Betulina to naturalny związek chemiczny należący do triterpenoidów, występujący w co najmniej dwudziestu roślinach należących do różnych rodzin, ale głównym jej źródłem pozyskiwania jest zewnętrzna warstwa kory naszej rodzimej brzozy, to dzięki betulinie brzoza posiada białe, charakterystyczne zabarwienie oraz kora drzew rosnących w Ameryce Północnej. To, że betulina ma cudowne właściwości dowidzi chociażby fakt, że można przy jej pomocy rozprawić się z gronkowcem złocistym.
Naukowcy badają ten związek bardzo chętnie, bo i jest się czemu przyjrzeć. Dziś wiemy już sporo na temat betuliny. Ekstrakt z kory brzozy stanowi interesujący surowiec naturalny ze względu na obszerne spektrum właściwości biologicznych, a głównym jego punktem odniesienia jest właśnie betulina, będąca przedmiotem wielu badań z dziedziny medycyny i dermatologii. Betulina wykazuje silne działanie przeciwzapalne, przeciwnowotworowe (w grę wchodzą między innymi: nowotwór okrężnicy, płuc, żołądka, piersi, skóry), silne działanie antyoksydacyjne, hepatoprotekcyjne i antybakteryjne. Ma korzystne działanie w przypadku leczenia atopowego zapalenia skóry, przyspiesz proces gojenia się ran, ma także wpływ na likwidowanie gronkowca złocistego.
Działanie przeciwzapalne
Badania in vitro wykazały, że kwas betulinowy zapobiega powstawaniu stanów zapalnych poprzez zmniejszanie stężenia meridianów stanu zapalnego, w tym cytokin prozapalnych i tlenku azotu. Kwas betulinowy hamuje aktywność COX 2 – enzymu odpowiedzialnego za procesy zapalne w organizmie, a dzięki temu reguluje syntezę prostaglandyn. Skuteczność betuliny w łagodzeniu stanu zapalnego udowodniono również w badaniu in vivo, obserwując mniejszą ilość meridianów stanu zapalnego oraz mniejszy przepływ komórek do miejsca zapalenia. W tym eksperymencie obserwowano szwajcarskie myszy, w grupie kontrolnej po 7 dniach przeżyło 8% myszy, podczas gdy w grupie z podaną betliną przeżyło 40% myszy. Wszystkim myszom podano lipopolisacharyd (LPS) – endotoksynę indukującą stany zapalne.
Betulina posiada zdolność indukcji apoptozy w komórkach nowotworowych i zatrzymywania ich w różnych fazach cyklu podziału komórkowego, dotyczy to chłoniaka T-komórkowego, kostiakomięsaka (zatrzymanie w fazie S), chłoniaka B (zatrzymanie w fazie G0/G1). Betulina jako związek jest nietoksyczna dla organizmu w dawkach do 500 mg/kg masy ciała u myszy. Betulina wykazuje aktywność antynowotworową zarówno samodzielnie, jak i w połączeniu z lekami chemioterapeutycznymi.
Z badań prowadzonych w tym kierunku wynika, iż betulina i jej pochodne neutralizują ROS (reaktywne formy tlenu). Bez względu na to jak długi był czas inkubacji ekstraktu z kory brzozy, w każdym z badanych przypadków wyniki obserwacji były takie same: ekstrakty z kory brzozy wykazywały w testowanych stężeniach właściwości hamujące uwalnianie H2O2 do komórek. Ponadto betulina zwiększała w komórkach stężenie przeciwutleniaczy, takich jak dysmutaza ponadtlenkowa, katalaza (to enzymy odpowiedzialne za rozkład ROS) czy glutationu (neutralizującego ROS).
Betulina i jej pochodne wykazują silne działanie bakteriobójcze i bakteriostatyczne. Udowodniono, że działa skutecznie na wiele szczepów bakterii, w tym na salmonellę. Nie jest obojętna na gronkowca złocistego.
Betulina wspomaga zdrowie wątroby, chroniąc ją przed toksycznymi uszkodzeniami.
Badania wykazują, że betulina może chronić układ sercowo-naczyniowy, m. in. poprzez obniżanie poziomu cholesterolu i poprawę metabolizmu lipidów.
