– Obecnie w Polsce jest ok 8 milionów [1] palaczy.
– Nałogowi palacze, którzy nie rzucają palenia, tracą średnio 10 lat życia [2].
– Najnowsze badania wykazały, że każdy wypalony papieros to o 20 minut krótsze życie [3].
– W Polsce palenie odpowiada za 26% zgonów wśród mężczyzn i 13.7% [4] zgonów wśród kobiet.
Każdy dzień jest dobry na rzucenie palenia. Z okazji Światowego Dnia bez Papierosa, który obchodzimy 31 maja, przypominamy, jakie konsekwencje zdrowotne niesie ze sobą palenie tytoniu. Po pierwsze – uzależnienie od papierosów jest chorobą o charakterze przewlekłym i jak każde uzależnienie ma tendencję do nawrotów [5]. W praktyce oznacza to, że ponad 8 mln Polaków zmaga się z ciężką chorobą, która może doprowadzić do tragicznego finału. Jak im pomóc?
Są dwa rodzaje wsparcia – behawioralne (psychologiczne) i farmakologiczne. Statystyki dowodzą, że najlepiej sprawdza się połączenie obu tych form. Prawdopodobieństwo zaprzestania palenia tytoniu ze wsparciem farmakologicznym (np. NTZ) oraz wsparciem profesjonalisty zdrowia to od 3 do 5 razy większa szansa na rzucenie palenia [6,7]. To dlatego tak ważne jest zaangażowanie jak największej liczby przedstawicieli zawodów medycznych, np. farmaceutów, do działań profilaktycznych i rozmów o rzuceniu palenia.
Zerwanie z nałogiem przynosi ogromne korzyści zdrowotne: w ciągu 2-12 tygodni poprawia się funkcjonowanie serca i płuc, po roku ryzyko zawału serca zmniejsza się o połowę, a po pięciu latach ryzyko udaru mózgu jest takie samo jak u osoby niepalącej. Nie mówiąc już o oszczędnościach finansowych – osoby niepalące mogą zaoszczędzić ponad 5 tysięcy [9] złotych rocznie.
Mimo licznych korzyści, wielu palaczy wciąż zmaga się z trudnościami w rzuceniu palenia. Z dostępnych danych wynika, że aż 56% Polaków próbowało zerwać z nałogiem, niestety bezskutecznie [10]. Z czego to wynika?
Należy pamiętać, że odejście od nałogu to proces. To zmiana stylu życia. Kluczowe jest tu zrozumienie samego mechanizmu uzależnienia od nikotyny i roli powolnego wygaszania receptorów nikotynowych obecnych w mózgu każdego palacza. Zamiast jednak wdawać się w skomplikowane analizy ludzkiego ciała, warto zajrzeć do światowych i lokalnych wytycznych dotyczących rzucenia palenia. Wszystkie one wskazują NTZ jako terapię pierwszego wyboru, dla pacjentów uzależnionych od papierosów.
NTZ to nic innego jak terapeutyczna nikotyna podawana w kontrolowanych, stopniowo zmniejszanych dawkach. Cały proces powinien trwać 8-12 tygodni. Lek dostępny jest w Polsce bez recepty i podwaja szanse na rzucenie palenia na dobre [11].
Źródła:
[1] Narodowy Test Zdrowia Polaków 2024. Dostęp: 26.05.2025: https://ocdn.eu/medonet/medonet/Raport%20Narodowy%20Test%20Zdrowia%20Polak%C3%B3w%202024.pdf
[2] Pirie et al., Lancet 2012.
[3] Estymacja w oparciu o obliczeniowy model statystyczny. Źródło: Jackson, S.E., Jarvis,M.J. and West, R. (2025), The price of a cigarette: 20 minutes of life?. Addiction.
[4] Wg danych w artykule na rok 2019 https://www.mp.pl/pacjent/pulmonologia/aktualnosci/320660,wzrasta-odsetek-polakow-palacych-papierosy
[5] Międzynarodowa Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10.
[6] Centers for Disease Control and Prevention. Morbidity and Mortality Weekly Report (MMWR). MMWR Surveillance Summary 2008;57(SS08);1–33.
[7] West R, Papadakis S. National Centre for Smoking Cessation and Training. Stop smoking services: increased chances of quitting. 2019.
[8] Raport „Rola farmaceutów w walce z chorobami cywilizacyjnymi”, opracowany przez IQVIA na zlecenie firmy Kenvue, Warszawa 2024.
[9] Kalkulacja własna przy założeniu kupowania 1 paczki papierosów dziennie o wartości 15 zł.
[10] Narodowy Test Zdrowia Polaków 2024. Dostęp: 26.05.2025: https://ocdn.eu/medonet/medonet/Raport%20Narodowy%20Test%20Zdrowia%20Polak%C3%B3w%202024.pdf
[11] Dwa razy większa szansa na rzucenie palenia z Nikotynową Terapią Zastępczą vs placebo: A.h Maseeh, G. A Review of Smoking Cessation Interventions” MedGenMed. 2005; 7(2):24.
