W tym artykule:
Statystyki są nieubłagane, w Polsce z roku na rok przybywa coraz więcej osób dotkniętych osteoporozą. Taki dzień jak dzisiejszy ma zwrócić uwagę na skalę tego problemu i zadać pytanie o działania, jakie są podejmowane, aby przeciwdziałać osteoporozie i pomagać osobom z tym schorzeniem. Czym jest osteoporoza i na czym polega? Osteoporoza jest chorobą kości, a konkretniej szkieletu. Prowadzi do złamań i uszkodzeń kości – złamań nawet z błahego powodu dochodzi z powodu zmniejszenia się gęstości mineralnej kości i zaburzeń jej struktury oraz jakości. Kości są kruche i łamliwe, często puste w środku w zależności od stopnia i stadium zaawansowania choroby.
Osteoporozę możemy podzielić na wczesną fazę i bardzo zaawansowaną, innym rodzajem typologii jest osteoporoza pierwotna i wtórna. Osteoporoza pierwotna jest najczęstsza, pojawia się jako konsekwencja starzenia się układu szkieletowego. Dotyczy często kobiet w okresie menopauzalnym i po menopauzie oraz mężczyzn w podeszłym wieku. Proces degradacji kości jest, jak nam się mówi, procesem nieodwracalnym. Utrata gęstości mineralnej kości postępuje wraz z wiekiem, a rozpoczyna się ok. 40 roku życia u kobiet i ok. 45 roku życia u mężczyzn. Przez długi okres procesy degradacyjne w kościach zachodzą i rozwijają się bezobjawowo.
Osteoporoza wtórna pojawia się jako konsekwencja innych chorób lub stosowania niektórych leków. Bardzo częstym zjawiskiem, o którym nadal się niestety nie mówi pacjentowi, jest osteoporoza posteroidowa, czyli do szybkiej degradacji kości może dojść nawet po paru miesiącach stosowania kuracji sterydami. Osteoporoza może wystąpić u młodych nawet osób, np. dwudziestoparolatków. Wtórną osteoporozę często wywołują także zaburzenia hormonalne (nadczynność tarczycy, nadczynność przytarczyc, cukrzyca, przedwczesna menopauza), choroby układu pokarmowego związane z zaburzeniami wchłaniania, przewlekłe zapalne choroby reumatoidalne. Lekami, które wywołują i przyczyniają się do powstawania osteoporozy wtórnej są: glikokortykosteroidy, leki przeciwpadaczkowe i heparyna. Skutki osteoporozy wiążą się z różnymi powikłaniami, są najczęstszym powodem zgonów u osób starszych i w podeszłym wieku, złamania kości prowadzą do różnych powikłań. Należy do nich przewlekły ból i ogromny lęk przed porażeniami u samych pacjentów po złamaniu kręgosłupa, np. kręgów, osteoporozie może towarzyszyć zanik mięśni, wiąże się ona bowiem z unieruchomieniem i to przez bardzo długi czas, co w konsekwencji może prowadzić do odleżyn, zatorowości płucnej, zatorowości tętnic, większej zapadalności na zakażenia.
Czy mamy wpływ na rozwój osteoporozy lub jej zatrzymanie? Istnieją czynniki wzmożonego ryzyka rozwoju tej choroby, na które mamy osobisty wpływ. Należą do nich:
• zła dieta (chodzi o niedożywienie na poziomie komórkowym, brak określonych witamin i wapnia lub niewłaściwe jego przyswajanie)
• stosowanie używek rujnujących nie tylko kości – palenie papierosów, nadużywanie alkoholu
• brak aktywności fizycznej, brak ruchu i uprawiania sportu
• rzadkie przebywanie na słońcu, unikanie słońca i co się z tym wiąże
• niedobór witaminy D3 w organizmie
• przyjmowanie leków, które niszczą kości pod kątem mineralizacji i gęstości kości, np. stosowanie kuracji sterydowej
• picie kawy, która w większych ilościach wypłukuje wapń z kości i przyczynia się do rozwoju osteoporozy
Działania prewencyjne w życiu codziennym powinny wiązać się z regularnym sprawdzaniem poziomu wapnia i witaminy D3, zwłaszcza w dorosłym i starszym wieku, przyjmowaniem suplementacji wapnia i witaminy D3, podażą wapnia z pożywienie, a także innych pierwiastków i witamin. Niekorzystny wpływ na stan kości ma również niedobór magnezu, witaminy C, witaminy K, a także nadmiar potasu i sodu. Utrzymywanie na odpowiednim poziomie fosforu, który zarówno w nadmiarze, jak i w niedoborze wpływa na stężenie wapnia w organizmie. Wchłanialność wapnia jest uzależniona od ilości spożywanego białka. W nadmiarze także szkodzi jak i przy niedoborze. Niedobór zaburza wchłanianie wapnia, u osób starszych powoduje utratę masy kostnej, zmniejszanie siły mięśniowej, co sprzyja upadkom. Przy nadmiarze białka następuje utrata wapnia z organizmu wraz z moczem. Do tego dochodzi ruch na świeżym powietrzu, aktywność fizyczna, regularne zażywanie kąpieli słonecznych lub obowiązkowe suplementowanie się witaminą D3 w okresie jesienno-zimowym i wiosennym, zaprzestane palenia i picia alkoholu czy kawy w dużych ilościach, jeżeli jesteśmy nałogowcami i jesteśmy uzależnieni od tych używek. Palenie przyspiesza rozwój osteoporozy, obecność substancji toksycznych w tytoniu np. kadmu, prowadzi do zmniejszenia stężenia wapnia i malejącej umiejętności wbudowywania się w kości. Alkohol wpływa niekorzystnie na stężenie witaminy D3 w organizmie, zmniejsza jej ilość, więc nawet przy suplementacji nie wskóramy wiele. Podobnie jest z wapniem. Alkohol przyspiesza dodatkowo niszczenie kości. Zwiększa także ryzyko upadków.
