Zdrowe jelita odgrywają kluczową rolę w zachowaniu ogólnego zdrowia organizmu. Ich wpływ sięga daleko poza układ pokarmowy, wpływając na naszą odporność, stan skóry, a nawet układ nerwowy. Kiedy bariera ochronna jelit zostaje naruszona, na przykład w wyniku antybiotykoterapii lub niezdrowego stylu życia, konieczna jest skuteczna odbudowa mikrobiomu jelitowego.
Centralnym elementem zdrowych jelit jest mikrobiom jelitowy, czyli zróżnicowana społeczność mikroorganizmów, które zamieszkują nasze przewody pokarmowe. Ten ekosystem mikrobiomu jest kluczowy dla zdrowia jelit i wpływa na wiele aspektów funkcjonowania organizmu. Odpowiada m.in. za trawienie, syntezę witamin, regulację odporności oraz kontrolę stanu zapalnego w organizmie, a także nasz nastrój i samopoczucie. Nie bez powodu mówi się również, że jelita to nasz drugi mózg.
Jakie czynniki wpływają na zdrowie jelit?
To, co jemy ma ogromny wpływ na zdrowie jelit. Dieta bogata w błonnik, warzywa, owoce, pełnoziarniste produkty zbożowe oraz źródła zdrowych tłuszczów może wspierać zdrowy mikrobiom jelitowy. Jednocześnie nadmierna konsumpcja przetworzonych produktów, cukru i tłuszczów trans może prowadzić do dysbiozy mikrobiomu. Niewątpliwie żywność może wpływać modulująco na psychiczną sferę człowieka. Niektóre ze składników pokarmowych poprawiają pracę mózgu i niosą często zaskakujące korzyści, w tym widoczną poprawę koncentracji, lepszy sen, redukcję stanów lękowych i lepsze samopoczucie. Mówi się, że jesteś tym, co jesz, ale ważne jest również to, co potrafimy strawić. A w tym wypadku jelita odgrywają kluczowe stanowisko.
Długotrwałe lub nadmierne stosowanie antybiotyków może zaburzać równowagę mikrobiomu jelitowego. Mimo, że antybiotyki mogą być momentami niezbędne w leczeniu infekcji, to jednocześnie mają potencjał zakłócania zdrowej równowagi mikroflory jelitowej. Ich działanie obejmuje eliminację zarówno szkodliwych, jak i korzystnych bakterii, co może prowadzić do dysbiozy mikroflory jelitowej. Zaburzenia równowagi bakteryjnej z kolei mogą zwiększać ryzyko infekcji grzybiczych, utrudniać wchłanianie składników odżywczych i osłabiać odporność jelitową.
Niektóre leki, takie jak niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) i inhibitory pompy protonowej (IPP), mogą osłabiać bariery ochronne jelit i wpływać na mikrobiom.
Styl życia, a w tym palenie papierosów, nadmierna konsumpcja alkoholu oraz brak aktywności fizycznej to również czynniki, które bez cienia wątpliwości również negatywnie wpływają na zdrowie jelit.
Nadmierny stres również wpływa na zdrowie jelit. Może prowadzić do zmian w perystaltyce, zwiększonego wytwarzania kwasu żołądkowego oraz zaburzeń mikroflory jelitowej. W rezultacie może dochodzić do problemów z trawieniem, zgagą, a także wpływać na równowagę mikroflory jelitowej. Osoby doświadczające chronicznego stresu są bardziej narażone na rozwój zespołu jelita nadwrażliwego (IBS), charakteryzującego się bólem brzucha, zaburzeniami rytmu wypróżnień i innymi problemami trawiennymi.
Nasza genetyka również ma znaczenie, gdy chodzi o zdolność organizmu do utrzymania zdrowych jelit i reakcję na różne czynniki.
Warto poznać przyczyny problemów jelitowych, bowiem zdrowe jelita to klucz do zdrowia ogólnego organizmu, dlatego warto o nie dbać, stosując zdrowy styl życia i zdrową dietę. Dzięki temu możemy cieszyć się lepszym samopoczuciem, większą energią i odpornością na różne zagrożenia.
Nadużywanie antybiotyków, częste stosowanie leków przeciwbólowych, uboga dieta i stres wpływają na działanie jelit. Zrozumienie przyczyn daje możliwość poznania kolejnych kroków w celu ich naprawy. Jednym z rozwiązań jest „protokół 5R”, który obejmuje pięć etapów: usunięcie czynników szkodliwych, wprowadzenie zdrowych nawyków, odbudowa mikrobiomu, naprawa jelit i przywrócenie równowagi. Dzięki temu protokołowi możemy kompleksowo przywrócić zdrowie naszego układu pokarmowego i poprawić ogólną kondycję organizmu. Zdrowie jelit to klucz do zachowania energii, zdrowia i dobrej kondycji.
