W Polsce mamy już prawie 1,2 miliona osób żyjących z chorobą nowotworową. Co dziesiąta z nich umrze z powodu nowotworu, a na dziesięć zgonów w naszym kraju przypadają trzy spowodowane przez tę chorobę. Dlaczego tuż za chorobami układu krążenia nowotwory są drugą przyczyną śmierci? Wydłużenie życia oraz zwiększona ekspozycja na czynniki sprzyjające chorobom przewlekłym (tzw. czynniki ryzyka) prowadzą do alarmujących statystyk.
Badania naukowe dowodzą, że aż 95% wszystkich zachorowań na nowotwory złośliwe jest powodowanych przez czynniki zewnętrzne, których działanie możemy sami ograniczać, a nawet całkowicie wyeliminować. Pozostałe 5% zachorowań wynika z czynników genetycznych, czyli rodzinnego obciążenia. Jednakże, dzięki epigenetyce wiemy, że to środowisko i nasze nawyki decydują, czy zmutowane geny się uaktywnią i doprowadzą do progresji choroby.
Eksperci w dziedzinie biologii nowotworów są zgodni co do tego, że to my sami możemy codziennie zrobić najwięcej, by zachować zdrowie. Profilaktyka zdrowotna obejmuje codzienne nawyki, styl życia, nasze wybory żywieniowe, sposób spędzania wolnego czasu oraz środowisko, w którym żyjemy, ponieważ wszystko to wpływa na stan naszych komórek.
Medycyna prewencyjna, skierowana na działanie przeciwnowotworowe, powstała głównie dzięki badaniom nad nowotworami. Większość z nich to efekt długotrwałego gromadzenia się uszkodzeń DNA.
Wraz z wiekiem te akumulujące się mutacje oraz spowolnione możliwości regeneracyjne komórek sprawiają, że zaczynają się one dzielić i rosnąć w niekontrolowany sposób, prowadząc ostatecznie do przerzutów i wyniszczenia organizmu. Profilaktyka oparta na eliminacji czynników mutagennych, wspieraniu zdrowych komórek oraz ich funkcjonowania jest kluczem do zdrowia doskonałego.
Okazuje się więc, że w 95% mamy wpływ na to, czy zachorujemy na nowotwór. Naukowcy stale badają elementy codziennego stylu życia, wskazując, do jakiego stopnia te zachowania mogą chronić przed nowotworem lub do niego prowadzić.
Unikaj tytoniu w każdej formie. Badania wykazały, że palenie odpowiada za ok. 85% przypadków raka płuc oraz zwiększa ryzyko nowotworów jamy ustnej, gardła, przełyku i pęcherza.
Chroń siebie i bliskich przed szkodliwym dymem. Inicjatywy bezdymnych przestrzeni w domu i pracy są nieocenione. Osoby narażone na dym papierosowy mają o 20-30% wyższe ryzyko raka płuc w porównaniu z osobami, które przebywają w wolnych od dymu miejscach.
Nadwaga zwiększa ryzyko wielu nowotworów. Utrzymanie zdrowej wagi poprzez dietę i aktywność fizyczną zmniejsza ryzyko raka jelita grubego, piersi (po menopauzie), wątroby i nerek.
Codzienna aktywność fizyczna, nawet zwykłe spacery, pomaga zmniejszyć ryzyko raka jelita grubego o 24% oraz raka piersi o 20-30%.
Spożywanie warzyw, owoców i pełnych ziaren może zmniejszyć ryzyko raka jelita grubego nawet o 50%. Ograniczenie czerwonego mięsa redukuje ryzyko nowotworów żołądka i jelit.
Im mniej alkoholu, tym lepiej dla zdrowia. Spożycie alkoholu jest związane ze zwiększonym ryzykiem raka jamy ustnej, gardła, przełyku, piersi i wątroby; redukcja jego spożycia może obniżyć ryzyko nawet o 50%! Nawet codzienne picie kieliszka wina do obiadu zwiększa o 10% ryzyko raka piersi (dane Międzynarodowej Agencji ds. Badań nad Rakiem). Wpływ trzech i więcej porcji alkoholu działa podobnie, jak paczka papierosów wypalana dzień w dzień. Jego spożywania zwiększa ryzyko wystąpienia raka piersi o 40-50% w porównaniu z kobietami, które bardzo rzadko sięgają po kieliszek.
Unikaj nadmiernego narażenia na promieniowanie słoneczne, szczególnie w południe. Stosowanie filtrów przeciwsłonecznych i unikanie solarium zmniejsza ryzyko czerniaka o 40-50%.
Przestrzeganie zasad BHP i unikanie substancji toksycznych zmniejsza ryzyko nowotworów płuc i układu oddechowego nawet o 30-40%.
Radon to naturalny gaz zwiększający ryzyko raka płuc. Warto monitorować jego poziom i podjąć kroki, aby go obniżyć, jeśli jest wysoki.
Karmienie piersią przez co najmniej 6 miesięcy obniża ryzyko raka piersi o 20%. Unikanie hormonalnej terapii zastępczej również redukuje to ryzyko, zwłaszcza po menopauzie.
Szczepienie przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B i HPV zmniejsza ryzyko raka wątroby i szyjki macicy.
takie jak kolonoskopia, mammografia (dla kobiet) i cytologia. Wczesne wykrycie nie tylko ratuje życie, ale też obniża koszty leczenia, zarówno finansowe, jak i psychiczne…
Te zasady to kluczowe kroki w kierunku zdrowia i szczęśliwej długowieczności. Jednakże warto dodać jeszcze jeden ważny element – unikaj stresu i negatywnych emocji. Coraz więcej badań wskazuje na to, że przewlekły stres może przyczyniać się do rozwoju nowotworów poprzez osłabienie układu odpornościowego i nasilenie stanów zapalnych. Hormony stresu, takie jak kortyzol, mogą sprzyjać powstawaniu przerzutów nowotworowych. Redukcja stresu, np. poprzez medytację, techniki oddechowe, techniki relaksacyjne dla ciała, pomagają zwiększyć odporność i poprawić jakość naszego życia, a nawet je wydłużyć.
Wniosek jest prosty – sami jesteśmy odpowiedzialni za nasze zdrowie. W świetle najnowszych dowodów naukowych codzienna profilaktyka to potężny filar medycyny przyszłości.
A co zrobić, jeśli już się zachoruje? Książka „Nowa ja po walce z rakiem” Justyny Dąbrowskiej to niezbędny przewodnik o holistycznym podejściu do wyjścia z choroby, zawierająca szczegółowy opis, jak dbać o siebie podczas procesu zdrowienia.
Naukowiec, biolog molekularna, wykładowca i nauczyciel akademicki Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu. Coach holistycznej transformacji życia i terapeuta uzdrawiania metodą theta healing.