Codziennie czujesz się wyczerpany fizycznie i psychicznie, nic już cię nie cieszy, a wszystko zaczyna irytować. Każde wyjście do pracy staje się złem koniecznym i wyzwaniem. Zaczynasz się izolować i widzisz wszystko w ciemnych kolorach, a do tego dochodzą bóle głowy, niestrawności i bezsenne noce. Jeśli masz te objawy – zastanów się, czy nie są to symptomy wypalenia zawodowego.
Wypalenie zawodowe to prawdziwa epidemia naszych czasów. Według statystyk STADA Health Report 2022 wypalenie zawodowe dotyczy aż 23–35 proc. Polaków. Wśród wszystkich mieszkańców 14 krajów Europy to właśnie dorośli Polacy odczuwają najwyższy poziom wypalenia zawodowego. Okazuje się, że problem ten jeszcze znacznie nasilił się podczas pandemii.
Wypalenie zawodowe to problem wielopoziomowy – zarówno fizyczny, psychiczny, jak i emocjonalny, który jest wynikiem długotrwałego napięcia, przemęczenia i stresu związanego z pracą. Wypalenie zawodowe występuje u ludzi w różnym wieku, w rozmaitych zawodach i przejawia się w różnym stopniu, ale najczęściej występuje u osób pracujących tam, gdzie wymagane jest duże zaangażowanie emocjonalne, poświęcenie dla klienta lub działanie pod presją czasu i dużej odpowiedzialności. Praca ponad siły, przekraczająca normalne godziny, praca za niskie wynagrodzenie lub niezgodna z naszymi zainteresowaniami, monotonna i bez perspektyw, brak docenienia naszych osiągnięć ze strony pracodawcy, a także toksyczna atmosfera w miejscu pracy – to tylko niektóre czynniki mogące doprowadzić nas do wypalenia zawodowego.
Przyczyny wypalenia zawodowego mogą się różnić w zależności od branży, zawodu i indywidualnych uwarunkowań każdego z nas, ale fakt jest taki, że warto jest jak najwcześniej rozpoznać te symptomy, aby podjąć odpowiednie działania zapobiegające nadchodzącej katastrofie.
Sprawdź, czy masz poniższe objawy, mogą one świadczyć o tym, że masz wypalenie zawodowe.
1. Objawy fizyczne (somatyczne):
◦ chroniczne zmęczenie,
◦ brak apetytu lub nadmierne objadanie się (zajadanie stresu),
◦ problemy ze snem – bezsenność lub zbyt długi sen,
◦ bóle głowy i migreny,
◦ bóle mięśni, częste skurcze,
◦ bóle kręgosłupa (szczególnie odcinka szyjnego i lędźwiowego),
◦ problemy gastryczne (niestrawność, zgaga, zaparcia, biegunki),
◦ częste infekcje w wyniku obniżonej odporności,
◦ nerwobóle i neuralgie,
◦ skoki ciśnienia i problemy kardiologiczne.
2. Objawy emocjonalne:
◦ depresyjne myśli i stany lękowe,
◦ poczucie bezradności i beznadziei,
◦ poczucie braku celu i brak motywacji,
◦ cynizm i negatywny stosunek wobec pracy, szefa i współpracowników,
◦ ogólna niechęć i brak energii do działania,
◦ negatywne i krytyczne widzenie samego siebie,
◦ irytacja, frustracja i ogólne niezadowolenie,
◦ obniżenie poczucia własnej wartości i pewności siebie,
◦ utrata zainteresowania swoimi obowiązkami zawodowymi,
◦ poczucie przytłoczenia obowiązkami, które kiedyś wykonywałeś z łatwością.
3. Objawy społeczne:
◦ izolacja społeczna i wycofanie się z kontaktów z innymi ludźmi,
◦ konflikty z współpracownikami,
◦ zwiększona irytacja i trudności w radzeniu sobie z zadaniami w pracy,
◦ niechęć wobec innych ludzi, w tym klientów czy pacjentów,
◦ spadek efektywności i produktywności w pracy i w domu.
Jeśli już widzimy, że problem wypalenia zawodowego nas dotyczy, to przede wszystkim musimy zrozumieć, że nie jest to błahy problem. Trzeba pamiętać, że na stan wypalenia zawodowego zapracowaliśmy sobie przez wiele lat, dlatego też nie można oczekiwać, że poradzimy sobie z nim w mgnieniu oka i za chwilę będziemy znowu zwarci i gotowi, aby brać na siebie ciężar odpowiedzialności i – jak to się potocznie mówi – brać się z życiem za bary.