Protokół 5R to podejście opracowane przez amerykański Instytut Medycyny Funkcjonalnej. Wykorzystuje się go do leczenia schorzeń trawiennych takich jak IBS, SIBO, choroba trzewna czy choroba Crohna i wrzodziejące zapalenie jelita grubego. To podejście pomaga również złagodzić symptomy związane z zdrowiem jelit, takie jak bóle stawów i mięśni, przewlekłe bóle głowy i migreny, trądzik, często występujące schorzenia autoimmunologiczne, zmęczenie czy obniżony nastrój. Zważywszy, że większość komórek odpornościowych znajduje się w przewodzie pokarmowym, ale to także miejsce, gdzie organizm wchłania składniki odżywcze, logiczne jest, że poprawa zdrowia jelit może przynieść korzyści dla całego ciała.
W naszym jelitach mamy 10 razy więcej komórek bakteryjnych niż komórek w całym naszym ciele. Z tego aż 70% mikrobów zamieszkuje wyłącznie naszą okrężnicę. Te zdumiewające fakty sprawiają, że tym bardziej warto zadbać o zdrowie jelit.
Protokół 5R stanowi strategię, której celem jest przywrócenie zdrowego mikrośrodowiska w jelitach, poprawa procesu trawienia oraz redukcja niepożądanych objawów. Składa się z pięciu etapów:
REMOVE Eliminacja polega na usunięciu produktów i nawyków, które mogą negatywnie wpływać na stan jelitowej śluzówki. Polega to wyeliminowaniu potencjalnie szkodliwych czynników i produktów, takie jak przetworzona żywność, tłuszcze trans, cukry, alkohol oraz inne nietolerowane produkty. Należy unikać nadmiernego spożywania leków przeciwbólowych, szczególnie tych, które mogą osłabiać układ trawienny. Jest to również dobry moment na oczyszczanie i pozbycie się pasożytów, infekcji Helicobacter Pylori, przerostu Candida Albicans.
REPLACE Odbudowa zakłada wprowadzenie nowych, zdrowszych nawyków, które wspierają proces trawienia, absorpcję składników odżywczych i ogólną funkcję układu pokarmowego. Jest to czas na wprowadzenie zdrowych nawyków żywieniowych, takich jak jedzenie pełnowartościowych produktów, warzyw, owoców i źródeł białka. Stosowanie regularnych posiłków o stałych porach i unikanie spożywania dużych ilości jedzenia na raz.
REESTABLISH Obejmuje odbudowę zdrowego mikrobiomu jelitowego poprzez różnorodną dietę i terapię probiotyczną. Zadbanie na nowo o mikrobiom polega na wprowadzeniu różnorodnej diety bogatej w błonnik i probiotyki. Owoce, warzywa, jogurt naturalny, kefir i kwaszone produkty to dobre źródła probiotyków. Bardzo ważnymi elementami diety powinna stać się również fermentowana żywność, probiotyki, prebiotyki.
REPAIR polega na naprawieniu uszkodzeń w jelitach za pomocą odpowiedniej suplementacji dostosowanej do indywidualnych potrzeb organizmu. Na tym etapie warto przeprowadzić konsultuję się z profesjonalistą, aby określić konkretny plan suplementacji, na przykład aminokwasami lub innymi substancjami wspierającymi naprawę jelit.
REBALANCE przywracanie równowagi ma na celu odzyskanie harmonii w funkcjonowaniu jelit poprzez trwałe wprowadzenie zdrowych nawyków, powrót do pewnych wykluczonych produktów oraz monitorowanie tolerancji organizmu na te produkty. Przywracanie równowagi to zaprzyjaźnienie się ze zdrowymi nawykami na co dzień. Regularna aktywność fizyczna, kontrola stresu, zdrowy sen i odpowiednia ilość wody to podstawa dobrego samopoczucia i zdrowia. W tym czasie można również stopniowo ponownie wprowadzać produkty, które wcześniej były wyeliminowane z diety, oczywiście monitorując reakcje organizmu.
Źródła:
Naturoterapeutka Instytutu Zielarstwa Polskiego i Terapii Naturalnych. Absolwentka zielarskich studiów podyplomowych na kierunku „Rośliny i surowce roślinne dla zdrowia" na SGGW, pozytywna pedagożka, absolwentka kursu aromaterapii klinicznej , doradca dietetyczny oraz doradca terapii konopnych. Łączy wiedzę teoretyczną z praktyką, koncentrując się na naturalnych terapiach wspierających równowagę organizmu. Organizuje warsztaty zielarskie, spacery botaniczne oraz zajęcia z dzikiej kuchni. Jest autorką książki "Konopne ABC - gdzie teoria łączy się z praktyką", e-booków i artykułów zielarskich. www.herbasfero.com