Bluszczyk kurdybanek – chwast czy roślina lecznicza? Ma długą tradycję, roślina znana jest w Europie i Azji, rośnie w kilku miejscach na świecie. Dziś ceniona jest za prozdrowotne właściwości. Jakie ma zastosowanie i wpływ na organizm? Co wiemy dziś o kurdybanu?
Bluszczyk kurdybanek, znany również jako bluszczyk ziemny, to pospolita roślina z rodziny jasnotowatych, występująca w całej Europie i umiarkowanych strefach Azji, a także w Ameryce Północnej. Jest to niska, płożąca się roślina z sercowatymi, ząbkowanymi liśćmi i drobnymi, fioletowymi kwiatami. W przeszłości był używany jako przyprawa, a obecnie ceniony jest za swoje właściwości prozdrowotne, szczególnie w przypadku problemów trawiennych i oddechowych. Bluszczyk kurdybanek rośnie niemal wszędzie – na łąkach, skrajach lasów, w przydomowych ogródkach. Choć wielu traktuje go jak chwast, w rzeczywistości to prawdziwy cud natury o szerokim zastosowaniu w medycynie naturalnej.
Bluszczyk kurdybanek ma bogatą tradycję zielarską. Chodzi oczywiście o medycynę ludową. Mimo swojej niepozornej formy, zasługuje na miano „chwastu cudotwórcy” dzięki bogactwu składników aktywnych, takich jak garbniki, flawonoidy, olejki eteryczne i witamina C. Od wieków był także i nadal jest używany jako przyprawa w kuchni. Nadaje potrawom charakterystycznego, przyjemnego, korzennego smaku.
Kurdybanek działa moczopędnie, co jest szczególnie korzystne przy obrzękach oraz przy zatrzymywaniu się wody w organizmie. Saponiny obecne w roślinie stymulują pracę nerek. Zachęcają je do produkowania większej ilości moczu, co pomaga w eliminowaniu z organizmu nadmiaru płynów i toksyn. W kurdybanku znajduje się bogactwo związków, dzięki którym roślina ta ma dobroczynne oddziaływanie na organizm i różne dolegliwości. Należą do nich olejek eteryczny, garbniki i flawonoidy (pochodne apigeniny, luteoliny i kwercetyny), związki seskwiterpenowe (glechomafuran i glechomanolid), cholina, glechomina, wspomniane saponiny, żywice i sole mineralne.
Bluszczyk wykazuje różne właściwości lecznicze czy prozdrowotne. Zaliczamy do nich właściwości przeciwzapalne, wspiera organizm w stanach zapalnych gardła, zatok i oskrzeli. Jest znakomitym wsparciem dla naszych płuc. Można go pić przy problemach z płucami, rozrzedza bowiem zalegającą w drogach oddechowych wydzielinę. Pełni funkcję oczyszczającą organizm, działa detoksykująco, wspomaga pracę wątroby i nerek, co jest szalenie cenne w obecnej rzeczywistości, w której przyszło nam żyć i funkcjonować. Ma właściwości rozkurczowe i wykrztuśne, łagodzi kaszel i wspomaga usuwanie zalegającej wydzieliny. Ma działanie antyseptyczne i gojące – przyspiesza gojenie ran i zmian skórnych. Wzmacnia serce i układ krążenia, szczególnie jest polecany przy osłabieniu i w okresach rekonwalescencji. Nie bez powodu mówi się, że bluszczyk kurdybanek na serce działa jak naturalne wsparcie – poprawia krążenie, wzmacnia naczynia krwionośne i wspiera równowagę ciśnienia krwi.
Kurdybanek możemy zaparzać, wykorzystując do tego celu susz. 1 łyżkę ziela zalewa się szklanką wrzącej wody i parzy pod przykryciem przez 15 minut. Tak przygotowany napar spożywamy 2 razy dziennie po szklance. Mocny napar z nieco większej ilości ziela kurdybanka może posłużyć do przygotowania okładów na siniaki, rany i wypryski. Kurdybanek nadaje się do stosowania wewnętrznego, stanowi doskonałe remedium na problemy oddechowe, stany przeziębieniowe, bóle gardła, ale też do stosowania zewnętrznego, wówczas odwary na jego bazie mają charakter dezynfekujący. Można nimi przemywać rany.
Przeczytaj również: „Zioła wspomagające i przyśpieszające gojenie ran”
Roślina ta znajduje szerokie zastosowanie w zielarstwie i kuchni. Kurdybanek jest stosowany do picia, najczęściej w postaci herbaty lub naparu. Herbatę zaparza się przy stanach przeziębieniowych, infekcjach górnych dróg oddechowych i problemach trawiennych. Świeże listki kurdybanka można spożywać na surowo. Oddają potrawie delikatnego, ziołowego smaku. Kurdybanek na surowo można dodawać do sałatek, smoothie, do past warzywnych. Inną formą są nalewki z kurdybanka, maceraty alkoholowe wykazują właściwości tonizujące, wspierające układ nerwowy i krążenie. W domowych zastosowaniach warto pamiętać również o kwiatach kurdybanka. Można je wykorzystywać jako ozdobę, dekorację potraw, dodając do jedzenia i deserów. Są jadalne.
Do wykonania prostej nalewki potrzeba 1 szklanki świeżych liści i kwiatów kurdybanka, 250 ml spirytusu 70% lub dobrej jakości wódki, 1 łyżeczki miodu (opcjonalnie). Świeże liście i kwiaty myjemy i siekamy na drobne kawałki. Całą zawartość kurdybanka wkładamy do szklanego słoja i zalewamy alkoholem. Słój odstawiamy na 2-3 tygodnie w chłodne, zaciemnione miejsce, codziennie potrząsając maceratem. Po upływie 2-3 tygodni całość przefiltrowujemy i przechowujemy w ciemnej butelce. Nalewka jest gotowa do picia. Przyjmujemy ją po 15-20 kropli 1-2 razy dziennie jako tonik wspierający oczyszczanie organizmu i krążenie.
Zdarzają się pomyłki przy zbieraniu kurdybanka. Warto zatem zapoznać się z wyglądem zarówno tego zioła, jak i jego podobnych postaci. Najczęściej bywa mylony z jasnotą purpurową, która podobnie jak kurdybanek pochodzi z rodziny jasnotowatych, ma podobny przekrój i kwiaty, ale jej liście są bardziej owłosione i sercowate. Drugą rośliną jest barwinek pospolity, jego liście są bardziej błyszczące i skórzaste, a roślina może być toksyczna.
Chociaż obydwie rośliny mają lecznicze właściwości, nie są tym samym. Bluszczyk kurdybanek ma wyraźny, aromatyczny zapach i bardziej intensywne działanie wykrztuśne i oczyszczające.
Choć bluszczyk kurdybanek to zioło o szerokim spektrum działania, nie każdy może z niego korzystać. Stosowania kurdybanka powinny się wystrzegać kobiety w ciąży i karmiące piersią, dzieci poniżej 6 roku życia, osoby przyjmujące leki moczopędne, rozrzedzające krew lub o działaniu przeciwzakrzepowym. Do grupy ryzyka należą także osoby uczulone na rośliny z rodziny jasnotowatych, a więc alergicy.
