Spis treści:
1.Żyjąc w otoczeniu chemikaliów
2. Co i gdzie nas truje?
3. Środki czystości
4. Amoniak
5. Benzen
6. Barwniki smołowe
7.MEA (monoetanoloamina), DEA (dietanoloamina), TEA (trietanoloamina)
(2-BE) 2-(butoksyetoksy)etanol
8. Toluen, Czwartorzędowe sole amoniowe (CSA), Triklosan, Dichloroizocyjanuran sodu (NaDCC)
Wodorotlenek sodu (soda kaustyczna)
Żyjąc w otoczeniu chemikaliów
W dzisiejszym świecie żyjemy otoczeni masą chemikaliów. Są wszędzie – w powietrzu, żywności, wodzie, kosmetykach, środkach czystości, narzędziach, sprzętach gospodarstwa domowego, lekach a nawet w zabawkach dla dzieci. Okazuje się, że wiele z tych substancji nie jest obojętnych dla naszego zdrowia, a niektóre z nich są szczególnie niebezpieczne, dlatego warto jest wiedzieć co nas truje.
Według przeprowadzonych badań, to właśnie toksyczne chemikalia są odpowiedzialne za około 6% chorób przewlekłych takich jak nowotwory, zaburzenia hormonalne, choroby neurologiczne i rozwojowe, i aż za 8% zgonów!
Co i gdzie nas truje?
Podejrzewa się, że około 800 substancji zawartych w różnych produktach zaburza funkcjonowanie układu hormonalnego, a wiele z nich jest obecnych w produktach codziennego użytku, takich jak tworzywa sztuczne, puszki, pestycydy, żywność, detergenty i kosmetyki.
W 2018 r. oszacowano, że w UE używa się ponad 300 – 350 milionów ton chemikaliów, z czego ponad dwie trzecie są sklasyfikowane jako niebezpieczne dla zdrowia. Liczby te stale rosną i trudno jest ocenić wszystkie skutki oddziaływania chemikaliów na nasze zdrowie. Większość dotychczasowych badań dotyczyła wpływu tylko pojedynczych chemikaliów i ich progów bezpieczeństwa. Są też takie związki, które mogą gromadzić się w tkankach ludzkich i zwierzęcych i takie które pozostają na długo w ekosystemach naszej planety.
W tym artykule skupimy się tylko środkach czystości i detergentach, które często są źródłem szkodliwych lub toksycznych substancji. Często zupełnie nie jesteśmy świadomi tego, co one zawierają i jaki wpływ mają na nasze zdrowie.
Środki czystości
Wiele z najpopularniejszych środków do sprzątania zawiera szkodliwe związki chemiczne, które wdychane lub w kontakcie ze skórą mogą być bardzo szkodliwe dla naszego zdrowia. Czasami możemy zauważyć, że po wysprzątaniu łazienki i nawdychaniu się chemii zaczyna nas boleć głowa, czujemy ciężkość w płucach i zmęczenie, czujemy się podtruci i osłabieni.
Okazuje się, że środki do czyszczenia powierzchni, płyny do mycia podłóg i polerowania mebli, detergenty do mycia szyb, drewna, metali, kuchenek, toalet i udrażniania rur, oraz odświeżacze powietrza mogą zawierać niebezpieczne dla zdrowia związki chemiczne między innymi: amoniak, fosforany, ług, chlor, formaldehyd i fenole!
Oto krótki przegląd szkodliwych substancji i potencjalnych produktów, w których mogą się one znajdować.
Amoniak
Amoniak to związek chemiczny azotu i wodoru, bardzo powszechny w detergentach takich jak płyny do szyb, uniwersalne środki do czyszczenia łazienki i kuchni, środki do udrażniania rur i czyszczenia stali nierdzewnej. Można go też znaleźć w środkach do polerowania samochodów i nabłyszczania podłóg, a także w nawozach sztucznych.
Opary amoniaku mogą podrażniać skórę, oczy, gardło oraz płuca, powodują kaszel, nieprzyjemny ból gardła i duszności. Szczególnie intensywnie wydzielają się one kiedy dodamy amoniaku do gorącej wody, a zmieszanie amoniaku z innymi produktami, zwłaszcza wybielaczami (zawierającymi podchloryn sodu) powoduje powstanie wysoce trującego gazu.
Osoby z dolegliwościami astmatycznymi szczególnie silnie reagują na szkodliwe działanie wdychanego amoniaku, może on także powodować uszkodzenia nerek i wątroby.
Benzen
Jest jedną z najgroźniejszych substancji przemysłowych otrzymywanych jest z przeróbki węgla kamiennego i ropy naftowej. Znajdziemy go w detergentach, barwnikach, tworzywach sztucznych, świecach, lakierach do włosów, klejach, farbach i woskach. Benzen jest wysoce toksyczny i rakotwórczy. Najczęściej dostaje się do organizmu poprzez wdychanie oparów bądź przez skórę. Powoduje podrażnienie oczu, uczucie senności, zawroty i bóle głowy i otępienie. Może powodować nawet utratę przytomności, doprowadzić do uszkodzenia szpiku kostnego i negatywnie wpłynąć na procesy krwiotwórcze w organizmie.
Barwniki smołowe
Znajdziemy je w większości środków czystości, a ponieważ pochodzą one z przetwórstwa ropy naftowej mogą być skażone śladowymi ilościami metali ciężkich, takimi jak arszenik, kadm i ołów.
Istnieją podejrzenia, że mogą powodować raka i uszkadzać system nerwowy, choć ich działanie nie zostało jeszcze dokładnie przebadane. Działają kontaktowo, czyli mogą być wchłanianie poprzez skórę.
