Rozstępy są jednym z częstych schorzeń i związane są z zaburzeniami w obrębie skóry właściwej – zanik głównie włókien sprężystych, o różnorodnym przyczynach i nie do końca wyjaśnionych mechanizmach patologicznych.
Zmiany pojawiają się najczęściej w okolicy brzucha, ud, piersi i pośladków, a ich przyczyną jest uszkodzenie struktury włókien kolagenowych, tworzących tkankę łączną skóry właściwej. Skóra w obrębie rozstępów pozbawiona jest mieszków włosowych, gruczołów potowych i łojowych. Te linijne zmiany podobne do blizn pojawiają się u około 90% wszystkich ciężarnych kobiet, a także u 70% dziewcząt i u 40% chłopców w okresie dojrzewania. Nie oznacza to że nie występują u osób dojrzałych. Zmiany tego typu mogą powstawać w przebiegu chorób ogólnoustrojowych jak gruźlica, w okresie rekonwalescencji i niewłaściwego odchudzania. U osób uprawiających kulturystykę rozstępy wywołane są znacznym przyrostem masy mięśniowej. Podwyższony poziom endogennego kortyzolu, np. w nadczynności tarczycy lub w przebiegu choroby Cushinga, prowadzi do zaburzenia funkcji fibroblastów i produkcji, nieodpornego na rozciąganie, kolagenu Stosowanie leków, np. glikokortykosteroidów, zarówno w terapii miejscowej, jak i ogólnej, może być przyczyną pojawienia się rozstępów.
W profilaktyce rozstępów istotna jest kontrola i unikanie gwałtownych wahań masy ciała oraz kontrola gospodarki hormonalnej, a także stosowanie diety bogatej w białko, witaminy (A, B5, C, E, PP) i minerały, szczególnie krzem. Ponadto dobre skutki obserwuje się u osób wykonujących umiarkowaną aktywność fizyczną i regularnie stosujących preparaty złuszczające, ujędrniające i nawilżające w połączeniu z masażem skóry, który poprawia jej ukrwienie. Leczenie rozstępów powinno rozpocząć się w pierwszej fazie ich tworzenia, kiedy posiadają one czerwone zabarwienie. Wówczas postępowanie lecznicze jest najskuteczniejsze, ponieważ stosowane zabiegi i preparaty przeciw rozstępom stymulują fibroblasty do produkcji nowych włókien kolagenowych, zwiększających regenerację, napięcie i elastyczność skóry.
Wspomagająco w leczeniu rozstępów stosowane są substancje pochodzenia roślinnego o działaniu regenerującym, uelastyczniającym i ujędrniającym skórę. Poprawiają one strukturę tkanki łącznej poprzez pobudzenie fibroblastów do produkcji nowych włókien kolagenowych, a poprzez zwiększenie liczby podziałów komórkowych skóry, przyspieszają jej regenerację. W preparatach kosmetycznych przeciw rozstępom stosowane są wyciągi z wąkroty azjatyckiej. Zawarte w korzeniu oraz liściach rośliny szczególnie triterpenowe saponiny i aminokwasy, żywice, witaminy A, C, K, E oraz duże ilości magnezu, stymulują fibroblasty do produkcji nowych włókien kolagenowych, indukują przebudowę macierzy zewnątrzkomórkowej, działają przeciwzapalnie oraz poprawiają mikrokrążenie skórne.
Wspomagająco w leczeniu rozstępów stosuje się bogaty w hyperycynę, flawonoidy, fitosterole i garbniki wyciąg z kwiatów dziurawca zwyczajnego. Substancje zawarte w wyciągu z dziurawca uszczelnią ściany naczyń krwionośnych, stymulują komórki skóry do podziałów i działają regenerująco W terapii rozstępów wykorzystuje się właściwości ziela przywrotnika pospolitego, bogatego w flawonoidy, kwas askorbinowy, garbniki, saponiny, polifenole. Wyciąg z ziela przywrotnika pospolitego wykazuje działanie ochronne na tkankę łączną i zapobiega uszkodzeniom włókien elastycznych.
Kolejnym surowcem roślinnym, wykorzystywanym wspomagająco w terapii rozstępów, jest ziele skrzypu polnego. Ziele skrzypu zawiera flawonoidy, saponiny, fitosterole, kwas askorbowy, a przede wszystkim organiczne i nieorganiczne związki krzemu, które regenerują tkankę łączną skóry oraz prowadzą do poprawy jej elastyczności i napięcia. Związki te działają także dotleniająco, rewitalizująco i remineralizująco na skórę.
Autor: Iwona Jakubiak, kosmetolog
