Czkawka jest wynikiem nagłego, mimowolnego skurczu przepony, czyli głównego mięśnia oddechowego znajdującego się między klatką piersiową a jamą brzuszną. Ten skurcz powoduje gwałtowne wciągnięcie powietrza do płuc, które zostaje szybko zablokowane przez zamknięcie głośni (części krtani), co wywołuje charakterystyczny dźwięk „hik”.
Czkawka to zazwyczaj nieszkodliwy objaw, spowodowany chwilowym zaburzeniem funkcji przepony lub jej unerwienia. W większości przypadków ustępuje samoistnie w ciągu kilku minut. Jednak przewlekła lub nawracająca czkawka (utrzymująca się dłużej niż 48 godzin) może być objawem choroby i wymaga diagnostyki lekarskiej.
Czytaj też: https://naturazdrowie.com/2023/08/22/sposoby-na-refluks-co-jesc/
Jednym z najstarszych i najczęściej stosowanych sposobów na czkawkę jest zatrzymanie oddechu. Poprzez wstrzymanie oddechu na kilkanaście sekund zwiększa się poziom dwutlenku węgla we krwi, co może zredukować aktywność nerwu przeponowego odpowiedzialnego za skurcze. Alternatywnie można wykonywać powolne, głębokie oddechy, aby uspokoić układ nerwowy i przywrócić prawidłowy rytm oddechowy.
Picie zimnej wody powoli, małymi łykami, może pomóc w przerwaniu cyklu czkawki. Zimna temperatura stymuluje zakończenia nerwowe w jamie ustnej i przełyku, a rytmiczne połykanie może „przeprogramować” skurcze przepony. Warto zaznaczyć, że woda nie powinna być zbyt zimna, aby nie wywołać szoku termicznego.
Ssanie lodu, podobnie jak picie zimnej wody, wpływa na nerw błędny i nerwy w jamie ustnej, pomagając w regulacji odruchów oddechowych. Można również przyłożyć zimną łyżeczkę do podniebienia lub języka, co działa pobudzająco na układ nerwowy.
Spożycie łyżki lepkiej substancji, takiej jak miód lub masło orzechowe, może pomóc w przerwaniu czkawki poprzez zmianę rytmu przełykania i oddychania. Proces rozsmarowywania i połykania takiej konsystencji angażuje różne grupy mięśniowe i nerwy, odciągając uwagę organizmu od niekontrolowanych skurczów przepony.
Kwaśne smaki, takie jak plaster cytryny lub łyżeczka octu jabłkowego, mogą działać jako bodziec szokowy dla układu nerwowego. Nagły, intensywny smak stymuluje nerw błędny, którego pobudzenie może zatrzymać czkawkę. Jest to metoda skuteczna, choć nie dla każdego przyjemna.
Podrażnienie tylnej ściany gardła (np. przez delikatne łaskotanie patyczkiem higienicznym lub dotyk palcem czystym) może wywołać odruch wymiotny lub kaszel, który przerywa czkawkę. Jest to metoda ryzykowna i powinna być stosowana ostrożnie, głównie przez osoby dorosłe.
Przyjęcie pozycji kolan przyciągniętych do klatki piersiowej w pozycji siedzącej lub leżącej może pomóc w zmniejszeniu napięcia przepony. Delikatny ucisk na klatkę piersiową lub przeponę (np. przez pochylenie się do przodu) może również złagodzić objawy.
Oddychanie do papierowej torebki zwiększa stężenie dwutlenku węgla we krwi, co może prowadzić do rozluźnienia przepony. Ważne jest, by nie przesadzić – metoda ta nie powinna być stosowana dłużej niż kilkadziesiąt sekund i nigdy u osób z problemami sercowo-oddechowymi.
Czkawka może być także wynikiem stresu, napięcia lub nerwowego podniecenia. W takich przypadkach pomocne mogą być techniki relaksacyjne, takie jak medytacja, ćwiczenia oddechowe czy delikatna joga. Uspokojenie organizmu pomaga wyciszyć odruchy nerwowe.
Choć czkawka w większości przypadków ustępuje samoistnie, istnieją sytuacje, które wymagają konsultacji medycznej. Jeśli czkawka trwa dłużej niż 48 godzin, powtarza się regularnie bez widocznej przyczyny, towarzyszą jej inne objawy (np. ból w klatce piersiowej, trudności z oddychaniem, wymioty), może to świadczyć o schorzeniach neurologicznych, metabolicznych lub żołądkowo-jelitowych.
Redaktor prowadzący, dziennikarka tematyki zdrowia, uroda i wellness.