Wątroba to bardzo ważny organ w naszym ciele. Niestety coraz więcej osób cierpi na dolegliwości z nią związane i te problemy mnożą się. Obecnie plagą stało się niealkoholowe stłuszczenie wątroby, ale i inne poważne schorzenia. Jak dbać o wątrobę? Jakie zioła są jej dedykowane i jakie zioła należy pić gdy wiemy, że problem zdrowotny ma z nią powiązanie?
Wątroba odpowiada za detoksykację, magazynowanie składników odżywczych, produkcję żółci, metabolizowanie leków i hormonów. Niestety, bywa obciążana: nadmiarem tłuszczów, alkoholem, toksynami środowiskowymi, lekami lub niezdrową dietą. Problemy z wątrobą to dziś: stłuszczenie wątroby (NAFLD), przewlekłe stany zapalne, zaburzenia przemiany tłuszczów, kamica żółciowa, enzymy wątrobowe poza normą. Właśnie wtedy wiele osób poszukuje wsparcia i w takich sytuacjach pomocna staje się wiedza o ziołach – sprzymierzeńcach wątroby. Zioła na oczyszczanie, regenerację wątroby, a także wzmacniające trzustkę i jelita oraz woreczek żółciowy.
W zależności od potrzeb i problemu możemy sięgnąć o po określone zioła i mieszanki ziołowe. Oparciem są mieszanki stworzone przez wybitnych polskich znawców ziół – ojca Klimuszkę czy Różańskiego. Choć oczywiście, to nie koniec opracowań, jest ich znacznie więcej. Do ziół stricte na problemy wątrobowe należą: ostropest plamisty, karczoch i mniszek lekarski, arcydzięgiel, mięta pieprzowa, koper włoski, ale też kurkuma czy rzodkiew czara. Przyjrzyjmy się im po kolei.
Ostropest plamisty jest standardowym ziołem, klasycznym na problemy z wątroba, a w szczególności na regenerację tego organu. Zawiera sylimarynę — silny antyoksydant, który chroni hepatocyty (komórki wątrobowe) przed uszkodzeniem przez toksyny, wspiera syntezę białek i regenerację. Ostropest sprzyja także łagodzeniu stanów zapalnych i wspomaga oczyszczenie wątroby po dłuższej kuracji lekami lub alkoholem.
Obydwa zioła słyną ze swoich właściwości oczyszczających. Są zatem polecane przy oczyszczaniu wątroby, a ten proces jest obecnie niezbędny do wydajnego i prawidłowego funkcjonowania naszej wątroby. Karczoch pobudza produkcję i przepływ żółci, co wspiera trawienie tłuszczów i może wspomagać leczenie stłuszczenia wątroby. Mniszek lekarski z kolei działa moczopędnie, ułatwiając usuwanie toksyn i troszkę żółci (detoksykacja). W rezultacie końcowym oba zioła sprzyjają naturalnemu oczyszczaniu i wsparciu metabolicznemu.
Te trzy, tradycyjnie stosowane rośliny lecznicze są ziołami a wątrobę i jelita. Łagodzą wzdęcia, kolki, wspierają trawienie. Wspólnie z preparatami oczyszczającymi wątrobę tworzą wszechstronny, naturalny zestaw wspierający cały przewód pokarmowy. Warto po nie sięgać przy niewydolności z procesami trawiennymi, przy wzdęciach, kolkach itp. sprawach.
Chociaż kurkuma znana jest jako przeciwzapalny super‑składnik, kurkumina zawarta w kurkumie wspomaga regenerację wątroby, wspiera procesy antyoksydacyjne i może wywierać działanie hepatoprotekcyjne w przypadku stłuszczenia wątroby. To dodatkowy element wśród ziół sprzyjających regeneracji wątroby.
Boldo – roślina często stosowana w Ameryce Południowej, znana jako zioła na woreczek żółciowy i wątrobę. Swoim działaniem pobudza produkcję żółci, pomaga w trawieniu tłuszczów i wspiera naturalny detoks.
Rzodkiew czarna – klasyczny środek na pobudzenie dróg żółciowych, odtruwanie i oczyszczenie wątroby.