MEA (monoetanoloamina), DEA (dietanoloamina), TEA (trietanoloamina)
To substancje pianotwórcze obecne w większości płynnych środków do prania, uniwersalnych płynach do sprzątania, środkach do mycia samochodów, płynach do naczyń i detergentach do czyszczenia kuchenek i szyb. W reakcji z nitratami tworzą rakotwórcze nitrozoaminy.
DEA powoduje podrażnienia skóry i działa silnie drażniąco na oczy. MEA może być przyczyną astmy, a TEA jest najczęstszą przyczyną dziecięcych alergii.
(2-BE) 2-(butoksyetoksy) etanol
Zawarty jest w płynach do mycia szyb, odplamiaczach, środkach do czyszczenia dywanów, polerowania karoserii samochodowej, detergentach odtłuszczających, odrdzewiaczach, niektórych kosmetykach, środkach do czyszczenia na sucho i farbach.
Bardzo często powoduje alergiczne kontaktowe zapalenie skóry, podrażnienia nosa i oczu, bólu głowy, w dużych dawkach wywołuje odczucie metalicznego posmaku w ustach i wymioty. W laboratoryjnych badaniach na szczurach okazało się, że wysokie dawki 2-BE powodowały u nich zaburzenia w reprodukcji. I choć jego stężenie nie powinno przekraczać 5-6%, to w odplamiaczach jego zawartość może dochodzić nawet do 22%.
Toluen
Toluen jest kolejny produkt przetwórstwa ropy naftowej lub smoły gazowej. Jest szeroko stosowany jako do produkcji detergentów, farb, sprayów do włosów, lakierów do paznokci, klejów, gum, żywic oraz barwników. Używany jest też jako surowiec i rozpuszczalnik w przemyśle farmaceutycznym i perfumeryjnym. Toluen jest szkodliwy dla naszego układu krwionośnego, oddechowego, nerwowego, rozrodczego i immunologicznego, może też uszkadzać funkcje nerek i wątroby. Jest wchłaniany przez skórę, płuca i wraz z pokarmem. Powoduje zawroty głowy, podrażnienia skóry, senność i osłabienie, może być przyczyną uszkodzenia płodu w łonie matki.
Triklosan
Toksyczny związek występujący w płynach do mycia naczyń i dezynfekcji, jak również w wielu innych produktach domowych. Często ukryty pod nazwą „aktywny składnik” w produktach antybakteryjnych. Potwierdzono, że ma zaburzający wpływ na gospodarkę hormonalną organizmu, podrażnia skórę i oczy i jest bardzo toksyczny dla organizmów wodnych. Przyczynia się do antybiotykoodporności zmutowanych bakterii chorobotwórczych.
Czwartorzędowe sole amoniowe (CSA)
Występują w produktach do czyszczenia łazienek, uniwersalnych środkach do sprzątania, zmiękczaczach tkanin i środkach odtłuszczających. Działają drażniąco i uczulająco i mogą wywoływać alergie przy kontakcie ze skórą. Mogą powodować astmę oraz mieć niepożądany wpływ na funkcje rozrodcze i genetyczne organizmu. Związki chemiczne z tej grupy trwale zalegają w środowisku i są toksyczne dla organizmów wodnych, są zwane “wiecznymi chemikaliami”, ktore nie ulegają biodegradacji w środowisku. Tak, jak triklosan, działają antybakteryjnie i istnieją obawy, że ich szerokie zastosowanie przyczynia się do mutowania bakterii w kierunku antybiotykooporności.
Dichloroizocyjanuran sodu (NaDCC)
Znajduje się w środkach do czyszczenia toalet, odświeżaczach powietrza, środkach czyszczących i dezynfekujących. Po rozpuszczeniu w wodzie wydziela się aktywny chlor, który ulatnia się w postaci gazowej. Działa on drażniąco i żrąco na okolicach oczu, nosa i jamy ustnej. Powoduje ciężkie podrażnienia oczu, skóry i układu oddechowego, może uszkadzać nerki. Jest to substancja niezwykle toksyczna dla organizmów wodnych i może spowodować niepożądane, daleko idące skutki w ekosystemach wodnych.
Wodorotlenek sodu (soda kaustyczna)
Można go napotkać w środkach do czyszczenia kuchenek, łazienek, płynach dezynfekujących, udrażniaczach do rur oraz środkach do czyszczenia toalet. Jest to substancja silnie żrąca, w bezpośrednim kontakcie może wypalić oczy, skórę i płuca oraz podrażnić cały układ oddechowy. Dłuższe narażenie na jej działanie może prowadzić do owrzodzenia dróg nosowych i oparzenia skóry.
Warto jest więc wypróbować w swoim gospodarstwie domowym naturalne środki czystości, które możemy sami zrobić w domu.
O tym przeczytasz w kolejnym artykule.
Żródła:
• https://www.ciop.pl/CIOPPortalWAR/appmanager/ciop/pl?_nfpb=true&_pageLabel=P2020
• https://bee-eco.pl/pl/n/16
• https://goodair.pl/blog/lista-szkodliwych-zwiazkow-ktorymi-oddychamy-w-domach
• https://goodair.pl/blog/srodki-czystosci-nie-ekologiczne-szkodliwe
• https://pl.wikipedia.org/wiki/Amoniak
• http://archiwum.ciop.pl/49727
• https://homespot.pl/blog/dbamy-o-powietrze/formaldehyd
• https://www.sgs.com/pl-pl/aktualnosci/2023/04/substancje-toksyczne-w-twoim-domu
