Cukrzyca typu 2 to choroba cywilizacyjna, której rozwój w dużej mierze wiąże się z naszym stylem życia. W Polsce na dzień dzisiejszy około 3 mln ludzi choruje na cukrzycę, ale jest też wiele osób, u których nie została zdiagnozowana, a więc żyją z nią, choć nie są tego świadomi. Choć farmakoterapia odgrywa kluczową rolę w leczeniu, coraz więcej uwagi poświęca się profilaktyce i naturalnym metodom wspomagającym terapię lekami. Co ważne, wiele z tych terapii znajduje potwierdzenie w badaniach naukowych.
Okazuje się, że w przypadku cukrzycy typu 2 bardzo wiele zależy od nas samych i naszych wyborów życiowych Regularny ruch i dieta o niskim indeksie glikemicznym mają kolosalne znaczenie. Badanie opublikowane w Diabetes Care wykazało, że osoby z grupy ryzyka, które wykonywały 150 minut umiarkowanego wysiłku tygodniowo, zmniejszyły ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2 nawet o 58%.
Jeśli chodzi o dietę, to ważne jest by wybierać produkty pełnoziarniste, warzywa, strączki czy orzechy, a unikać cukrów szczególnie słodyczy, ciast, deserów, słodkich napojów czy białego pieczywa i makaronów, przetworów mięsnych i tłuszczów trans. Dieta o niskim IG pomaga stabilizować poziom cukru we krwi i zmniejsza ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2. Wielu ekspertów potwierdza że na rozwinięcie cukrzycy typu 2 szczególnie narażone są osoby z otyłością, dlatego nawet niewielki spadek wagi (ok. 5–7% masy ciała) znacząco obniża ryzyko zachorowania.
Okazuje się, że zdrowa mikroflora jelit może wpływać na metabolizm glukozy. Przegląd badań w Nutrients (2017) sugeruje, że probiotyki pomagają obniżać poziom HbA1c i wspierają kontrolę glikemii.W badaniu (2022) na myszach z otyłością okazało się, że codzienne spożycie probiotyków w postaci kombuchy poprawiło ich tolerancję glukozy, zmniejszyło hiperinsulinemię i stłuszczenie wątroby – przywrócono też aktywację insulinowej ścieżki AKT/β. W pionierskim badaniu z 2023 roku uczestnicy spożywali 240 ml kombuchy dziennie przez 4 tygodnie. Po tym czasie średni poziom glukozy na czczo spadł z 164 mg/dL do 116 mg/dL – podczas gdy placebo nie przyniosło znacznych zmian.
W 2024 roku wykazano, że suplementacja probiotykami (np. Lactobacillus, Bifidobacterium) przez ≥8 tygodni prowadziła do uśrednionego spadku glukozy na czczo o 13 mg/dL i HbA1c o 0,44 %.
Choć osoby ze zdiagnozowaną cukrzycą nie powinny rezygnować z terapii lekami prowadzonej przez lekarza, jednak można wykorzystać potencjał ziół w profilaktyce i wsparciu leczenia cukrzycy. Niektóre rośliny i naturalne substancje wykazują potencjalnie korzystne działanie, co zostało potwierdzone w badaniach.
Berberyna to roślinny alkaloid, który zyskał popularność jako naturalne wsparcie dla osób z insulinoopornością i cukrzycą typu 2. Ostatnio coraz bardziej obecna na rynku suplementów okazuje się mieć bardzo wszechstronne działanie. Wypływa korzystnie na poziom glukozy we krwi, poprawia wrażliwość tkanek na insulinę, reguluje gospodarkę lipidową (cholesterol i trójglicerydy) oraz wspiera utrzymanie prawidłowej masy ciała. Berberyna może też działać uspokajająco, przeciwwymiotnie czy przeciwbólowo.
Niektóre badania publikowane w Diabetes Care, pokazały, że spożycie cynamonu może obniżać poziom glukozy na czczo. W brazyliskim badaniu z lat 2019–2021, 160 pacjentów z cukrzycą typu 2, przez 90 dni przyjmowało 3 g cynamonu dziennie. Odnotowano u nich spadek HbA1c o 0,2 % oraz glukozy na czczo o 0,55 mmol/L w porównaniu do placebo. Suplementacja 500 mg cynamonu 3× dziennie sprawiała, że glikemia na czczo była stablina.
To ajurwedyjska mieszanka ziół, która składa się z Amalaki (Emblica officinalis, Haritaki (Terminalia chebula) i Bibhitaki (Terminalia bellirica). Badania pokazują pozytywny wpływ Triphala na poziom glukozy we krwi. Przyjmowanie 5 g Triphala dziennie przez 12 miesięcy u osób z cukrzycą typu 2 i ze stanem przedcukrzycowym obniżyło glikemię na czczo o 21 %. Obniżeniu uległy również poziomy lipidów i udało się zmniejszyć stany zapalne.
Badanie opublikowane w Nutritional Journal z 2024 roku wykazuje, że spożywanie 1 500 mg/d kurkuminy przez 12 miesięcy u pacjentów z cukrzycą typu 2 obniżyło glikemię na czczo oraz miało znaczący wpływ na obniżenie insulinoodporności. Nie wystarczy jednak tylko dodawać kurkumę do posiłków, należy sięgnąć po suplement zawierający kurkuminę, czyli czystą substancję aktywną.
Wyniki badań potwierdzają, że pozytywny wpływ na obniżenie cukru mają także olejek z oregano, a konkretnie zawarty w nim carvacrol. Moringa oleifera i kozieradka również wykazują działanie obniżające cukier dzięki zwiększeniu wrażliwości komórek na insulinę (Frontiers in Pharmacology, 2019). Nigella sativa czyli czarnuszka może również nam pomóc obniżać glikemię na czczo i poprawiać wydzielanie insuliny. Na uwagę zasługuję też flawonole (np. luteolina), badania sugerują ich zdolność do zmniejszania insulinooporności.
Chrom odgrywa bardzo ważna rolę w metabolizmie węglowodanów i tłuszczów. I jeśli będziemy go regularnie suplementować zadziała on jako regulator poziomu cukru we krwi. Przyniesie naturalne wsparcie w zmniejszaniu apetytu na słodycze. Pierwiastek ten jest szczególnie istotony w supelmentacji dla osób z insulinoopornością.
Eksperci są zgodni co do tego, że na cukrzycę typu 2 często pracujemy sami. Zarówno w profilaktyce jak i leczeniu cukrzycy ważne są więc zmiany stylu życia. W artykule Health.com (2023–2024) eksperci podkreślają korzyści ze stosowania diety o niskim IG, aktywności fizycznej, uregulowanego trybu życia, spożywania świeżych, fermentowanych produktów i błonnika, a także praktyk, takich praktyk takich jak post przerywany, medytacja i zarządzanie stresem.
