Czy wiesz, że niektóre zioła rozgrzewają, a inne chłodzą? W tradycyjnych systemach medycyny rośliny klasyfikuje się nie tylko według składu chemicznego, ale także według ich energetyki – subtelnej siły wpływającej na temperaturę i rytm naszego ciała. Odpowiedni dobór ziół do typu organizmu może przywrócić harmonię i zapobiec wielu dolegliwościom.
Współczesna fitoterapia koncentruje się głównie na substancjach czynnych – flawonoidach, olejkach eterycznych, saponinach. Tymczasem dawni zielarze kierowali się czymś więcej: energetyczną naturą roślin. Każde zioło uznawano za ciepłe, gorące, chłodne, zimne lub neutralne, a jego działanie dobierano do konstytucji pacjenta. Podobne zasady znajdziemy w medycynie chińskiej, ajurwedzie i w europejskiej tradycji humoralnej, gdzie mówi się o równowadze między gorącem a chłodem, suchością a wilgocią. Zioła nie tylko leczą objawy – one regulują energię ciała, pomagając przywrócić wewnętrzną harmonię.
W uproszczeniu można wyróżnić trzy główne typy:
– Typ zimny – osoby, które łatwo marzną, mają zimne dłonie i stopy, słabe trawienie, niski poziom energii i skłonność do melancholii.
– Typ gorący – osoby energiczne, impulsywne, z rumieńcem, częstymi stanami zapalnymi, nadciśnieniem lub uczuciem „wewnętrznego ciepła”.
– Typ zrównoważony – osoby, które rzadko chorują, dobrze reagują na zmiany temperatur i potrzebują jedynie utrzymania harmonii.
Zasada jest prosta: równoważ, nie wzmacniaj. Osoba zimna potrzebuje ziół ciepłych, a osoba gorąca – ziół chłodnych.
Zioła ciepłe pobudzają krążenie, wzmacniają trawienie i ogrzewają organizm. Są niezastąpione w okresie jesienno-zimowym i przy stanach wychłodzenia.
Najważniejsze przykłady:
– Imbir (Zingiber officinale) – silnie rozgrzewający, pobudza krążenie i odporność.
– Cynamon (Cinnamomum verum) – dodaje energii, wspiera serce i żołądek.
– Goździki (Syzygium aromaticum) – działają antyseptycznie, rozgrzewają i łagodzą bóle.
– Rozmaryn (Rosmarinus officinalis) – poprawia koncentrację i krążenie mózgowe.
– Tymianek i majeranek – ułatwiają trawienie i łagodzą kaszel „z zimna”.
Zioła te polecane są osobom, które często czują się wychłodzone, mają słabą odporność lub niskie ciśnienie krwi.
Zioła o naturze chłodnej wyciszają, obniżają gorączkę, łagodzą stany zapalne i uspokajają emocje.
Przykłady roślin chłodnych:
– Mięta pieprzowa (Mentha piperita) – odświeża, łagodzi bóle głowy i napięcia.
– Rumianek (Matricaria chamomilla) – działa przeciwzapalnie i rozkurczowo.
– Pokrzywa (Urtica dioica) – oczyszcza krew i wspiera nerki, redukując „wewnętrzne gorąco”.
– Melisa (Melissa officinalis) – uspokaja, chłodzi emocje, ułatwia zasypianie.
– Szałwia (Salvia officinalis) – ogranicza nadmierne pocenie i gorące uderzenia.
Zioła chłodne sprawdzą się u osób z nadmiarem ognia – mających rumieńce, często przegrzewających się lub zmagających się ze stanami zapalnymi skóry.
Zioła neutralne nie rozgrzewają ani nie chłodzą, lecz tonizują i harmonizują. Są idealne do codziennej profilaktyki.
Przykłady:
– Dzika róża (Rosa canina) – wzmacnia odporność i działa tonizująco.
– Żeń-szeń (Panax ginseng) – adaptogen, podnosi witalność bez przegrzewania organizmu.
– Lipa (Tilia cordata) – łagodnie uspokaja i wspiera układ nerwowy.
– Ostropest plamisty (Silybum marianum) – regeneruje wątrobę i wspomaga detoksykację.
1. Obserwuj swój organizm – czy częściej marzniesz, czy raczej przegrzewasz się?
2. Dobieraj zioła sezonowo – zimą wybieraj imbir, rozmaryn i cynamon; latem – miętę, rumianek i pokrzywę.
3. Równoważ, nie przesadzaj – długotrwałe stosowanie tylko jednego typu ziół może zaburzyć równowagę.
4. Korzystaj z intuicji – ciało często samo „prosi” o to, czego potrzebuje.
Redaktor prowadzący, dziennikarka tematyki zdrowia, uroda i wellness.