Oczar wywodzi się z rodziny oczarowatych Hamamelidaceae i pochodzi z Ameryki Północnej choć jego pierwotną ojczyzną jest południowa Kanada i stan Wirginia (od niego też wywodzi się jego nazwa). W literaturze można napotkać nazwę oczaru jako witch hazel |oraz hamamelis. Zależnie od miejsca kultywacji roślina (małe drzewo bądź krzew z żółtymi kwiatami) wykazuje dużą zmienność wyglądu od 1,5 – 2 metrów do nawet 5.
Kwitnie po zrzuceniu liści, rośnie w wilgotnej glebie, często bogatej w humus na otwartych stanowiskach, aczkolwiek może być uprawiany nawet w półcieniu. Po opadnięciu liści pojawiają się czarne orzechy, a dojrzałe owoce (w formie okrągłej torebki) rozsiewają czarne nasiona. Oczar zaczął być popularny w Europie dopiero w XIX w. (w Polsce pojawił
się w 1808 r.). Rdzenni mieszkańcy Ameryki, Indianie, znali go jednak znacznie wcześniej i już wtedy używali do leczenia szeregu dolegliwości i chorób, począwszy od zwykłego przeziębienia, obrzęków, zapaleń, narośli po nękające ludzkość epidemie chorób zakaźnych. Miał on także zastosowanie podczas poszukiwań źródeł wody, gdyż giętkie gałęzie oczaru idealnie nadawały się do stworzenia „różdżki”, które mogłyby te źródła wykryć. Znalezienie wody za jego pomocą miało wskazywać na istnienie czarów stąd wspomniana nazwa oczaru witch hazel.
W kosmetyce stosuje się aż sześć preparatów oczaru wirginijskiego: wodę i ekstrakt oczarowy oraz wody z liści i kory, a nawet analogiczne ekstrakty. Preparaty oczaru zostały przez lata bardzo dokładnie zbadane, a sama z resztą roślina zawiera liczne, jakże cenne dla zdrowia substancje czynne – związki lotne, polisacharydy garbniki oraz wspomniane flawonoidy.
Oczar wykorzystuje się najczęściej w kosmetykach do pielęgnacji skóry młodej (działając przeciwtrądzikowo), tej nieco starszej (działając przeciwzmarszczkowo), alergicznej, opuchniętych powiek (głównie w formie toniku), błon śluzowych, w szamponach do włosów (w przypadku usuwania nadmiaru sebum oraz pojawienia się podrażnień oraz łupieżu na skórze głowy), wcierkach, rozmaitych glinkach, preparatach odstraszających owady, wodach po goleniu (ułatwiając gojenie drobnych zranień i otarć), mydłach, kosmetykach przeciwpotowych, pudrach do twarzy czy nawet w dodatkach do kąpieli. Jego silne działanie ściągające zwęża pory, niweluje też pojawianie się zaskórników i zapobiega pieczeniu i łuszczeniu się skóry.
Czytaj także: https://naturazdrowie.com/2023/11/23/ziola-ktore-warto-miec-w-domu-zima/
Udowodniono, że preparaty zawierające w sobie ekstrakty z oczaru i destylaty oczaru (w formie sprayu bądź maści) pozytywnie wpływają na nasze naczynia krwionośne, poprawiają ukrwienie tkanek, działają ściągająco, łagodzą licznie występujące podrażnienia, poparzenia słoneczne (zwłaszcza późną wiosną i latem), wspomniane egzemy, świądy
i otarcia skóry, zmiany grzybicze skóry, działając przy tym regenerująco, bakteriostatycznie oraz przeciwbólowo.
Liście oczaru mogą również nam posłużyć do przemywania oczu przy stale pojawiającym się zapaleniu spojówek, a w przypadku nawracającej opuchlizny zmniejsza też jej natężenie, aczkolwiek wówczas warto lepiej zastosować wodę z oczaru.
Ciekawostką jest bez wątpienia fakt, że w medycynie ludowej oczar miał zastosowanie
w postaci naparów i odwarów jako antidotum na ukąszenia, żylaki odbytu i stany zapalne błon śluzowych jamy ustnej.
Dawniej apteki oraz drogerie posiadały w swoim stałym asortymencie wspomnianą wodę z oczaru gdyż napoje tworzone z tej rośliny wspomagają dolegliwości trawienne i biegunki. Oczar z resztą w tej postaci bardzo dobrze wpływał też na uwidocznione na ciele krwiaki, hemoroidy, żylaki nóg bądź obtarcia. Nie bez powodu jest on do dziś produktem naturalnego pochodzenia wspomagającym leczenie tak wielu wspomnianych schorzeń.
Autor: Agnieszka Banaś
Bibliografia:
Anioł – Kwiatkowska, J. (1992). Rośliny kosmetyczne. WSiP.
Gwardys, A., Chwała, C., Lamer – Zarawska, E. (2024). Rośliny w kosmetyce i kosmetologii przeciwstarzeniowej. Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
Hlava, B. (1984). Rośliny kosmetyczne. Państwowe Wydawnictwo Rolnicze. Leśne.
Hojden, B. (2000). Oczar wirginijski i jego wykorzystanir w dermatologii. Wiad. Ziel.
Hurst, K. (2019). Ukryta historia ziół. Sekretne właściwości 150 roślin. Almapress.
Jabłońska – Trypuć, A., Czerpak, R. (2019). Roślinne surowce kosmetyczne. MedPharm.
Jędrzejko, K., Kowalczyk, B., Bacier, B. (2012). Rośliny kosmetyczne. Śląski Unwersytet Medyczny.
Redaktor prowadzący, dziennikarka tematyki zdrowia, uroda i wellness.