Spis treści:
- Jak prawidłowo oddychać?
- Oddychanie zimą
- Oddech podczas wysiłku
- Podsumowanie
Oddychanie jest jedną z podstawowych funkcji naszego organizmu, a że towarzyszy nam w każdej chwili, to nawet tego zbytnio nie doceniamy. Większość z nas oddycha „automatycznie” i nieprawidłowo – zbyt szybko i za płytko, wykonując przy tym unoszenie ramion i wciąganie brzucha. W efekcie płuca wypełniają się tylko częściowo powietrzem, a organizm odczuwa głód świeżego powietrza. W efekcie – mamy problemy z koncentracją, jesteśmy słabi i senni.
Obliczono, że w ciągu dnia każdy z nas wykonuje ok. 20 tysięcy wdechów i wydechów, przeciętnie 15-16 razy na minutę. Nieznajomość fizjologii i utrwalone przez lata złe nawyki powodują, że większość z nas oddycha nieprawidłowo, wykorzystując część możliwości płuc. Nieprawidłowa technika oddychania bywa często przyczyną zmęczenia, bólów głowy, mięśni brzucha i innych dolegliwości. Chociaż oddychanie związane jest głównie z funkcją ośrodka oddechowego, który działa automatycznie, odruchowo i zależy od nadrzędnego wpływu mózgu, kierując się wolą, można je do pewnych granic modyfikować. Jest to ważne także w usprawnieniu oddychania.
Jak prawidłowo oddychać?
Sens prawidłowego oddychania polega na pobieraniu z czystego powietrza energii życiowej i gromadzeniu jej w sobie. Zazwyczaj oddychamy płytko i za szybko, co może być powodem problemów ze zdrowiem. Do problemów z oddychaniem przyczyniają się także przebyte, zazwyczaj poważne infekcje – przede wszystkim Covid-19 czy grypa. Niebagatelne znaczenie ma również styl życia: palenie papierosów, wdychanie szkodliwych pyłów z powietrza – szczególnie zimą te ostatnie mogą nasilać nasze kłopoty z oddychaniem.
Aby w pełni wykorzystać możliwości płuc, należy wprawić w ruch całą klatkę piersiową. Zadbajmy o to, aby powietrze dostarczane do płuc było w miarę czyste. Najprostszym ćwiczeniem pomagającym opanować sztukę pełnego oddychania jest częste wciąganie brzucha. Wydech jest prawidłowy, kiedy mamy uczucie, że w płucach nie ma już powietrza. Wówczas nabieramy go ponownie, robiąc krótką przerwę między wdechem a wydechem. Wydech powinien trwać dwa razy dłużej niż wdech. Powietrze musimy nabierać nosem, aby w drodze do płuc zdążyło się ogrzać do odpowiedniej temperatury, a kurz i inne zanieczyszczenia nie dostawały się do nich bezpośrednio. Na dobroczynne skutki pełnego oddychania nie trzeba zbyt długo czekać – stajemy się spokojniejsi, poprawia się funkcjonowanie układu krążenia i trawienie. Natlenione płuca i system oddechowy nie poddają się zbyt łatwo przeziębieniom.
Oddychanie zimą
Zimą często występują infekcyjne choroby dróg oddechowych. Układ oddechowy jest „otwarty” na świat zewnętrzny – wdychane powietrze dostaje się przez nos, gardło, krtań i tchawicę do oskrzeli i dalej aż do pęcherzyków płucnych. Poprzez ten bezpośredni kontakt z powietrzem drogi oddechowe są narażone na działanie czynników chorobotwórczych, obecnych we wdychanym powietrzu. Stąd w niesprzyjających warunkach (wyziębienie organizmu, spadek odporności) często zdarzają się infekcje, szczególnie górnych dróg oddechowych (nosa, gardła i krtani). Zanim nauczymy się prawidłowo oddychać każdego dnia, możemy skorzystać ze sprawdzonych metod, które w łagodny sposób odblokowują mięśnie z chronicznych napięć np. joga. Najważniejsze jednak, aby ćwiczenia na które się zdecydujemy, doprowadziły nas do pełnego oddechu, angażującego klatkę piersiową, przeponę i brzuch. W ten sposób powinniśmy oddychać przez cały czas.
Pamiętajmy aby zawsze oddychać nosem, jego śluzówki ogrzewają i oczyszczają powietrze. Wyjątek stanowi wzmożona aktywność fizyczna, gdzie zapotrzebowanie na tlen rośnie, wtedy naturalnym jest oddychanie przez usta. Jednak na co dzień powinniśmy oddychać przez nos, który jest „wstępnym filtrem” dla wdychanego powietrza. Nie okrywajmy ust i nosa szalikiem, co bardzo często widać u dzieci. Podczas oddychania przez szalik na mrozie skroplona para zamarza, tworzy kryształki lodu osadzające się na materiale i w rezultacie zaczerpnięte powietrze jest jeszcze bardziej oziębione. U niektórych występowanie problemów z oddychaniem w postaci np. duszności zaostrza się pod wpływem wysiłku fizycznego, oddychania zimnym powietrzem, kontaktu z drażniącymi substancjami chemicznymi lub prostego zakażenia dróg oddechowych. Niekiedy dokuczliwość objawów nasila się w nocy. Stan ten, zwany spastycznym zapaleniem oskrzeli, leczy się podając doraźnie leki rozkurczające oskrzela.
Czytaj również:
Oddech podczas wysiłku
Biegając w zimie, musimy chronić nasze drogi oddechowe przed działaniem zimnego powietrza. Dlatego też, podczas wysiłku należy brać wdechy jedynie przez nos. Powietrze zanim dotrze z nosa do gardła i krtani jest już znacząco ogrzane. Wydechy można robić przez usta lub nos. Korzyścią wydychania przez nos jest to, że rozgrzewamy go trochę, różnica jednak jest prawie niezauważalna. Absolutny zakaz robienia wdechów ustami niesie ze sobą konkretne konsekwencje. Musimy dostosować tempo wysiłku tak, aby wdechy przez nos były wystarczające. W zimie nie uprawiamy więc żadnych szaleństw, sprintów oraz nie forsujemy się zanadto. O zapalenie krtani naprawdę łatwo, a stąd do zapalenia płuc bardzo blisko. Jeśli mamy katar – nie idziemy zimą ruszać się na powietrzu. Tylko wtedy ruch przełoży się na poprawę kondycji i zwiększenie odporności. Po zakończeniu aktywności warto wypić sobie gorącą aromatyczną herbatę, która rozgrzeje nasze drogi oddechowe.
Aby prawidłowo oddychać zimą pamiętaj, aby:
- unikać płytkiego i krótkiego oddechu, bo może skutkować kłopotami ze zdrowiem
- ćwiczyć sztukę głębokiego wdechu i wydechu
- nie zatykać ust szalikami, bo wdychane powietrze jest jeszcze bardziej wyziębione
- ostrożnie dawkować wysiłek i dostosować oddech do niego