Badaniem dedykowanym osteoporozie jest badanie densytomertyczne, sprawdzające gęstość kości, ale także zastosowanie mają inne badania radiologiczne i obrazowe, w tym tomografia komputerowa i rezonans magnetyczny (ten ostatni znacznie mniej z powodu kłopotów z wytrzymaniem przez długi czas w unieruchomionej pozycji na skutek silnego bólu, jaki towarzyszy osteoporozie). Ważnym aspektem są także badania przesiewowe, niestety te zostały w Polsce jakiś czas temu wycofane (obejmowały grupy wzmożonego ryzyka).
Złamania osteoporotyczne to złamania, które powstają po niewielkim nawet urazie. Dotyczą często kręgosłupa, kości przedramienia, szyjki udowej, ale mogą także wystąpić w innych miejscach i lokalizacji. Są to złamania, które występują pod wpływem działania siły, która nie uszkadza i nie łamie zdrowej kości. Należą do nich urazy, do których dochodzi w wyniku upadku z pozycji stojącej albo z niewielkiej wysokości, po wykluczeniu innych chorób kości, takich jak np. nowotwór. Bardzo często łamiemy kręgosłup, przedramię, kość udową, nadgarstek.
To bardzo ważna sprawa w leczeniu osteoporozy i problem, a jednocześnie cały czas wyzwanie dla specjalistów w Polsce. Zaburzenia metaboliczne kości następują nieuchronnie i bardzo utrudniają proces leczenia, w tym możliwość wkręcania np. śrub, umożliwiających jak najszybszą interwencję i pomoc w zrastaniu się kości. Zaburzenia metaboliczne kości to grupa chorób, w których nastąpiła nierównowaga między tworzeniem a resorpcją tkanki kostnej. Do najbardziej znanych należą osteoporoza i osteopatia. Procesy te mogą prowadzić do osłabienia kości, zwiększającego ryzyko złamań i deformacji. Diagnostyka często obejmuje badania obrazowe i analizy krwi. Leczenie może obejmować suplementację wapnia, witaminy D oraz podawanie leków hamujących resorpcję kości.
W przypadku złamań leczenie operacyjne jest ostatecznością, robi się wszystko, aby jak najszybciej przywrócić funkcjonalność i ruchomość, zwłaszcza u osób w podeszłym wieku – dla których złamanie i długotrwałe leżenie może skończyć się zgonem. W przypadku zaawansowanej, stwierdzonej osteoporozy podaje się leki i zastrzyki.
Kości są zbudowane nie tylko z wapnia ale także z włókiem kolagenowych. Tworzą one ich rusztowanie, zwłaszcza w kościach długich (do których należy kość szyjki udowej). Utrzymywanie włókiem kolagenowych na odpowiednim poziomie jest także niezbędnym warunkiem utrzymywania prawidłowej mechanicznej odporności kości na złamania. Zatem istotny jest tutaj bioprzyswajalny krzem, organiczne związki krzemu pochodzenia roślinnego. Dla kobiet w okresie menopauzy przydatne są także zioła o działaniu estrogenopodobnym, należy do nich pluskwica i soja, które hamują proces osteoporozy. Należyta podaż witamin D3, K i C oraz wapń, który się przyswaja i wchłania do kości. Fosfolipidy jako kolejna grupa związków potrzebnych w organizmie. Ważna jest także odpowiednio dobrana dieta. Pod kątem witaminy D3 warto sięgać po tłuste ryby (łososia, makrelę, halibuta), ze względu na wapń po ryby morskie (szproty, sardynki i śledzie). Ogromnymi sprzymierzeńcami w walce z osteoporozą są zielone warzywa: kapusta (włoska, pekińska), brukselka, jarmuż, brokuły. Powinny często gościć na naszym obiadowym stole. Wapń obecny w tych warzywach dobrze się wchłania, to samo dotyczy rzepy, zielnej pietruszki i rzeżuchy. Za to powinniśmy ograniczać spożywanie szczawiu czy szpinaku, blokują bowiem i utrudniają wchłanianie wapnia. Nie powinno się także zapominać o codziennym spożywaniu orzechów i migdałów. Najwięcej wapnia znajduje się w migdałach, pistacjach i słoneczniku. Orzechy zawierają dodatkowo cenne i niezbędne pierwiastki, fosfor, magnes, bor. Warto pamiętać o sięganiu po żywność bogatą w fitochormony, taką jak groch, soja, fasola, tofu.
Czytaj także: https://naturazdrowie.com/nie-daj-sie-osteoporozie/
