników, takich jak serotonina i dopamina.
- Poprawa funkcji poznawczych: Szafran wykazuje potencjał w poprawie pamięci i zdolności uczenia się, co może być korzystne dla osób z chorobą Alzheimera i łagodnymi zaburzeniami poznawczymi.
Korzyści dla układu sercowo-naczyniowego i metabolicznego
- Regulacja poziomu cukru i lipidów: Suplementacja szafranem może prowadzić do obniżenia poziomu glukozy na czczo, hemoglobiny glikowanej (HbA1c), trójglicerydów oraz ciśnienia skurczowego u osób z nadwagą i cukrzycą typu 2 lub stanem przedcukrzycowym.
- Wspomaganie odchudzania: Szafran może pomóc w redukcji apetytu i wspierać kontrolę masy ciała, szczególnie u osób z otyłością.
Zdrowie oczu
- Ochrona przed chorobami oczu: Wczesne badania wskazują, że szafran może spowalniać postęp jaskry, retinopatii cukrzycowej oraz zwyrodnienia plamki żółtej związanego z wiekiem.
Zdrowie seksualne i hormonalne
- Poprawa funkcji seksualnych: Szafran wykazuje działanie afrodyzjakalne, poprawiając libido i funkcje seksualne zarówno u mężczyzn, jak i kobiet.
- Łagodzenie objawów PMS: Badania wykazują, że ekstrakt z szafranu może łagodzić objawy zespołu napięcia przedmiesiączkowego (PMS), takie jak wahania nastroju, bóle i zmęczenie.
Właściwości przeciwnowotworowe i przeciwzapalne
- Działanie przeciwnowotworowe: Składniki szafranu, takie jak krocyna, wykazują potencjał w hamowaniu wzrostu komórek nowotworowych i wspomaganiu terapii przeciwnowotworowej. Naukowcy ze Zjednoczonych Emiratów Arabskich odkryli, że substancja znajdująca się w szafranie może pomóc w leczeniu pierwotnego raka wątroby (HCC).
- Działanie przeciwzapalne: Szafran posiada silne właściwości przeciwzapalne, co może być pomocne w łagodzeniu objawów chorób przewlekłych, takich jak reumatoidalne zapalenie stawów czy choroby układu pokarmowego.
Czy szafran działa na kojarzenie i poprawę funkcji poznawczych u osób starszych?
Szafran wykazuje obiecujące działanie wspierające funkcje poznawcze i pamięć u osób starszych, zwłaszcza tych z łagodnymi zaburzeniami poznawczymi (MCI) oraz chorobą Alzheimera w łagodnym lub umiarkowanym stadium.
Co pokazują badania naukowe na temat szafranu?
- Badanie z 2010 roku (Akhondzadeh et al., Phytotherapy Research):
- 46 pacjentów z chorobą Alzheimera w stadium łagodnym do umiarkowanego.
- Porównano działanie szafranu (30 mg dziennie) z donepezilem (lek przeciw otępieniu).
- Po 22 tygodniach: szafran działał równie skutecznie jak donepezil w zakresie poprawy funkcji poznawczych, ale powodował mniej skutków ubocznych.
- Przegląd systematyczny z 2021 r. (Clinical Nutrition ESPEN):
- Uwzględniono kilka badań z użyciem suplementów zawierających szafran.
- Wykazano umiarkowane, ale istotne statystycznie korzyści w zakresie pamięci i ogólnej funkcji poznawczej u osób starszych.
- Badania mechanizmów działania:
- Składniki aktywne szafranu, takie jak krocyna i safranal, wpływają neuroprotekcyjnie:
- Chronią neurony przed stresem oksydacyjnym,
- Wzmacniają neuroprzekaźnictwo (zwłaszcza układ cholinergiczny, kluczowy w procesach pamięci),
- Zmniejszają agregację beta-amyloidu – jednego z głównych czynników patologii choroby Alzheimera.
Jakie funkcje mogą się poprawić dzięki szafranowi?
- Pamięć krótkotrwała i długotrwała
- Szybkość przetwarzania informacji
- Koncentracja i uwaga
- Orientacja w czasie i przestrzeni (w demencji)
Dawkowanie szafranu:
- Typowa dawka: 30 mg ekstraktu szafranu dziennie (podzielone na 2 dawki).
- Efekty uboczne są rzadkie, ale mogą obejmować bóle głowy, nudności.
- Nie zaleca się przekraczać 1,5 g dziennie, bo wyższe dawki mogą być toksyczne.
- Zawsze skonsultuj się z lekarzem przed rozpoczęciem suplementacji, szczególnie przy innych lekach lub chorobach.
Szafran może korzystnie wpływać na funkcje poznawcze u osób starszych, szczególnie z łagodnymi zaburzeniami lub początkami demencji. Nie jest cudownym lekiem, ale może być cennym wsparciem jako część zintegrowanego podejścia do zdrowia mózgu.
Czytaj także: https://naturazdrowie.com/2024/08/26/szafran-naturalny-skarb-w-walce-z-nawaga-i-poprawa-zdrowia/
Bezpieczeństwo stosowania
Szafran jest generalnie bezpieczny w umiarkowanych ilościach (do 1,5 g dziennie). Dawki powyżej 5 g mogą być toksyczne i prowadzić do działań niepożądanych, takich jak zawroty głowy, nudności czy biegunka. Kobiety w ciąży powinny unikać wysokich dawek szafranu.
Szafran to przyprawa o szerokim spektrum potencjalnych korzyści zdrowotnych, od poprawy nastroju i funkcji poznawczych po wsparcie dla układu sercowo-naczyniowego i zdrowia oczu. Jednak przed rozpoczęciem suplementacji warto skonsultować się z lekarzem, zwłaszcza w przypadku istniejących schorzeń lub stosowania innych leków.
