Nie każdy ma świadomość, że istnieje mikrobiom skóry głowy i że spełnia on równie ważne funkcje dla naszej skóry, jak mikrobiota jelitowa dla całego organizmu. Kondycja mikrobiomu skóry bywa różna, w zależności od tego, jakie bakterie go zamieszkują. Czy i na ile mamy wpływ na nasz mikrobiom skóry i jak ma się on do problemu wypadających włosów?
Każdy centymetr ludzkiej skóry zamieszkują miliardy mikroorganizmów, które ochraniają skórę przed patogenami i spełniają ważne funkcje barierowe. Największym siedliskiem mikroorganizmów jest głowa, tu panują sprzyjające warunki do ich rozwoju. W mikrobiomie znajdują się w przeważającej mierze drożdżaki (gatunek Malassezia) oraz inne bakterie, które w okresie dojrzewania są odpowiedzialne za powstawanie trądziku. Obok nich wirusy i roztocza w postaci nużeńca ludzkiego, który rozwija się znakomicie przy tłustej skórze. To są często mieszki włosowe, rzęsy, brwi i włosy. Tu bytuje najczęściej i z upodobaniem. Przyczyniając się do wypadania włosów. Zdrowy mikrobiom skóry głowy spełnia kilka podstawowych funkcji. Stanowi zaporę i ochronę dla skóry przed kolonizacją patogennej mikroflory. Wzmacnia barierę ochronną skóry. Pomaga utrzymać prawidłowe pH skóry. Gdy mikrobiom jest zrównoważony, żadna z kolonia baterii nie rozrasta się w sposób dominujący, np. nużeniec ludzki, skóra podobnie jak włosy są zdrowe i silne. Kiedy pojawiają się jednak problemy skórne, różne choroby, zaczynają wypadać włosy, to informacja, że mikrobiom jest zaburzony i należy mu się wnikliwie przyjrzeć. Symptomem będzie atopowe zapalenie skóry, trądzik różowaty i zwykł, łojotok i łupież. Problemy z łupieżem to nadmierna aktywacja grzybów Malassezia, ich 10-krotne przyspieszenie i namnożenie.
Do niekorzystnych czynników należy nadmierne wydzielanie sebum i modyfikacja jego składu. Niekorzystny wpływ ma zawsze antybiotykoterapia, nieprawidłowa dieta, spożywanie nadmiernych ilości cukru, działanie silnego, przewlekłego stresu, nieprawidłowo funkcjonujący układ hormonalny, niewłaściwa pielęgnacja skóry głowy, rzadkie mycie głowy, stosowanie agresywnych kosmetyków i środków pielęgnujących lub brak higieny oraz czynniki środowiskowe, takie jak zanieczyszczenia czy szkodliwe promieniowanie UV. Drożdżaki z gatunku Malassezia żywią się trójglicerydami obecnymi na skórze głowy, zaburzając strukturę lipidów. Uwalniane w wyniku ich działań kwasy tłuszczowe (kwas palmitynowy, kwas mirystynowy, kwas stearynowy, kwas heptadekanowy) podrażniają skórę i zaburzają fizjologiczną odnowę komórek naskórka, w efekcie czego powstaje łupież, łojotokowe zapalenie skóry.
Przeczytaj również: „Uporczywy świąd skóry i świąd głowy skuteczna kuracja za pomocą ziół”
W procesie tym istotną rolę odgrywają trzy elementy, są nimi probiotyki, prebiotyki i synbiotyki. Probiotyki to wyselekcjonowane, odpowiednie kultury dobrych bakterii, które są niezbędne przy odbudowie właściwego mikrobiomu. Prebiotyki przyczyniają się do wzrostu bakterii i grzybów na skórze głowy jako ich pokarm. Synbiotyki stanowią połączenie probiotyków z prebiotykami, są zatem wykorzystywane w kosmetykach pielęgnujących. Jeżeli mamy problem z łupieżem przykładowo, mamy możliwość sięgnięcia po szampony przeciwłupieżowe, które z jednej strony zawierają składniki hamujące namnażanie się wspomnianych grzybów Malassezia, a z drugiej strony wzmacniają barierę ochronną skóry i łagodzą stany zapalne. Każdy produkt po który sięgamy, powinien zostać dobrany indywidualnie, odpowiednio do rodzaju skóry i stopnia zaawansowania problemu. Inaczej usuwa się łupież suchy, a inaczej ciężką postać łojotoku skóry. Należy unikać silnych drażniących detergentów, wszelkich środków, które podrażniają lub uszkadzają skórę chemicznie czy mechanicznie. Powinno się sięgać po delikatne produkty myjące, pozbawione siarczanów i parabenów, szampony wolne od sztucznych dodatków i barwinków. Zawierające wyłącznie naturalne ekstrakty, jak np. olejek z drzewa herbacianego. Powinno się pamiętać o zaprzestaniu jedzenia słodyczy i cukru w jakiejkolwiek postaci. Podobnie jest w węglowodanami. Słodycze i węglowodany to znakomita pożywa dla grzybów Malassezie. To pokarm sprzyjający ich kolonizacji. Chcąc być zdrowym, mieć silne włosy, pamiętajmy o tej zależności. Dieta powinna być bogata w kwasy tłuszczowe Omega-3 i produkty fermentowane, jogurty, kefiry, kiszonki. Powinno się także dodawać odpowiednie probiotyki do pielęgnacji skóry i włosów, jako pożywkę dla dobrych bakterii. Zanim nie zregenerujemy skóry głowy, należy ograniczyć częstotliwość mycia włosów. Unikać przy myciu głowy gorącej wody, a zastąpić ją wodą letnią. Zrezygnować na jakiś czas z farbowania włosów i innych inwazyjnych zabiegów chemicznych. Zamiast tego stosować zdrowe oleje, to może być olej z czarnuszki, olej arganowy, jojoba. Usuwamy także wszelkie kosmetyki, w których jest obecny alkohol (wysusza skórę) i silikony (blokują pory skóry i mogą zaburzać mikrobiom). Wspierającym zabiegiem jest masowanie głowy i ochraniane jej przed zanieczyszczeniami środowiskowymi. Pamiętajmy, że prawidłowy mikrobiom skóry głowy bierze czynny udział w procesie wzrostu włosów. Publikacje naukowe wskazują, że w procesie postępującego łysienia androgenowego bierze udział m. in. nadmierna kolonizacja Cutibacterium acnes jako jeden z czynników wywołujących stan zapalny w obrębie mieszków włosowych.
Ukończyła z wyróżnieniem Uniwersytet Medyczny na Krymie (2009 r.), jest lekarzem medycyny i trychologiem. Doktoryzowała się w zakresie skórnych objawów celiakli u osób dorosłych i dzieci oraz ich leczeniu. Specjalizuje się w leczeniu chorób, włosów, skóry zarówno u osób dorosłych, jak i dzieci. Pracuje w POLMED, Sancredomed.