Często w praktyce zielarskiej spotyka się kombinacje, np. mieszanka ziół na stłuszczenie wątroby, zawierająca ostropest, karczocha, mniszka lekarskiego i boldo. Taki zestaw może wspomagać jednocześnie kilka mechanizmów: ochronę hepatocytów, produkcję żółci, oczyszczanie i detoksykację. Działanie synergiczne jest zawsze silniejsze aniżeli pojedyncze zioło.
Trzustka i wątroba współpracują ze sobą w trawieniu tłuszczów, białek i węglowodanów. Niektóre rośliny, jak np. mniszek, karczoch czy arcydzięgiel, działają wspomagająco na oba narządy. Zestaw ziół na wątrobę i trzustkę może więc obejmować te wspomniane, dobroczynne rośliny lecznicze jak i ewentualnie obniżające procesy zapalne (np. kurkumę).
W zielarstwie gorzki smak jest uznawany za stymulator apetytu, trawienia i produkcji żółci. Gorycze zawarte np. w mniszku, karczochu i boldo, mogą skutecznie wspierać oczyszczenie wątroby i procesy metaboliczne. Lepiej pić je – w formie naparu lub nalewki – przed posiłkiem, by pobudzać trawienie. Gorzkie zioła na wątrobę i procesy trawienne to między innymi piołun, drapacz i tatarak. Są to zioła, które swoją goryczą wspierają utrzymanie prawidłowego pH żołądka, stymulują wydzielanie soków trawiennych i żółci.
W polskim zielarstwie istnieją gotowe mieszanki promowane pod nazwiskami autorskimi, najpopularniejsze to mieszanka ojca Klimuszki oraz Różańskiego. Co je cechuje?
Zioła Klimuszki na wątrobę
Jest to mieszanka ziół zawierająca tradycyjnie: ostropest, karczoch, mniszka lekarssskiego. Często zalecana jest jako zioła na regenerację wątroby i oczyszczenie wątroby po infekcji, antybiotykach lub przetworzonej diecie.
Zioła Różańskiego na wątrobę
Ten zestaw zawiera podobne składniki, uzupełniony np. boldo lub arcydzięglem. Celem jest wsparcie wątroby, dróg żółciowych, ewentualnie trzustki i jelit — to więc przykład ziół na wątrobę i jelita albo zioła na wątrobę i woreczek żółciowy.
Obydwie mieszanki można łatwo dostać w sklepach zielarskich. Ważne by skonsultować dawkę i czas stosowania zestawu, zwłaszcza przy lekach lub przewlekłych schorzeniach.
Pierwsza i ważna kwestia to odpowiedni dobór ziół. Ostropest (ochrania i regeneruje), karczoch i mniszek lekarski (inicjują detoksykację, produkcję żółci, metabolizację tłuszczów), boldo i rzodkiew czarna (to wsparcie dla woreczka żółciowego i żółci), kurkuma (działa przeciwzapalnie), arcydzięgiel i mięta pieprzowa (mają korzystny wpływ na trawienie). Kolejny element to firma podania ziół. Z reguły sporządzamy napar z ziół (używając 1‑2 g ziół na filiżankę, i pijąc taki napar 2‑3 razy dziennie), mamy także dostęp do gotowych nalewek, ziół w postaci kapsułek z wyciągami, gotowe mieszanki czy też olej z ostropestu. Bardzo ważną sprawą jest czas trwania kuracji. Zazwyczaj są to 2–6 tygodni. Po przerwie można powtórzyć kurację. Monitorując jednocześnie objawy: poprawę trawienia, mniej wzdęć, lepsze wyniki w badaniach (ALT, AST, GGT…), choć tylko lekarz może należycie ocenić te efekty. Ważnym elementem jest połączenie fitoterapii z odpowiednia dietą. Dieta musi być lekkostrawna, uboga w tłuszcze nasycone, alkohol i przetworzone produkty żywnościowe. Warto dodawać do przygotowywanego przez siebie jedzenia „gorycze” wspierające trawienie. Istnieją wreszcie przeciwwskazania do stosowania ziół i kuracji ziołowych. Dotyczą one kobiet w ciąży, karmiących piersią, kamicy żółciowej (niektóre zioła mogą nasilać wydzielanie żółci), leków przeciwzakrzepowych (np. kurkuma ma działanie rozrzedzające), alergii.
