Hummus to dość gęsta, gładka pasta uzyskiwana na ogół z ziaren ciecierzycy (zamiennie z bobem i innymi roślinami strączkowymi) z dodatkiem pasty z sezamu (tahini), soku z cytryny, czosnku, soli i oliwy z oliwek, uznawana przez wielu za pyszną przekąskę, wywodzącą się z rejonów Bliskiego Wschodu, z Lewantu oraz Egiptu. Termin słowa hummus wywodzi się z języka arabskiego i oznacza po prostu „ciecierzycę” czyli groch włoski.
Wiemy z historii, że ciecierzyca jest starym ziarnem uprawianym od tysięcy lat.
Według legend miała ona rosnąć w Wiszących Ogrodach Babilonu, znanym jako jednym z siedmiu cudów świata. Inna legenda dotyczy też samego pochodzenia humusu, rzekomo przygotowanego po raz pierwszy już w XII wieku przez znamienitego w historii sułtana Saladyna.
Dzisiaj hummus znany jest na całym świecie i sprzedawany praktycznie w większości zakątków Europy. Za jego dostępność w dużej mierze odpowiada Izrael, który razem z Libanem toczy „przysłowiowy spór” o miano jego ojczyzny. Sama bowiem jego historia jest nieznana, a pochodzenie wpłynęło na liczne napięcia na Wschodzie.
Hummus bez wątpienia jest godną uwagi alternatywą dla wegetarian i wegan, gdyż posiada on dobre źródło białka i jest bogaty w rozmaite składniki odżywcze. Niestety nie przypadnie on do gustu każdemu, aczkolwiek warto go spróbować przez wzgląd na liczne właściwości prozdrowotne.
Hummus to przede wszystkim silne źródło witaminy A, C, wielu folianów i witamin z grupy B czy nawet minerałów jak cynk, magnez, potas fosfor, miedź, sód, mangan, selen, żelazo czy także wapń. Wspomaga on pracę układu sercowo – naczyniowego i reguluję poziom cukru we krwi, co jest bardzo ważne w przypadku anemii bądź cukrzycy.
Warto też wiedzieć, że hummus ma ogromny wpływ na walkę z rosnącą co roku na globie nadwagą i otyłością (jest lekkostrawny). Wynika to głównie z dość dużej zawartości białka (bogatego w aminokwasy – tryptofan i metioninę) oraz błonnika pokarmowego, a wpływ włókna pokarmowego na obniżenie uczucia łaknienia jest tutaj oczywiście związany z zawartością substancji, które są rozpuszczalne w wodzie. W ten o oto sposób zostaje wydłużony czas przebywania treści pokarmowej w żołądku, a finalnie poprawia się wówczas danej osobie efektywność trawienia pokarmu i wchłaniania istotnych dla organizmu składników odżywczych. Dzięki temu pokarm dłużej pozostaje w żołądku i przedłuża uczucie sytości.
Pasta sezamowa zawarta w hummusie to także źródło nienasyconych kwasów tłuszczowych, a jak wiadomo ziarna sezamu są produktem wysokokalorycznym o dość niskim indeksie glikemicznym stąd są one bardzo dobrym źródłem wspomnianego błonnika pokarmowego oraz tłuszczu (głównie jednonienasyconych i wielonienasyconych). Hummus ponadto przeciwdziała anemii przez wzgląd na dużą ilość żelaza w ciecierzycy i formuje mocny i gęsty kościec przez zawarty w sobie selen, cynk, wapń czy miedź.
Nie bez powodu ostatnie badania nad hummusem wykazały, że zawarte w ciecierzycy saponiny, błonnik czy kwas fitynowy mają działanie antyrakowe. Jego spożywanie może zapobiec powstawaniu raka jelita grubego przez wzgląd na wspomniany błonnik oczyszczający ostatni odcinek przewodu pokarmowego.
Głównym składnikiem hummusu jest oczywiście ciecierzyca, roślina strączkowa o wysokich wartościach odżywczych, dostarczająca ludzkiemu organizmowi wspomnianych nienasyconych kwasów tłuszczowych, składników mineralnych oraz błonnika pokarmowego.
Podstawowa wersją hummusu składa się jedynie z ugotowanej cieciorki, sezamowej pasty znanej jako tahini, soku z cytryny, oliwy z oliwek, wody oraz soli. Wysoka popularność tej o to przystawki sprawiła jednak, że na przestrzeni lat powstało bardzo dużo jej wariantów.
Do cieciorki można bowiem dodać rozmaite dodatki pozyskując wówczas hummus z gotowanymi burakami, z pieczoną papryką, marchewką lub batatem, bardzo popularny z suszonymi pomidorami czy także z warzywami liściastymi – pietruszką, bazylią lub szpinakiem.
Dla większości ludzi hummus nadaje się jako idealny dodatek do chleba, bułek, chrupkiego pieczywa (sucharków czy wafli kukurydziano – ryżowych), zapiekanych tostów, chałek (w opcji słodkiej), nadzienie do naleśników (podawane z kurczakiem, szpinakiem i parmezanem) bądź tortilli (z pastą, wędliną i warzywami jako pożywne śniadanie), polskich placków ziemniaczanych (z wędzoną makrelą).
Hummus to także dobra opcja sosu bądź dipu (podawanego z oliwą z oliwek, tahini, sokiem z cytryny) dołączanego do potraw w trakcie obiadu, kolacji i spotkań rodzinno – towarzyskich. Przepis na takową pastę można bowiem względnie modyfikować pod swoje gusta, uzyskując odmienny smak i konsystencję (dodając wody czy suchych składników).
O ile hummus jest bardzo zdrowym dodatkiem do diety, zaleca się jednak zażywanie go w umiarze, gdyż nadmierne spożywanie go u wegetarian, wegan czy nawet mięsożerców może wywołać problemy trawienne (alergie pokarmowe), dyskomfort u osób z zespołem jelita drażliwego bądź wzdęcia. Osoby z alergią na sezam czy ciecierzycę powinny zdecydowanie unikać tej potrawy (z obawy o reakcję alergiczną), podobnie też z resztą osoby zażywające hummus na wzgląd witaminy K (w oliwie z oliwek i tahini), która wchodząc w interakcję z lekami przeciwzakrzepowymi, może zagrozić zdrowiu, a nawet zawarta w nim sól (zwłaszcza w hummusie kupionym w sklepie) może wpływać na stan diety niskosodowej czy odchudzającej.
Bibliografia:
Budzyk, K. (2024). Hummusy i pasty. Kraków: Znak.
Khanafer, S. (2015). Hummus, za’atar i garanty. Kulinarna podróż po Libanie. Buchmann: Warszawa.
ur. 16.09.1992 w Kędzierzynie Koźlu. Z wykształcenia historyczka - archiwistka, polonistka oraz teolog kultury. Rozprawę doktorską przygotowuje na temat epidemii morowej zarazy w dawnej Polsce. Od kilku lat archiwistka w Kurii Diecezjalnej w Opolu, redaktorka w miesięczniku „Wobec” i wydawnictwie „Pharmacopola”, członkini Polskiego Towarzystwa Historyków Oddział w Opolu oraz studentka orientalistyki UO. Zainteresowania badawcze związane z historią medycyny, literaturą staropolską, hagiografią i orientem chrześcijańskim. Autorka ponad 80 publikacji naukowych i popularno-naukowych z zakresu medycyny dawnej i literatury XVI – XIX wieku.