Po czterdziestych urodzinach nadszedł czas, aby odwiedzić okulistę i zapisać się na coroczną kontrolę, nawet jeśli do tej pory okulary korekcyjne czy soczewki kontaktowe nie były nam potrzebne. Odpowiednia profilaktyka zdrowia naszych oczu pomoże nam uniknąć przykrych niespodzianek w postaci problemów ze wzrokiem i zachować ostre widzenie jak najdłużej.
Problemy ze wzrokiem u osób dojrzałych
Zdaniem specjalistów chorób oczu wraz z wiekiem możemy doświadczać wielu zmian w jakości widzenia takich jak zmniejszony przepływ łez, potrzeba dodatkowego oświetlenia, aby lepiej widzieć, problemy z rozróżnianiem kolorów oraz z koncentracją i wykonywaniem czynności z bliska. Jeśli wystąpią kłopoty w prawidłowym widzeniu, zalecany jest natychmiastowy kontakt z okulistą. Cukrzyca lub zbyt wysokie ciśnienie krwi mogą wpływać na naczynia krwionośne siatkówki znajdujące się za okiem i przyczynić się nawet do całkowitej utraty wzroku. Choroby takie jak jaskra i zwyrodnienie plamki żółtej – kojarzone zazwyczaj z osobami w wieku starczym – mogą zacząć się już po czterdziestce. Wykryte na wczesnym etapie, nie zagrażają naszemu wzrokowi. Nie wszystkie problemy z oczami związane z wiekiem są poważne, ale mogą powodować dyskomfort na co dzień. Aby ułatwić sobie wyraźne widzenie w wieku dojrzałym, 40 czy 50 plus, warto poznać najczęstsze problemy naszych oczu w tym wieku i sposoby ich przeciwdziałania.
Nadmierna suchość oczu
Problem tzw. suchego oka dotyka najczęściej kobiety cierpiące na zmiany hormonalne, ale nie tylko one są narażone na dyskomfort. Klimat pozbawiony wilgoci może pogorszyć ten stan, podobnie jak suche powietrze w pomieszczeniach czy klimatyzacja. Wielogodzinne wpatrywanie się w ekran komputera zwiększa zmęczenie oczu i sprawia, że stają się bardziej suche. Zwykle ludzie mrugają ok. 30 razy na minutę, ale kiedy patrzymy na komputer – o połowę mniej, przez co oczy nie są prawidłowo nawilżane.
Rada: Skontaktuj się z lekarzem pierwszego kontaktu lub okulistą, zwłaszcza jeśli nosisz soczewki kontaktowe. Możesz również poradzić sobie z zaczerwienieniem, swędzeniem i pieczeniem za pomocą dostępnych bez recepty preparatów nawilżających. Specjaliści chorób oczu sugerują, aby unikać kropli do oczu łagodzących zaczerwienienia. Pomagają walczyć z problemem „czerwonych oczu” poprzez zwężenie naczyń krwionośnych, ale nie pomogą w przypadku suchego oka.
Dieta może również odgrywać istotną rolę w nawilżaniu oka. Warto pić dużo wody i unikać substancji odwadniających, takich jak alkohol oraz zwiększyć spożycie kwasów omega-3, ponieważ „dobre tłuszcze” są pomocne w nawadnianiu całego organizmu.
Ograniczenie pola widzenia
Jeśli nagle wydaje Ci się, że potrzebujesz więcej światła, aby zobaczyć, co czytasz, lub trzymasz smartfon coraz dalej od twarzy, aby przeczytać e-mail lub sms to oznacza, że w wieku dojrzałym zmienia się twój wzrok i potrzebujesz okularów do czytania. Z wiekiem soczewka wewnątrz oka staje się mniej elastyczna, przez co trudniej jest nam wyraźnie widzieć rzeczy znajdujące się z bliska.
Rada: Jedynym rozwiązaniem jest wizyta u okulisty na badanie wzroku. Zamiast przestarzałych okularów dwuogniskowych możesz teraz kupić okulary z soczewkami progresywnymi. Działają praktycznie tak samo jak stare dwuogniskowe, ale bez charakterystycznej linii. Wieloogniskowe soczewki kontaktowe umożliwiają widzenie na każdą odległość bez konieczności zakładania i zdejmowania okularów do czytania.
Trudności z widzeniem po zmroku
Zmniejszone widzenie w nocy to kolejny powszechny objaw starzenia się oczu. Jest to spowodowane osłabianiem fotoreceptorów, co skutkuje mniejszą zdolnością widzenia w ciemnościach, takich jak np. prowadzenie samochodu w nocy.
