Mniszek lekarski jest bardzo lubiany w medycynie naturalnej z uwagi na jego dobrą aktywność biologiczną, łatwą dostępność i wysokie bezpieczeństwo stosowania. Od wieków jest używany w celach leczniczych, a nowoczesne badania stopniowo wyjaśniają i potwierdzają jego właściwości oraz potencjał terapeutyczny, w tym działanie przeciwutleniające, przeciwzapalne, przeciwcukrzycowe, przeciwbakteryjne, przeciwnowotworowe oraz przeciwreumatyczne.
W medycynie alternatywnej niektóre gatunki mniszka były i wciąż są stosowane w celu „usuwania ciepła”, „chłodzenia i tonizacji organizmu”, naturalnego odtruwania, poprawy krążenia krwi, usuwania zastojów i pobudzenia wydalania moczu.
Rodzaj Taraxacum, do którego należą liczne gatunki mniszka, jest często wykorzystywany w medycynie tradycyjnej, ziołolecznictwie i terapiach naturalnych w wielu krajach. Cytując autorów artykułu Mniszek lekarski (Taraxacum Genus): Przegląd składników chemicznych i efektów farmakologicznych: „Rodzaj Taraxacum jako lek został po raz pierwszy użyty do leczenia chorób wątroby i śledziony w medycynie arabskiej. W XVI wieku niemiecki botanik Fuchs odkrył, że Taraxacum może być stosowany w leczeniu dny moczanowej, biegunki, pęcherzy oraz chorób śledziony i wątroby. Jest powszechnie używany jako lek na detoksykację, obrzęki i laktację od XVI wieku w Chinach. (…) W tradycyjnej medycynie chińskiej mniszek lekarski został po raz pierwszy odnotowany w Tang Bencao — najstarszej klasycznej książce medycznej napisanej za czasów dynastii Tang (657–659 r. n.e.). W tej książce mniszek lekarski został uznany za silny lek na obrzęk i ból piersi. Później Yunnan Materia Medica napisana przez Ren Lanmao (w dynastii Ming) donosiła, że mniszek lekarski wykazuje silne działanie detoksykacyjne i może leczyć różne rany. Ponadto mniszek lekarski został również uwzględniony w arcydziele epoki dynastii Ming Compendium of Materia Medica pod redakcją chińskiego farmakologa Li Shizhena. Obecnie mniszek lekarski został wymieniony w wydaniu Farmakopei Chińskiej Republiki Ludowej z 2020 r. Trzydzieści dziewięć recept zawierało mniszek lekarski jako główny składnik aktywny, a są one wymienione w Chińskiej Farmakopei i zatwierdzone przez państwową administrację tradycyjnej medycyny chińskiej (TCM) Chińskiej Republiki Ludowej”.
Choroby, stany i zaburzenia, które naturalnie leczono (lub nadal leczy się) mniszkiem w różnych krajach, to m.in.:
– zaburzenia pracy śledziony,
– zaburzenia wydzielania żółci,
– kamienie żółciowe,
– słabe krążenie krwi,
– dolegliwości kobiece,
– ból żołądka,
– niestrawność i dolegliwości trawienne,
– gazy,
– depresja,
– osłabienie,
– obrzęki i zastoje krążenia,
– wykwity skórne, wysypki, trądzik,
– zakażenia pasożytnicze,
– zły stan wątroby,
– rany,
– stany zapalne,
– nagromadzenie flegmy,
– kaszel i wydzielina z płuc,
– gorączka,
– infekcje.
Przez medyków ludowych rośliny z rodzaju Taraxacum były najczęściej stosowane jako środki moczopędne, żółciopędne, przeciwzapalne, przeciwinfekcyjne, wykrztuśne, poprawiające trawienie, przeciwbólowe, a nawet przeciwnowotworowe. W literaturze bardzo często pojawia się też informacja, że mniszek uważano za surowiec intensywnie detoksykujący (czyli odtruwający), co ma zapewne związek z jego działaniem moczopędnym, wspomagającym wydzielanie żółci i wypróżnianie. Wydalanie moczu i kału to bowiem ważne drogi naturalnej detoksykacji organizmu, pozbywania się toksyn i zbędnych produktów przemiany materii.
Dietetyczka z ponad 10-letnim doświadczeniem, absolwentka Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, SGGW oraz studiów podyplomowych z psychodietetyki na SWPS. Pracowała z pacjentami indywidualnymi, a także współtworzyła i konsultowała merytorycznie treści dla prasy, portali i programów telewizyjnych o zdrowym odżywianiu. Prowadziła liczne warsztaty, wykłady i pisała artykuły edukacyjne – to właśnie wtedy odkryła, że największą pasję czerpie z dzielenia się wiedzą, co zaowocowało pomysłem na własną książkę. fot. Bartłomiej Szymonik