Spis treści:
Hydroterapia niekiedy kojarzona jest m.in. z balneoterapią. W przypadku balneoterapii znaczącą różnicę stanowi użycie wód mineralnych (również do picia). Natomiast typowe zabiegi spa i wellness mają przeznaczenie relaksacyjne i wypoczynkowe, a nie stricte terapeutyczne. Wykorzystywanie działania wody ma historię sięgającą tysięcy lat przed naszą erą.
Woda w celach leczniczych i rehabilitacyjnych zwróciła na siebie uwagę ze względu na swoje właściwości fizyczne (zdolność magazynowania i przewodzenia ciepła, siła oporu, nacisku i wyporu) i uzyskiwane dzięki nim efekty fizjologiczne. Organizm człowieka reaguje na miejscowe lub całościowe ogrzewanie lub schładzenie, co wywiera wpływ na układ krwionośny, limfatyczny oraz metabolizm. Zanurzenie ciała w wodzie wpływa na równowagę wodno-elektrolitową i ma działanie odciążające (wrażenie redukcji masy ciała). Wyróżnia się kilka typowych rodzajów zabiegów wodolecznictwa, z których najpopularniejsze to kąpiele i natryski. Każdy rodzaj zabiegu ma inne zastosowania w zależności od indywidualnych uwarunkowań. Hydroterapia może występować jako jedyna forma terapii, a także jako składowa całościowego postępowania wraz ze zmianą nawyków na prozdrowotne (np. zwiększenie aktywności fizycznej, zmiana sposobu odżywiania).
Kąpiele wodne polegają na zanurzeniu ciała w wodzie o odpowiedniej temperaturze. Zanurzenie w wodzie zimnej lub chłodnej (hydroterapia schładzająca) wskazane jest w przypadku chorób przemiany materii, otyłości i cukrzycy. Kąpiele w wodzie letniej (hydroterapia neutralna) są korzystne w przypadku obniżonego ciśnienia, astmy, stanów nadmiernej pobudliwości czy niektórych chorobach układu nerwowego. Woda ciepła (hydroterapia rozgrzewająca) ma działanie relaksacyjne, zatem będzie wskazana przy wzmożonej pobudliwości, bezsenności. Wyróżnia się też kąpiele, w których temperatura wody wzrasta od ciepłej do gorącej. Można wykorzystywać je do kąpieli rąk czy nóg. Wskazaniem do tego typu kąpieli jest nadciśnienie tętnicze.
Wśród zabiegów hydroterapii wyróżnia się również kąpiele parowe. Polegają one na wejściu do pomieszczenia z parą wodną, a więc zanurzeniu całego ciała bez wykorzystania ciśnienia wody. Zalecane są w przypadku zaburzeń przemiany materii i przewlekłych zapaleniach stawów. Mają na celu pobudzić czynność skóry oraz układu oddechowego i sercowo-naczyniowego. Kąpiel wirowa polega na zanurzeniu kończyn górnych, dolnych lub całego ciała w wodzie, która wprawiona jest w ruch wirowy. Taki masaż zwiększa przepływ krwi oraz usprawnia proces przemiany materii. Stosuje się go w procesach rehabilitacji po urazach, gdy występuje przewlekłe zapalenie stawów czy przykurcze bliznowate. Natomiast półkąpiele w wodzie ciepłej służą do łagodzenia nerwobólów, przewlekłych chorób reumatycznych, stanów zapalnych narządów rodnych i układu moczowego.
Podczas natrysków jeden lub wiele strumieni wody uderza o ciało. Natryski wykorzystują temperaturę wody (np. zimne, ciepłe, gorące lub o zmieniającej się temperaturze) oraz jej ciśnienie (niskie, średnie, wysokie). Natryski mogą być ruchome, stałe czy parowe. Wskazaniami do ich stosowania są nerwice, stany wyczerpania psychicznego i fizycznego, nerwobóle, choroby reumatyczne, przewlekłe choroby dróg oddechowych, zaburzenia ukrwienia obwodowego.
Czytaj też: https://naturazdrowie.com/klimatoterapia-naturalny-potencjal-natury-w-leczeniu/
Istnieją również zabiegi, podczas których używa się materiałów tekstylnych. Zmywanie to zabieg, w którym ciało pacjenta przez kilka minut zmywa się gąbką lub ręcznikiem zanurzonym w zimnej wodzie. Jego działanie jest hartujące i pobudzające układ krążenia. Do nacierania częściowego lub całościowego używa się wilgotnego ręcznika, a wskazaniami mogą być zaburzenia krążenia obwodowego. W hydroterapii stosowane jest również zwijanie, które polega na zawinięciu całego ciała prześcieradłem odciśniętym z wody, a następnie owinięciu ciała kocem. Po odpowiednim czasie, odwija się pacjenta i stosuje chłodny natrysk. Zabieg ten działa uspokajająco. Kolejnym przykładem są zabiegi polegające na aktywności pacjenta w wodzie (hydrorehabilitacja, hydrokinezyterapia). Podczas zanurzenia wykonywane są ćwiczenia, które są kluczowe dla uzyskania korzystnych efektów. Odciążające lub oporowe działanie wody jest ich uzupełnieniem. Tego rodzaju aktywności mają zastosowanie w przypadku dolegliwości ze strony narządu ruchu i wad postawy.
Zabiegi wchodzące w skład hydroterapii są tak obszerne, że trudno jest wskazać jednoznaczne przeciwwskazania. W wielu przypadkach są one przeciwwskazaniami względnymi, czyli uzależnionymi od indywidualnych uwarunkowań oraz od sposobu realizacji danej terapii. Można jednak wymienić kilka, które powtarzają się najczęściej. Są to poważne zaburzenia: układu krążenia, układu oddechowego, psychiczne, jak również znaczna niepełnosprawność intelektualna, nietrzymanie moczu, niewydolność zwieraczy. Nie stosuje się jej również w miejscach krwawienia oraz u kobiet w I trymestrze ciąży. Ze względu na różnorodność zabiegów hydroterapii oraz cech fizycznych wody (siła oporu, temperatura, itp.) zabiegi te należy dobierać z dużą ostrożnością. Indywidualnie pod każdego pacjenta powinno się wybrać temperaturę, nasilenie ciśnienia czy siłę oporu, jak również czas trwania i częstość zabiegów.
