Występowanie zaburzeń odżywiania staje się w ostatnich latach coraz powszechniejszym problemem. Badania wskazują na rosnące występowanie mniej znanych zaburzeń odżywiania, jak również na tendencję wzrostową bardziej znanych typów – anoreksji i bulimii.
Coraz częściej opisywane są objawy oraz czynniki ryzyka mniej znanych zaburzeń odżywiania, aby uświadomić społeczeństwu, że taki problem istnieje. Zestawienie powtarzających się schematów i zachowań ułatwia wcześniejszą diagnozę i pozwala szybciej rozpocząć leczenie. W szczególności pracownicy służby zdrowia mogą się przyczynić do wczesnego diagnozowania i leczenia tych rzadziej występujących zaburzeń odżywiania.
Zespół nocnego jedzenia (NES)
Jest to unikalne zaburzenie charakteryzujące się schematem późnego przyjmowania pokarmów, w którym nawracające epizody nocnego jedzenia i nadmiernego spożycia pokarmu występują po wieczornym posiłku.
Kryteria rozpoznania tej choroby obejmują:
– powtarzające się epizody nocnego jedzenia, w tym nocne przebudzenia ze snu po to, aby jeść,
– nadmierne spożywanie pokarmów po wieczornym posiłku,
– świadomość i przypominanie o nocnym jedzeniu,
– znaczny niepokój lub upośledzenie czynnościowe związane z nocnym jedzeniem.
Diabulimia
Polega ona na pomijaniu lub zmniejszaniu dawki insuliny bez konsultacji z lekarzem, celem jest chęć schudnięcia. To niebezpieczna metoda, stosowana w szczególności przez młode kobiety z cukrzycą typu 1. Taka praktyka prowadzi do powstania kwasicy ketonowej, opóźnionego wzrostu, spadku w zakresie kontroli metabolicznej i wczesnego pojawienia się powikłań związanych z cukrzycą (np. niewydolność nerek, retinopatia, choroba sercowo-naczyniowa czy nawet zgon).
Anoreksja ciążowa (pregoreksja)
Jest to zaburzenie odżywiania u kobiet w ciąży, które nadmiernie zmniejszają ilość kalorii w diecie i wykonują intensywne ćwiczenia fizyczne. Pregoreksja jest anoreksją, która pojawia się w czasie ciąży; należy jednak podkreślić, że ciąża może być czynnikiem wyzwalającym to zaburzenie.
Łaknienie spaczone (Pica)
Jest to utrzymujące się przez co najmniej jeden miesiąc pragnienie spożycia substancji innych niż odżywcze, pomimo świadomości, że są one niejadalne. Najczęściej spożywane materiały to: lód, piasek, plastik, tkanina, kreda, papier, włosy, końcówki zapałek.
Trichofagia
Jest zaburzeniem charakteryzującym się brakiem kontroli nad ciągnięciem, wyrywaniem i połykaniem własnych włosów z różnych części ciała, co powoduje zauważalną utratę owłosienia. Chociaż problem dotyczy głównie włosów znajdujących się na głowie (75%), to jednak niektóre osoby wyciągają włosy z innych części ciała – takich jak: brwi (42%), rzęsy (53%), podbródek (10%), region łonowy (17%). Zazwyczaj pacjenci wyrywają włosy z więcej niż jednej części ciała.
Alkoreksja
Jest to zaburzenie odżywiania, które polega na ograniczaniu spożywanych pokarmów na rzecz nadużywania alkoholu. Jest to niecodzienny rodzaj diety, a raczej mit o sposobie na odchudzanie. Ten rodzaj zaburzenia dotyczy osób, które stosują już inną dietę, ale przed imprezą głodują, bo chcą zostawić miejsce na kalorie, które dostarczy im alkohol. W ten sposób chcą uniknąć nadmiernych kalorii.
Geofagia
Geofagia jest specyficznym zaburzeniem, które charakteryzuje się nieodpartą potrzebą połknięcia ziemi lub gliny. Występuje najczęściej u dzieci, co może być związane z upośledzeniem umysłowym. Przyczyną może być również poważna choroba lub powikłania po zabiegach chirurgicznych.
Należy pamiętać, że lista nowych zaburzeń odżywiania ciągle rośnie, a wiele z nich – pomimo występowania – nie ma jeszcze oficjalnych nazw, przez co lekarzom ciężko je zdiagnozować.
Przeczytaj także: Ortoreksja – gdy zdrowa dieta zaczyna być obsesją
Bibliografia:
1. Gregorczyk K., Zaburzenia odżywiania – postępowanie dietetyczne, 2019.
2. Kania S., Nowe ryzykowane zachowania młodzieży – charakterystyka i tendencje rozwoju, „Ogrody nauk i sztuk”, 2017.
3. Ozdemir A., Less known eating disorders, International Journal of Caring Sciences, 2015.
