Jagody acai to hit ostatnich dekad wśród zwolenników zdrowego odżywiania. Okazuje się, że wiele
ich możliwości leczniczych jest dopiero odkrywanych. Poznaj najciekawsze zastosowania prozdrowotne jagód acai i ich dobroczynny wpływ na nasz organizm.
Nazwa „jagody acai” jest dość myląca, to bowiem owoce drzewa palmowego z rodziny areka, euterpy
warzywnej. Ta piękna palma rosnąca w Ameryce Południowej rodzi co roku kilkaset takich owoców,
zbitych w grona, przypominających zresztą wyglądem ciemne owoce winorośli (portugalskie słowo
„acai” jest zniekształconym „iwasa’i” z języka tupi, gdzie oznacza „Owoce, które płaczą” i jest związane
z piękną, choć smutną miejscową legendą o córce wodza zamienionej w drzewo karmiące plemię). Od
wieków owoce te są podstawą diety ludów zamieszkujących Amazonię, od mniej więcej lat 90. XX wieku
acai, proszek i sok z nich podbiły zachodnie rynki, przede wszystkim jako środek odchudzający. Ta
właściwość acai budzi akurat kontrowersje, wśród tubylców zawsze uchodziły za wysokoenergetyczny
posiłek. Zawierają antyutleniacze, w ilości mniejszej niż powszechnie się sądzi, za to bardzo
różnorodnych. Jest w nich sporo witamin i minerałów, a te pomagają w szybszej regeneracji po wysiłku.
Analizy fitochemiczne wykazały, że jagoda açai zawiera też znaczne ilości luteoliny, kwercetyny,
dihydrokaempferolu i chryzoerium, a także różne antocyjany, w tym cyjanidynę, delfinidynę, malwidynę,
pelargonidynę i peonidynę. Jej miąższ bogaty jest w różne rodzaje karotenoidów, jedno- i
wielonienasycone kwasy tłuszczowe. Owoce w ostatnim czasie testowano głównie pod innym kątem i
tutaj okazało się, że mają one zaskakujące właściwości prozdrowotne.
Pierwsze badania wykazały więc, że jagody acai jako element suplementacji diety łagodzą zmiany
neuropatologiczne wywołane otępieniem naczyniopochodnym (zwanym VaD, Vascular dementia).
Otępienie takie obejmuje grupę bardzo różnorodnych chorób, o odmiennych mechanizmach, które je
wywołują (wiek, udary, choroby serca, cukrzyca itp), ale zawsze zaburzających wyższe czynności
umysłowe. Wiele cech takiego otępienia przypomina objawy choroby Alzheimera – powolny rozwój,
zmiana osobowości, narastająca agresja, wycofanie z życia, apatia. Uważa się, że to drugi pod względem
występowania rodzaj otępienia w ogóle. Do tej pory nie ma żadnego zatwierdzonego leku do leczenia
VaD. Do zmian dochodzi w procesie autofagii w mózgu (autofagia to dosłownie „samozjadanie”,
organizm oczyszcza się w ten sposób z uszkodzonych komórek), prowadzącej do uszkodzenia neuronów,
a ostatecznie ich śmierci. Naukowcy próbując znaleźć środek, który takie zmiany odwróci, trafili właśnie
na acai. Wcześniejsze eksperymenty pokazywały, że antocyjany, resweratrol czy kwercetyna chronią
neurony poprzez modulację procesu autofagii, a acai zawiera w swym składzie wszystkie owe składniki.
Okazało się, że razem działają dość kompleksowo zarówno przeciwzapalnie, jak i przeciwlękowo,
łagodzą stres oksydacyjny i procesy autofagii w korze czołowej i w hipokampie. Ekstrakt z acai poprawił
zmiany behawioralne wywołane otępieniem, ograniczył także wynikające z choroby zmiany histologiczne
i śmierć neuronów w hipokampie, złagodził zmiany w strukturze mózgu wywołane przez VaD. Jakby
było tego mało, udrażnia ścieżki Nrf-2, któe wpływają na działanie kilkuset genów zaangażowanych w
metabolizm szkodliwych substancji.
Drugi z eksperymentów wiązał się z oceną ochrony ludzkich erytrocytów przez wyciąg z miąższu acai.
Erytrocyty, inaczej czerwone krwinki, jak wiadomo transportują tlen z płuc i częściowo odprowadzają do
nich dwutlenek węgla. Produkowane są w szpiku kostnym, a ich liczba zmienia się – konkretnie maleje –
wraz z niezdrowym trybem życia i rosnącym wiekiem. W tym drugim przypadku pojawia się coraz więcej
reaktywnych form tlenu, które powodują utlenienie tłuszczu, białek, DNA. Tym samym przyczyniają się
do wywoływania stresu oksydacyjnego i przyspieszają procesy starzenia, mogą też skutkować rozwojem
różnych chorób. Erytrocyty w pewnym zakresie dokonują detoksykacji owych reaktywnych form,
chroniąc komórki. Pracę erytrocytów usprawnia w zasadzie każda żywność funkcjonalna i produkty
naturalne o zdolnościach antyoksydacyjnych, jednak w acai zauważono bardzo bogate spektrum
prozdrowotnych substancji bioaktywnych. Potwierdzono, że hamują proces apoptozy erytrocytów i
zapobiegają kilku różnym rodzajom ich uszkodzeń, w tym tych powodowanych przez reaktywne formy
tlenu. Być może kiedyś staną się źródłem może nie wiecznej, ale dłuższej młodości.