Rada: Coroczna wizyta u okulisty, aby upewnić się, że nasze okulary lub soczewki są odpowiednio dobrane, aby zapewnić ostre widzenie w każdych warunkach.
Problemy z jaskrą
Nagromadzenie ciśnienia w oku może spowodować uszkodzenie nerwu wzrokowego. Bez leczenia utrata wzroku jest nieunikniona.
Rada: Każda osoba powyżej 40. roku życia powinna co roku przejść pełne badanie wzroku, podczas którego lekarz sprawdza ciśnienie w oczach, zbada nerw wzrokowy i źrenice. Po wczesnym zdiagnozowaniu, jaskrę można efektywnie leczyć.
Zaćma
Soczewka oka składa się głównie z wody i białka, której dysfunkcja może stać się przyczyną zaćmy. Ulega ona zmętnieniu, co powoduje niewyraźne widzenie zwłaszcza w nocy.
Rada: noszenie okularów przeciwsłonecznych z powłoką przeciwodblaskową, gdy jesteśmy na zewnątrz, ponieważ dłuższa ekspozycja na promienie UV powoduje zaostrzenie problemu. Jeśli zaćma zostanie wykryta wystarczająco wcześnie, rozwiązania niechirurgiczne, takie jak odpowiednio dobrane okulary, mogą być skuteczne. Bardziej zaawansowane przypadki wymagają operacji usunięcia zmętniałej soczewki i zastąpienia jej sztuczną.
Zwyrodnienie plamki żółtej
Plamka żółta znajduje się z tyłu siatkówki i składa się z milionów komórek, które zapewniają ostre widzenie centralne. Kiedy plamka się rozpadnie, warstwy zaczynają się rozdzielać. Stopniowo widzenie centralne zaczyna się zamazywać.
Rada: Dieta bogata w przeciwutleniacze może być skuteczna w dłuższym okresie, ale konieczna jest wizyta u okulisty, aby zbadać wczesne oznaki zwyrodnienia plamki żółtej. Nieleczona prowadzi do utraty wzroku.
Jak opóźnić starzenie oczu?
Po czterdziestce jesteśmy bardziej podatni na starczowzroczność, błąd refrakcji, który wpływa na starzenie się oczu. Ten stan może utrudniać widzenie rzeczy z bliska, a nawet wymagać dodatkowego światła. Często możemy doświadczyć większego niż zwykle odblasku podczas jazdy i nadmiernego przepływu łez. Chociaż te objawy nie są powodem do zmartwień, zdarzają się sytuacje, w których tego samego dnia konieczna będzie wizyta u okulisty.
Aż 86% osób po czterdziestym roku życia deklaruje wyraźne problemy ze wzrokiem, co związane jest z prezbiopią. Jest to naturalny proces fizjologiczny zachodzący wraz z wiekiem i objawiający się stopniowym pogorszeniem widzenia, szczególnie na bliskie odległości. Okazuje się, że jedną z przyczyn tego zjawiska może być wydłużona praca w bliży przed ekranami komputerów.
W wyniku prezbiopii, wraz z wiekiem, soczewka naszego oka staje się mniej elastyczna, spada jej zdolność do akomodacji, czyli przystosowania się oka do widzenia w różnych odległościach, a także osłabiają się mięśnie odpowiedzialne za zmianę jej kształtu. Jednym z najważniejszych czynników mających negatywny wpływ na akomodację oka jest wydłużony czas pracy w bliży. Terminem tym określane są wszystkie czynności, które wymagają ostrości widzenia tego, co znajduje się w bliskich odległościach od naszego wzroku podczas pracy np. przed monitorem komputera. Dotyczy to również osób, które dużo czytają, prowadzą prezentacje jednocześnie używając urządzeń mobilnych, wykładają czy szkolą z wykorzystaniem nowoczesnych technologii, a także osób, które skupiają się na oglądaniu materiałów filmowych czy wykonują czynności wymagające znacznej precyzji jak np. naprawa sprzętu, czy majsterkowanie.
Rady, aby mieć dobry wzrok i sprawne oczy
Aby zachować zdrowe oczy na długie lata, należy stosować się do poniższych porad:
- Włącz przeciwutleniacze do codziennej diety.
Jednym z najlepszych sposobów na poprawę zdrowia oczu po czterdziestce jest praca nad nawykami żywieniowymi. Warto dodać do diety dużą ilość antyoksydantów, w tym luteiny i zeaksantyny, kwasów omega-3, witaminy C, witaminy E i cynku. Mogą one zmniejszać prawdopodobieństwo wystąpienia wielu związanych z wiekiem chorób oczu, takich jak AMD i zaćma.