Badania na myszach wykazały, że betulina może obniżać poziom glukozy we krwi i wspomagać regulację metabolizmu.
Ma to szczególne znaczenie dla osób z cukrzycą i problemami metabolicznymi.
Betulina jest wykorzystywana w suplementach diety, kosmetykach oraz preparatach leczniczych. Jej właściwości przeciwwirusowe, przeciwzapalne, przeciwgrzybiczne, przeciwbakteryjne i przeciwnowotworowe czynią ją atrakcyjnym składnikiem w różnych produktach zdrowotnych i kosmetycznych. Chroni nasz organizm od wewnątrz, ochrania naszą wątrobę, likwiduje obrzęki, ma działanie antygrzybiczne i antybakteryjne, ale także znajduje doskonałe zastosowanie i działa na naszą skórę od zewnątrz. Przyspiesza gojenie się ran, nawilża znakomicie skórę, ochrania ją. Preparaty zawierające betulinę stosuje się w różnych terapiach chorób skórnych. Przykładem jest czerniak. Betulina powoduje między innymi zaburzenia w procesach mitochondrialnych komórek nowotworowych oraz hamuje angiogenezę (tworzenie nowych naczyń krwionośnych, umożliwiających odżywianie się komórkom nowotworowym. Jak wiemy czerniak ma skłonność do przerzutów. Betulina ma zastosowanie w atopowym zapaleniu skóry. Tam, gdzie w badaniach podawano ekstrakt z betuliny, zaobserwowano mniejszy rozwój objawów, takich jak łysienie, złuszczenie skóry szyi i grzbietu, swędzenie. Badania w kierunku atopowego zapalenia skóry prowadzono na myszach. Zmniejszały się także u nich zmiany zapalne w tkance skórnej. Innym ważnym aspektem działania betuliny są szybko gojące się rany. Właściwości betuliny i jej pochodnych, które wspomagają proces gojenia ran zaprezentował Armin Scheffler, dyrektor niemieckiej firmy Birken AG, opracowując preparat o nazwie Oleogel-S10. Produkt ten zawiera 10% suchego ekstraktu z kory brzozy, w którym betulina stanowi 72-88% (dodatkowe składniki ekstraktu to kwas betulinowy, lupeol, kwas oleano-lowy i erytrodiol) oraz rafinowany olej słonecznikowy. Sproszkowane triterpeny, oprócz działania dermatologicznego, wykazują działanie stabilizujące preparat. Oleogel-S10 (nazwa handlowa Episalvan®) został zatwierdzony przez Europejską Agencję Leków w styczniu 2016 roku. Preparat Schefflera wypadł także bardzo korzystnie przy gojeniu się ran oparzeniowych II stopnia u ludzi oraz ran powstałych po przeszczepach skóry.
Doskonały surowiec kosmetyczny
Istnieje wiele produktów kosmetycznych zawierających betulinę, dedykowanych pielęgnacji twarzy, ciała i włosów. Kremy, szampony do włosów, balsamy, żele myjące, płyny micelarne i peelingi, preparaty dla osób dorosłych i dzieci. Jest stosowana przy łojotoku, zmianach trądzikowych i alergicznych, problemie z łupieżem i osłabionych, wypadających włosach. Ekstrakty w kory brzozy znalazły także swoje zastosowanie w dermokosmetykach dla osób z suchą lub alergiczną skórą, skłonną do podrażnień. Odpowiednie produkty nawilżają skórę, łagodzą swędzenie czy podrażnienie naskórka.
Wypędzanie gronkowca złocistego
Gronkowiec to niełatwy przeciwnik. Oporny na leczenie i pozbywanie się go z organizmu. Ale okadzanie dymem z kory brzozy działa leczniczo i wspomagająco w usuwaniu tego niepożądanego lokatora. Istnieje określony sposób na wykonanie tej procedury, wykorzystując gałązki kory brzozy lub korę brzozową.
Bibliografia:
http://aestheticcosmetology.com/wp-content/uploads/2023/06/ACM-2023-03-v7-Grymel-PL.pdf
