Magdalena Adamek: Projekt SENSE-GARDEN cieszy się coraz większym zainteresowaniem i uwagą w całej Europie. Czy mógłby Pan wyjaśnić, na czym on polega i dlaczego tak ważne jest wdrożenie go w przypadku pracy z osobami starszymi z demencją i chorobą Alzheimera?
Prof. Artur Serrano: Sytuacja życiowa osób chorych na demencję, z których zdecydowana większość cierpi na chorobę Alzheimera, jest bardzo trudna. Po pierwsze z samego faktu, że cierpią one z powodu choroby, ale także z powodu warunków zewnętrznych, w jakich są one umieszczane. Kiedy choroba postępuje, zazwyczaj nadchodzi moment, w którym mieszkanie chorego we własnym domu staje się naprawdę skomplikowane, a wręcz niebezpieczne. Przejście do placówki opiekuńczej jest dla takiej osoby szokiem, zwłaszcza ze względu na jej zaawansowany wiek, przywiązanie do własnego mieszkania i słaby stan zdrowia. Jak dotąd niewiele można było zrobić, aby zminimalizować negatywne skutki umieszczenia chorego w nowym, obcym środowisku. To, co motywuje mnie do pracy z SENSE-GARDEN, to możliwość zapewnienia tym osobom spokojniejszego i przyjemniejszego pobytu w domu opieki lub klinice rehabilitacyjnej. SENSE-GARDEN odtwarza znane im przestrzenie, w których czują się dobrze i bezpiecznie. To przestrzeń, w której mogą ponownie połączyć się ze znaną im rzeczywistością: dźwiękami, obrazami, zapachami, które znają i które ich cieszą [1]. Co więcej, podczas tych stymulujących doświadczeń mogą wchodzić w interakcję z opiekunami i członkami rodziny.
Jakie są korzyści dla pacjentów – czy dysponujecie Państwo badaniami naukowymi, które mogłyby to potwierdzić?
Od wielu lat prowadzimy na ten temat badania, które dowodzą, że zarówno nastrój, funkcje poznawcze, jak i sprawność fizyczna osób korzystających z SENSE-GARDEN poprawiają się. Potwierdziły to liczne badania, które przeprowadziliśmy. Szczegóły przedstawiono w [2] i [3]. Należy zauważyć, że również profesjonalni opiekunowie, jak i członkowie rodzin chorych zgłaszali korzyści wynikające z poprawy kontaktu z osobą cierpiącą na demencję. [4]
Czy dotyczy to tylko osób starszych, czy może można zastosować SENSE-GARDEN także w przypadku innych grup wiekowych, osób upośledzonych umysłowo lub chorych na autyzm.
Bardzo dobrze, że o to pytasz, ponieważ właśnie inicjujemy projekt, w którym podejście SENSE-GARDEN łączy się z technikami uważności i medytacji mindfulness. Ma to na celu pomoc studentom uniwersytetu przezwyciężyć okresy stresu i niepokoju podczas studiów. Jest to projekt który mamy w toku na NTNU – Norweskim Uniwersytecie Naukowo-Technologicznym w Trondheim.
Jakie są plany na przyszłość związane z rozwojem SENSE-GARDEN?
Otrzymaliśmy właśnie grant na zbadanie możliwości zastosowania sztucznej inteligencji do automatycznego dostosowywania doświadczeń dla każdej osoby. Sztuczna inteligencja jest w stanie odczytać wyraz twarzy i „zrozumieć”, które doświadczenia dana osoba lubi, a które nie. Na podstawie tych analiz doświadczenia zmysłowe są automatycznie zaprojektowane i dostosowywane do każdej osoby indywidualnie. Jest to jeszcze w fazie testów, ale uzyskaliśmy już pierwsze pozytywne wyniki. Będziemy w najbliższym czasie szukać dodatkowego finansowania, abyśmy mogli wykorzystać sztuczną inteligencję w już istniejących i przyszłych SENSE-GARDEN.
Czytaj także: https://naturazdrowie.com/milorzab-japonski-wlasciwosci-i-dzialanie/
Które kraje już korzystają z SENSE-GARDEN, a które planują jego wykorzystanie w przyszłości?
W tej chwili SENSE-GARDEN działa już w Belgii, Holandii, Norwegii, Portugalii i Rumunii. W najbliższym czasie planujemy wprowadzenie naszego projektu w Kanadzie i Australii, gdzie jesteśmy już w trakcie rozmów i planów wdrożenia SENSE-GARDEN w ośrodkach dla osób z demencją. Oczywiście jesteśmy otwarci na współpracę z polskimi uniwersytetami i placówkami opiekuńczymi dla starszych osób.
Jest to bardzo wartościowy projekt, więc z całego serca życzę Panu powodzenia w dalszej pracy!
Artur Serrano jest profesorem Care Technology and Wellbeing na Norweskim Uniwersytecie Nauki i Technologii NTNU w Trondheim. Posiada on również tytuł doktora inżynierii oprogramowania na Uniwersytecie w Glasgow w Szkocji. Od ponad 20 lat prowadzi interdyscyplinarną działalność badawczą w zakresie technologii medycznych. Jego zainteresowania badawcze obejmują zastosowanie technologii opiekuńczych i wspomagających w leczeniu zaburzeń neurokognitywnych i zaburzeń zdrowia psychicznego, wykorzystanie robotów społecznych do zapewnienia opieki i dobrego samopoczucia. Jest on również głównym wykonawca (Principal Investigator) w ponad 10 norweskich i międzynarodowych projektach badawczych oraz autorem ponad 100 recenzowanych publikacji naukowych.
Bibliografia:
[1] SENSE-GARDEN – A concept and technology for care and well-being in dementia treatment. Book chapter. Digital Methods and Tools to Support Healthy Ageing. Book. Institution of Engineering and Technology (IET); 2021; ISBN: 978-1-83953-462-1; Chapter DOI: 10.1049/PBHE039E_ch13
[2] Ciobanu, I., Draghici, R., Marin, A.G., Zamfir, M-V., Iliescu, A., Goodall, G., Popescu, M.N., Serrano, J.A. & Berteanu, M. (2022). Case Series of an ICT-Based Multimodal Intervention Program for People with Major Neurocognitive Disorders: The SENSE-GARDEN Project. J Gerontol Geriatr Med 8: 137
[3] Goodall, G., Ciobanu, I., Broekx, R., Sørgaard, J., Anghelache, I., Anghelache-Tutulan, C., Diaconu, M. … & Serrano, A. (2019b) The role of adaptive immersive technology in creating personalized environments for emotional connection and preservation of identity in dementia care: Insights from user perspectives towards SENSE-GARDEN. International Journal on Advances in Life Sciences, 11 (1,2), 13-22
[4] Goodall, G., Taraldsen, K., Granbo, R., Serrano, J. A. (2021). Towards personalized dementia care through meaningful activities supported by technology: A multisite qualitative study with care professionals. BMC Geriatr 21, 468. https://doi.org/10.1186/s12877-021-02408-2
