W artykule:
1. Czym są wrzody żołądka i dwunastnicy, geneza ich powstawania.
2. Metody leczenia choroby wrzodowej.
3. Leczenie choroby wrzodowej w tradycyjnej chińskiej medycynie.
4. Zioła stosowane do leczenia wrzodów w TCM.
Wrzody żołądka i dwunastnicy – ogólnie określane jako choroba wrzodowa – to najczęstsza choroba przewodu pokarmowego, dotycząca być może nawet 10% populacji. Wywołują ją najczęściej bakterie Helicobacter pylori. Z innych przyczyn wymienić trzeba przyjmowane w nadmiarze niesteroidowe leki przeciwzapalne (popularne leki przeciwbólowe), stres, produkty drażniące żołądek, tytoń, napięcia nerwowe, czynniki genetyczne. W jej efekcie powstają ubytki w błonie śluzowej narażonej na działanie pepsyny i kwasu żołądkowego, sięgające coraz bardziej w jej głąb – towarzyszy temu narastający stan zapalny oraz tak zwana skrzepowa martwica tkanek. Czasem choroba przebiega bezobjawowo, często jednak towarzyszą jej bóle w nadbrzuszu, nasilające się w trakcie i po jedzeniu, niekiedy nudności, wymioty, zgaga, wzdęcia, spadek wagi. W przypadku nieleczonych wrzodów może dojść do groźnych powikłań zagrażających życiu, krwawień wewnętrznych i perforacji błony śluzowej (smoliste stolce, krwiste wymioty) oraz wstrząsu (nagłe osłabienie, spadek ciśnienia). Wrzody uznawane są też za czynnik zwiększający ryzyko wystąpienia nowotworów złośliwych przewodu pokarmowego.
Przyczyn choroby wrzodowej jest kilka, stąd też i różne są metody leczenia. W przypadku zakażenia Helicobacter pylori nie obejdzie się bez antybiotykoterapii. Stosuje się też leki obniżające kwasowość soków żołądkowych, w sporadycznych przypadkach niezbędna jest interwencja chirurgiczna. Ważna jest zmiana diety na bardziej lekkostrawną, odstawienie używek, produktów pikantnych, kwaśnych. Do tego polecane są metody relaksacyjne, unikanie stresu. Można także znaleźć bogaty asortyment ziół i produktów ziołowych, które są polecane na wrzody. Do takich naturalnych leków zalicza się głównie te o działaniu antybakteryjnym i przeciwzapalnym, a także osłonowym – zawierające śluz chroniący błony śluzowe. Wybór ich jest bardzo bogaty. Wymienić można by tutaj chociażby: siemię lniane, babkę lancetowatą, korzenie prawoślazu i lukrecji, rumianek, nagietek, podbiał, porost islandzki, krwiściąg lekarski, krwawnik. Dobre efekty przynosi stosowanie propolisu czy oleju z rokitnika. Bez problemu także kupimy gotowe już mieszanki ziołowe o starannie dobranym składzie.
Nie mogło oczywiście zabraknąć naturalnych leków na chorobę wrzodową w tradycyjnej chińskiej medycynie (TCM). W sumie literatura wymienia około 160 mieszanek i leków ziołowych stosowanych tam na wrzody (których Chińczycy rozróżniają 5 różnych typów), zgagę, niestrawność. W tradycyjnym ujęciu wszystkie te schorzenia mają być efektem zaburzonej równowagi w organizmie. Zadaniem ziół i mieszanek – zioło należy odpowiednio dobrać do objawów – jest łagodzenie bólu i pieczenia w przełyku (przykładem jarmułka bajkalska), redukcja produkcji kwasów żołądkowych (na przykład wiciokrzew japoński), łagodzenie stanów zapalnych błony śluzowej, ale też łagodzenie stresu oksydacyjnego czy poprawa mikrośrodowiska naczyń żołądkowych. Jak widać TCM podchodzi do leczenia wrzodów wielopoziomowo i wielotorowo. A to niezwykle ważne: podczas leczenia wrzodów należy naprawić nie tylko uszkodzoną błonę śluzową, ale także strukturę tkanki podśluzowej i odbudować ją, wzmacniając tym samym barierę ochronną błony śluzowej żołądka – stąd farmaceutyki ukierunkowane na jeden cel mogą mieć trudności w skutecznym leczeniu.
Takie kompleksowe podejście do leczenia wrzodów z pomocą ziół przedstawiono właśnie w najnowszym „Journal Of Ethnopharmacology” (tom 324, kwiecień 2024). Dotyczą one rewelacyjnych wyników w leczeniu eksperymentalnym i klinicznym z zastosowaniem ziół z tradycyjnej chińskiej medycyny, a także leków zrobionych na ich bazie. Wyniki badań pokazują, że zarówno pojedyncze składniki produktów naturalnych, jak i chińskie leki patentowe (CPM) oraz wywary z TCM są w stanie leczyć chorobę wrzodową poprzez regulację różnych mechanizmów, takich jak równowaga redoks (związana ze stresem oksydacyjnym), czynniki zapalne, angiogeneza, czynniki ochronne błony śluzowej żołądka, flora jelitowa, apoptoza i autofagia.
Analiza składu leków i mieszanek ziołowych stosowanych na wrzody w TCM wykazała, że najczęściej pojawia się w ich składzie 17 ziół – należą do nich: dzięgiel dahuryjski, różne odmiany magnolii, wspominana już wcześniej lukrecja, rzepień syberyjski, tarczyca/jarmułka bajkalska, marchwica (zwana chuanxiong), rozwar wielkokwiatowy (inaczej chiński dzwonek), wiciokrzew japoński, pstrolistka sercowata i kopytnik.
Źródła:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8601794/ https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0378874124000928?via%3Dihub
