Spis treści:
1. Wpływ zanieczyszczenia powietrza na układ krążenia.
2. Toksyczne mieszanki w zanieczyszczonym powietrzu.
3. Od czego zależy stres oksydacyjny?
4. Prozdrowotne właściwości selenu.
5. Najnowsze badania mieszanek toksycznych w powietrzu.
6. Rola selenu w obniżaniu szkodliwego działania zanieczyszczeń w powietrzu.
7. Źródła selenu w pokarmach i jego suplementacja
Europejskie Towarzystwo Kardiologiczne opublikowało dane szacunkowe, według których rocznie na świecie ponad 9 milionów ludzi umiera przedwcześnie z powodu wpływu zanieczyszczenia środowiska. Ma ono zdecydowanie większy wpływ na układ krążenia i rozwijające się w nim choroby niż na układ oddechowy. Związek między zanieczyszczeniem powietrza a chorobami układu krążenia jest dobrze poznany: powoduje ono uszkodzenie naczyń krwionośnych poprzez zwiększony stres oksydacyjny, a to prowadzi do wzrostu ciśnienia krwi, cukrzycy, udaru mózgu, zawałów i niewydolności serca. Jest bardziej zabójcze, w skali światowej, niż szacunkowe dane łączące śmiertelność z paleniem tytoniu – ponadto miejsc, gdzie się pali, można unikać, można zerwać z nałogiem, a na zanieczyszczenie narażony jest każdy, niezależnie od wieku i miejsca zamieszkania.
Zabójcza mieszanka w powietrzu
Badania pokazują, że zanieczyszczenie może tworzyć zabójcze mieszanki, jeśli w jego skład wejdą resztki leków, metali ciężkich – ich toksyczne działanie potęguje się wtedy wielokrotnie, nad czym do tej pory nikt specjalnie się nie zastanawiał. Polska w niechlubnej statystyce przedwczesnych i dodatkowych śmierci przoduje wśród krajów Unii Europejskiej – skracają one średnią życia w naszym kraju o 2,8 roku. Pewnym promykiem nadziei są wyniki badań przeprowadzonych na uniwersytecie w hiszpańskiej Kordobie. Otóż naukowcy odkryli, że selen zawarty w diecie i suplementach diety zmniejsza szkodliwy wpływ zanieczyszczenia powietrza na organizmy żywe.
Aby kupić selen wejdź na https://naturabazar.pl/mineraly/6126-swanson-selenoexcell-naturalny-selen-200-mcg-60-k-087614020860.html
Czynniki stresu oksydacyjnego
Kluczowe znaczenie ma tutaj zdolność selenu, podobnie jak i cynku, do walki ze wspomnianym stresem oksydacyjnym, wywoływanym przez wolne rodniki. Ogólnie można powiedzieć, że choć każdy organizm się starzeje i zużywa, szybkość tych zmian jest w dużej mierze uwarunkowana oksydantami, powstającymi w naszych organizmach jako produkt uboczny wielu reakcji. To, że ich ilość rośnie z wiekiem jest w sumie nieuniknione, natomiast wielkie znaczenie mają też czynniki zewnętrzne. A do tych należy przede wszystkim zanieczyszczenie powietrza, dym tytoniowy, narażanie się na niektóre toksyny czy nadużywanie leków. Za kolejne odpowiadamy już w dużej mierze sami – liczbę wolnych rodników zwiększa niezdrowa dieta, mała aktywność fizyczna, stresy, używki, przemęczenie, zła higiena snu, zaburzanie rytmu dobowego, narażanie się na promieniowanie z urządzeń elektrycznych.
Selen – niezwykły antyoksydant
Za zwalczanie wolnych rodników odpowiadają antyoksydanty. Wśród tych wymienia się najczęściej witaminę A i E, koenzymy Q10, minerały typu cynk czy różne flawonoidy zawarte w wielu warzywach i owocach. Podobne właściwości „wymiatacza wolnych rodników” ma selen, podobny w działaniu do cynku i bardzo często pojawiający się z nim wspólnie w składzie suplementów diety. Walorem selenu jest to, że reaguje synergistycznie z innymi antyoksydantami, a więc potęguje ich działanie. Sam w sobie chroni komórki i ich błony, spowalnia procesy starzenia, obniża toksyczne działanie metali ciężkich, przede wszystkim ołowiu i rtęci. Zbyt niski poziom selenu – a nie potrzeba go naprawdę wiele – prowadzi do wielu przykrych następstw, począwszy od spraw związanych z urodą (pogorszenie stanu włosów, skóry), przez problemy z prawidłowym działaniem układu odpornościowego czy pracą mięśni, po kłopoty z płodnością. Selen odpowiada za prawidłowe działanie wielu enzymów, tarczycy, wspomaga leczenie bólów w reumatoidalnym zapaleniu stawów. Wykorzystuje się go w leczeniu depresji, choć tutaj trzeba uważać z dawkowaniem, zbyt wiele selenu zaburza pracę układu nerwowego. Mikroelement ten jest badany również pod kątem profilaktyki i leczenia wielu chorób neurodegeneracyjnych (cierpiący na chorobę Alzheimera czy Parkinsona mają niemal zawsze za niski poziom selenu we krwi), a także nowotworów, przede wszystkim piersi, płuc, prostaty oraz jelita grubego.
