Wśród wielu suplementów wprowadzonych na rynek w ostatnich latach, jeden preparat stał się prawdziwym hitem sprzedaży. Jest nim berberyna. Przyjrzymy się bliżej jej właściwościom prozdrowotnym.
Reklamowana jest jako spalacz tłuszczu, remedium na cukrzycę i stany zapalne, zmiatacz wolnych rodników, produkt zwalczający tzw. zespół metaboliczny, w tym insulinooporność, depresję i brak energii, panaceum na pasożyty, grzybice i wiele innych. Przeglądając rynek suplementów, można pomyśleć, że jest cudem natury. Prześledźmy zatem wyniki badań i poszukajmy wyjaśnienia jej fenomenu.
W Wikipedii oraz badaniach naukowych możemy przeczytać, że berberyna to substancja pozyskiwana z korzenia lub kory berberysu, wykazuje działanie przeciwcukrzycowe, przeciwbakteryjne, przeciwpasożytnicze, przeciwbiegunkowe, przeciwrakowe, obniżające ciśnienie krwi, antydepresyjne i przeciwzapalne, regulujące metabolizm, zmniejszające insulinooporność, łagodzące PCOS i inne choroby insulinozależne oraz obniża poziom cholesterolu.
To alkaloid izochinolinowy występujący m.in. w berberysie zwyczajnym (Berberis vulgaris). Znajduje się w korzeniu oraz łodygach tej rośliny. Można ją znaleźć także w złocieniu i mahonii. Właściwości zdrowotne berberysu są wykorzystywane od tysięcy lat w medycynie chińskiej, indyjskiej oraz medycynie Bliskiego Wschodu. Jego propagatorką na terenie Europy była św. Hildegarda z Bingen. Napary i odwary z liści pobudzają wydzielanie soków trawiennych i przyspieszają proces trawienia oraz wspomagają pracę wątroby. Posiada silne właściwości przeciwutleniające. Chroni komórki przed szkodliwym wpływem wolnych rodników, które mogą uszkadzać elementy błon komórkowych, struktur wewnątrzkomórkowych, białek, tłuszczy a nawet DNA. Wolne rodniki są nieodzownym produktem ubocznym w procesie wytwarzania energii w mitochondriach, a ich neutralizowanie przez berberynę ma pozytywny wpływ na długość życia i szybkość starzenia.
Wykazuje działanie hipoglikemizujące. Wielu lekarzy diabetologów oraz dietetyków poleca berberynę swoim pacjentom jako zdrowy i bezpieczny zamiennik metforminy – leku stosowanego w leczeniu cukrzycy typu 2. Zmniejsza ryzyko powikłań związanych z cukrzycą. Można ją stosować zamiennie z metforminą. Nie ma działań niepożądanych w przeciwieństwie do metforminy, która powoduje problemy trawienne, obciąża wątrobę, podnosi poziom homocysteiny uszkadzającej śródbłonek naczyń krwionośnych oraz upośledza wchłanianie witaminy B12. Zauważono również, iż osoby chorujące na cukrzycę typu 1, stosujące berberynę, wymagały niższych dawek insuliny do utrzymania prawidłowego poziomu glukozy we krwi. Berberyna należy do naturalnych substancji odbudowujących komórki beta trzustki, które są odpowiedzialne za produkcję insuliny.
Berberyna aktywizuje kinazę białkową AMP, która odgrywa istotną rolę w tworzeniu energii przez komórki oraz w hamowaniu produkcji glukozy w wątrobie. Kinaza białkowa AMP jest regulatorem bilansu energetycznego w organizmie. Jest często określana mianem głównego przełącznika metabolicznego. Jeśli metabolizm jest spowolniony i komórce zaczyna brakować energii z powodu zaburzonego bilansu ilości AMP (adenozynomonofosforanu) do ATP (adenozynotrifosforanu), berberyna podnosi aktywność enzymatyczną AMPK, aby zwiększyć stężenie komórkowego ATP. Jest niezbędna do produkcji energii, gdy organizmowi brakuje substancji odżywczych, a także w przypadku głodu, wysiłku lub stresu. Z tego powodu jest chętnie stosowana przez sportowców w celu podniesienia wydolności organizmu i zmniejszenia zmęczenia spowodowanego nadmiernym wysiłkiem.
Autor: Leszek Zabrocki
Artykuł w całości dostępny w numerze wrzesień-październik 2023 – dwumiesięcznika „Natura&Zdrowie”
Redaktor prowadzący, dziennikarka tematyki zdrowia, uroda i wellness.