Osoby doświadczające wypalenia zawodowego czują ogromną słabość fizyczną i psychiczną, dlatego też poradzenie sobie z tym stanem wymaga przede wszystkim czasu, samorefleksji i podjęcia świadomych działań, które pomogą nam odzyskać utraconą równowagę. Warto jest skorzystać z pomocy psychologa lub psychoterapeuty, który pomoże nam spojrzeć na problem z dystansu i poukładać wszystko z powrotem na swoim miejscu.
Oto kilka strategii, które mogą pomóc w zarządzaniu wypaleniem zawodowym.
1. Odpocznij! Znajdź w końcu czas, aby gdzieś wyjechać albo po prostu posiedzieć w domu i mieć czas tylko dla siebie, tak abyś nigdzie nie musiał biec czy być na czas. Aby nie było presji terminów i deadline’ów. Aby nie było wokół ciebie osób, które cię stresują. Abyś mógł mieć czas, by zebrać myśli i przewartościować swoje życie.
2. Przyjrzyj się swoim granicom, które dotychczas tak często przekraczałeś, pracując ponad siły. Ustal zdrowe proporcje między pracą, a życiem osobistym. Staraj się utrzymywać równowagę między obowiązkami zawodowymi a czasem na relaks, odpoczynek i aktywności, które dostarczają ci radości.
3. Zadbaj w końcu o siebie! Uporządkuj podstawy swojego życia, tak aby życie w ciągłym biegu, śmieciowe jedzenie i zarywanie nocy stały się już przeszłością. Zajmij się swoim zdrowiem fizycznym poprzez regularną aktywność fizyczną. Wprowadź zdrową dietę, zadbaj o regenerujący sen i przerwy od pracy. Upewnij się, że dbasz o swoje podstawowe potrzeby fizyczne.
4. Nie bój się rozmawiać o tym, jak się czujesz. Znajdź wsparcie wśród przyjaciół, rodziny lub w grupie terapeutycznej. Razem jest łatwiej! Znajdź kogoś, kto cię zrozumie, wysłucha i pomoże spojrzeć na twoje problemy z innej strony. Izolacja i zamykanie się w sobie nie jest dobrym rozwiązaniem, a wręcz przeciwnie – prowadzi do opłakanych rezultatów.
5. Świadomie wyeliminuj czynniki stresogenne. Zidentyfikuj rzeczy, które przyczyniają się do twojego wypalenia zawodowego i staraj się ograniczać i omijać stresowe sytuacje.
6. Naucz się skutecznych technik radzenia sobie ze stresem, takich jak: medytacja, głębokie oddychanie, techniki relaksacyjne. Znajdź takie sposoby, które pomagają ci zrelaksować się i odzyskać równowagę.
7. Odkryj na nowo to, co sprawia ci przyjemność. Znajdź hobby i aktywności, które dostarczają ci przyjemności i relaksu, takie jak: czytanie, spacer w plenerze, aktywność sportowa, sztuka, muzyka czy inne twórcze hobby.
8. Nie wstydź się sięgnąć po pomoc profesjonalną. Jeśli odczuwasz silne objawy wypalenia zawodowego i trudności w radzeniu sobie, warto rozważyć konsultację z profesjonalistą zdrowia psychicznego. Terapia indywidualna lub grupowa może pomóc ci w zrozumieniu przyczyn wypalenia zawodowego i opracowaniu strategii radzenia sobie.
9. Rozważ zmiany zawodowe. Jeśli wypalenie zawodowe jest wynikiem specyfiki twojej pracy, rozważ zmianę środowiska pracy, poszukiwanie nowych możliwości zawodowych lub odkrywanie innych ścieżek kariery, które bardziej odpowiadają twoim zainteresowaniom i wartościom. Nie myśl, że nic już się nie da zrobić.
Pamiętaj, że każda osoba jest inna, więc nie ma jednego rozwiązania dla wszystkich. U każdego z nas przyczyny problemu będą rożne, inne też będą rozwiązania. Ważne jest, aby znaleźć dla siebie indywidualne metody radzenia sobie z wypaleniem zawodowym.