Zbyt intensywne utlenianie
Naukowcy z Wydziału Biochemii i Biologii Molekularnej Uniwersytetu w Kordobie zajęli się jako pierwsi wpływem najpopularniejszych mieszanek toksycznych występujących w powietrzu na organizmy żywe. Pod uwagę wzięli między innymi metale ciężkie (kadm, arsen, rtęć, ołów) i popularne leki (przykładem stosowany na stany bólowe i zapalne diklofenak), które po pierwsze odkładają się w narządach wewnętrznych, a po drugie wchodzą w reakcje zarówno między sobą, jak i „zwykłymi” składnikami zanieczyszczonego powietrza. Analizowano między innymi ich wpływ na pracę wątroby i białka. Profesor Nieves Abril skomentowała: „Chociaż te zanieczyszczenia również oddzielnie powodowały utlenianie w komórkach, kiedy zadziałały razem, odkryliśmy, że utlenianie było tak intensywne, że wszystkie reakcje obronne przeciwutleniaczy były aktywowane w sposób ciągły, bez ich dezaktywacji, co ostatecznie wyrządzało szkody i sprawiało, że wiele białka przestawało działać”.
Selen łagodzi skutki zanieczyszczeń powietrza?
Tak więc regulatory stresu oksydacyjnego przestawały działać i gwałtownie rosła liczba wolnych rodników. Testowanym grupom zaczęto podawać popularne przeciwutleniacze, w tym selen, także ten z popularnych w aptekach suplementów. Analizy proteomiczne (proteomika to nauka zajmująca się badaniem białek, ich struktur, zależności, funkcji) wykazały, że stosunkowo szybko preparaty z selenem łagodzą uszkodzenia molekularne wyrządzone przez zanieczyszczenia i ich zabójcze „koktajle”. Selen działa tutaj nie tylko jako przeciwutleniacz – jego niewielkie, przepisowe dawki aktywują w kontrolowany sposób reakcje obronne organizmu związane ze zwalczaniem szkodliwego wpływu zanieczyszczeń.
Czy warto suplementować selen?
Selen jest mikroelementem. W przyrodzie nie występuje zbyt powszechnie, a jeśli już, to w małych ilościach. Ale też ludzki organizm potrzebuje go niewiele; dzienna dawka to 55 ug u dorosłych, a u ciężarnych ok. 70 ug, u dzieci jest niższa – zależy od wieku. Najlepiej przyswajalny jest selen organiczny, pobierany z żywności. Najwięcej jest go w tuńczyku i łososiu – mniej więcej 100 g tych ryb wystarczy, by pokryć dzienne zapotrzebowanie. Równie dużo jest go w orzechach, zwłaszcza brazylijskich, innych rybach i owocach morza (głównie małże), mniej w wołowinie, niewielkie ilości znajdziemy w mięsie z indyka, jajkach, ryżu, grzybach, pszenicy. Jak widać najwięcej jest go w produktach, które nie trafiają zbyt często na nasze stoły. W popularniejszych produktach dawki są naprawdę niewielkie – żeby pokryć dzienne zapotrzebowanie, musielibyśmy przykładowo skonsumować ok. 700-750 g ryżu. Stąd też popularność suplementów diety z selenem, część z nich zawiera nawet wyselekcjonowany selen organiczny. Warto zastanowić się nad jego zażywaniem, by podnieść chociażby odporność i zneutralizować wpływ zanieczyszczonego powietrza. Najlepiej jednak zrobić wcześniej badania – przedawkowanie selenu może być szkodliwe, jeśli w diecie mamy wiele produktów z nim lub poziom selenu we krwi jest prawidłowy, suplementacja jest zbędna.
Źródła:
https://www.webmd.com/a-to-z-guides/supplement-guide-selenium
