Soja jest bez wątpienia jednym z najbardziej kontrowersyjnych produktów. Gdyby zadać pytanie ekspertom, czy soja jest dobra czy zła, zapewne otrzymalibyśmy tuzin różnych odpowiedzi.

Niektórzy twierdzą, że może ona zakłócać poziom hormonów, mieć zły wpływ na zdrowie tarczycy i przyczynić się do rozwoju raka. Inni natomiast upierają się, że może poprawić pracę serca, zwiększyć płodność i utrzymać cholesterol na właściwym poziomie.

Czym jest soja?

Soja to rodzaj rośliny strączkowej, która pierwotnie pochodziła z Azji Wschodniej, ale obecnie jest uprawiana na całym świecie.

Oprócz jadalnych ziaren soja jest wykorzystywana do produkcji różnych produktów, w tym mleka sojowego i tofu. Jest również często poddawana fermentacji, w wyniku której powstają sos sojowy i miso, czyli tradycyjna japońska pasta ze sfermentowanych ziaren soi.

Używa się jej także do produkcji różnych przetworzonych produktów spożywczych, w tym wielu wegańskich substytutów mięsa oraz bezmlecznych jogurtów i serów. Inne związki, takie jak lecytyna sojowa i izolat białka sojowego, są często ekstrahowane z rośliny i dodawane do przetworzonej żywności i suplementów.

Właściwości zdrowotne

Soja zawiera kilka silnych związków, które były szeroko badane pod kątem ich korzystnego wpływu na zdrowie, w tym: izoflawony, sterole roślinne, prebiotyki. Niektóre badania wykazały, że włączenie dużej ilości pokarmów sojowych do diety może pomóc w utrzymaniu prawidłowego poziomu cholesterolu i wpływać na kondycję serca. W przeglądzie z 2015 r. opublikowanym w „British Journal of Nutrition” stwierdzono, że spożycie soi zmniejsza poziom trójglicerydów, całkowitego cholesterolu i złego cholesterolu LDL, a jednocześnie zwiększa poziom korzystnego cholesterolu HDL.

Soja ma też korzyści zdrowotne dla kobiet. W szczególności wykazano, że izoflawony zwiększają poziom estradiolu (estrogenu) w organizmie, co może zmniejszyć niektóre skutki uboczne menopauzy. Jeden przegląd składający się z 19 badań wykazał, że suplementy izoflawonów były w stanie zmniejszyć częstotliwość i nasilenie uderzeń gorąca u kobiet.

Białko sojowe może również wspierać regularne cykle menstruacyjne i zwiększać płodność. Na przykład jedno z badań przeprowadzonych w Rzymie wykazało, że fitoestrogeny pomogły zwiększyć wskaźnik ciąż wśród 213 kobiet poddanych zapłodnieniu in vitro.

Ponadto z innych badań wynika, że regularne spożywanie soi może mieć również wpływ na niższe ryzyko rozwoju raka piersi, a także raka jelita grubego, prostaty i płuc. Jednak w tym przypadku badania ciągle trwają.

Ryzyko spożycia

Niektórzy dietetycy sugerują, że nadmierne spożycie soi może prowadzić do zaparć, nudności i wzdęć. Jednak badań jest jeszcze zbyt mało, aby poprzeć tę tezę. Trzymanie się idealnej dawki soi może zapobiec tym skutkom.

Ponadto, jeśli na talerzu jest już zbyt dużo białka i fitosteroidów, codzienne spożywanie soi może faktycznie nie przynieść oczekiwanych rezultatów utraty wagi. Dlatego skonsultuj się z dietetykiem, przedyskutuj zalety i ustal, czy soja jest dla ciebie odpowiednia. Dopiero wtedy można określić wielkość porcji.

Jak przy większości żywności, istnieją zarówno pozytywne, jak i negatywne aspekty spożywania soi, a także pewne specjalne zasady lub zakaz spożycia dla osób z określonymi problemami zdrowotnymi (np. alergie). Jednak w umiarkowanych ilościach wiele produktów sojowych można spokojnie włączyć do swojej diety.

Bibliografia:

1. Brown J., Is soya bad for women’s health?, BBC, 2019.

2. Link R., Is Soy Bad for You? Or Is It Full of Benefits?, Dr. Axe, 2019.

3. Tadimalla R., 8 Benefits Of Soybeans, Nutrition Facts, And Side Effects, Style craze, 2023.

Klaudia Gregorczyk