- Ćwicz, aby poprawić krążenie krwi.
Retinopatia cukrzycowa może dotknąć każdego, zwłaszcza osoby z cukrzycą lub wysokim ciśnieniem krwi. Aby pomóc oczom po 40. roku życia, zwiększ krążenie krwi dzięki nowej codziennym treningom, co może spowolnić lub powstrzymać rozwój choroby.
- Zaplanuj kompleksowe badanie wzroku co roku.
Najlepszym sposobem dbania o oczy są regularne wizyty u okulisty. Warto wykonać kompleksowe badanie wzroku raz w roku, aby dać optometryście szansę sprawdzenia stanu zdrowia i anatomii oka, co może pomóc w rozpoznaniu chorób oczu, wad refrakcji i innych problemów.
Dobór szkieł chroni przed tzw. widzeniem komputerowym
Kilkugodzinna praca przed ekranem komputera, smartfona, tabletu czy innych urządzeń elektronicznych z ekranami cyfrowymi istotnie może powodować zmęczenie oczu i prowadzić do wystąpienia tzw. zespołu widzenia komputerowego.
Jeśli zaczynamy odczuwać takie problemy ze wzrokiem jak np. widzenie za mgłą, pieczenie, ból oka, czy nawet bóle głowy, może to być dla nas sygnał, że zmagamy się z tym schorzeniem. Takim osobom optometryści kampanii #CzasnaWzrok zalecają stosowanie zasady 20/20/20. Polega ona na tym, że po każdych 20 minutach pracy przed monitorem, przez 20-sekund skupimy wzrok na przedmiocie oddalonym o 6 metrów (czyli 20 stóp), a nasze oczy będą mogły odpocząć. Warto wiedzieć, że najlepiej patrzeć na znajdujące się za oknem drzewo, zieleń trawnika, krzewy itp., ponieważ kolor zielony dodatkowo uspokaja. Dostosowanie oświetlenia, zminimalizowanie odbić światła od ekranu komputera i innych gładkich powierzchni w biurze, korzystanie z nowoczesnych ekranów czy rekonfiguracja ustawień wyświetlaczy – mogą bardzo zwiększyć komfort widzenia. Ale tym, co najbardziej ułatwia osobom z problemami widzenia po 40-tce codzienne funkcjonowanie w pracy, są dobrze dobrane szkła progresywne, zwłaszcza tzw. szkła biurowe. To soczewki okularowe opracowane z myślą o osobach pracujących z monitorem komputerowym, dostosowane również do wykonywania innych prac wewnątrz pomieszczeń ograniczających pole widzenia. Często zawierają one tzw. powłokę antyrefleksyjną, przydatną zwłaszcza tym osobom, które spędzają dużo czasu wpatrując się w ekrany (TV, komputer, tablet, smartfon itp.). Taka powłoka chroni nasz wzrok przed nadmiernym promieniowaniem niebieskim emitowanym przez ekrany, zmniejszając ryzyko powstania różnych chorób oczu oraz ich zmęczenie.
Szkła okularowe do pracy przy komputerze, najlepiej z antyrefleksem, są dobierane indywidualnie do naszych potrzeb. Żeby się w nie wyposażyć, najlepiej skorzystać z badania u optometrysty, przy okazji szczegółowo opisując mu warunki, w jakich pracujemy. To klucz do właściwego dopasowania szkieł zarówno pod względem ich konstrukcji, jak i dodatkowych uszlachetnień. Powłoki antyrefleksyjne są bardzo różne: z rozmaitym kolorem odblasku szczątkowego, odpornością na zarysowania oraz jakością powłok hydro i oleofobowych. Te z niebieskim odblaskiem są przeznaczone do pracy z monitorami LCD i LED. Ich zadaniem jest filtrować jak najwięcej szkodliwego światła niebieskiego – HEV (High Energy Violet). Można też wybrać szkła, które mają wbudowany filtr światła niebieskofioletowego – takie szkła nie mienią się na niebiesko. Istotnym aspektem jest odpowiednia konstrukcja szkieł, gwarantująca właściwe moce na odpowiednie odległości pracy. To będą szkła wspierające akomodację i spoglądanie na bardzo niewielkie odległości (np. na smartfony) albo szkła progresywne do komputera, ułatwiające nam utrzymanie ergonomicznej postawy podczas dłuższej pracy z monitorami komputerowymi, tabletami i smartfonami.
