Wyrównują to, co w organizmie zostało zakłócone. Przywracają homeostazę. Są darem natury dla człowieka rozstrojonego tempem życia. Obecne w przyrodzie od zawsze, dzisiaj są wyjątkowo doceniane i wykorzystywane.
Tajemnicza nazwa i pochodzenie
„Adaptare” z języka łacińskiego oznacza „dopasowywać się”. Adaptogeny stanowią bardzo ciekawą grupę, w której skład wchodzą rośliny charakteryzujące się specyficznymi właściwościami mającymi wpływ na ludzki organizm.
Adaptogeny pozwalają przystosować się do zmiennych warunków, z jakimi dany organizm musi się zmierzyć. Stres, który jest głównym winowajcą niemalże każdego zaawansowanego problemu zdrowotnego, zaburza prawidłowy rytm pracy organizmu. Zgubne skutki stresu to nerwowość, nieprawidłowe funkcjonowanie wielu narządów, zaburzenia psychiczne. Adaptogeny skutecznie zmniejszają wpływ stresu na ludzkie ciało i pozwalają łatwiej radzić sobie z adaptacją do niesprzyjających okoliczności.
Skąd się wzięły rośliny adaptogenne?
Znane są od wieków w Ajurwedzie i Tradycyjnej Medycynie Chińskiej. Chroniły ludzi przed szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi. Normalizowały funkcje organizmu poprzez zmniejszanie wpływu stresu na organizm i niszcząc skutki nieustannego napięcia. Cenione za:
- niwelowanie skutków stresu,
- poprawę funkcjonowania układu nerwowego, w tym snu i koncentracji,
- wzmacnianie działania układu immunologicznego,
- regulowanie pracy wielu hormonów,
- doskonałe radzenie sobie ze znużeniem i przewlekłym zmęczeniem,
- przywracanie równowagi.
Katalog najpopularniejszych adaptogenów
Ashwagandha, czyli witania ospała. W ostatnim czasie cieszy się sporą popularnością. Doskonale znana w Indiach, w Polsce zyskuje coraz większe grono zwolenników. Dobrą sławę zawdzięcza głównie swoim właściwościom odprężającym i przywracającym rytm rozchwianym emocjom. Uspokaja i wycisza. Wpływa na odczuwanie radości i szczęścia. W naszej kulturze chętnie stosowana jest przez osoby aktywne fizycznie, gdyż zwiększa wydolność fizyczną. Wybierana także przez osoby, które narzekają na problemy z przyswajaniem nowych informacji i koncentrację.
Różeniec górski, czyli rhodiola. Roślina, która na swoim przykładzie pokazuje dosłownie, jak być silnym i zdrowym. Wszak jej inna nazwa, związana z miejscem pochodzenia, to arktyczny korzeń. Rośnie bowiem na bardzo wymagających terenach wysokogórskich i arktycznych. Jej mocny korzeń to dowód, że nie ma środowiska, w którym nie można znaleźć miejsca dla siebie. Łagodzi napięcie. Usprawnia funkcje mózgu, koncentrację, pamięć i myślenie. Pozwala przystosować się do trudnych warunków natury fizjologicznej, np. głodu, niskiej temperatury, pracy pod presją.
Gotu kola, czyli wąkrota azjatycka. Kultura indyjska korzysta z jej dobrodziejstw od tysięcy lat. Ta roślina mistrzostwo osiągnęła w poprawie funkcjonowania komórek mózgowych (odpowiada za ich rozwój) i zwiększaniu koncentracji. Ajurweda ceni ją za dobroczynny wpływ na kondycję skóry i układ krążenia.
Cytryniec chiński, czyli Schisandra chinensis, to jedno z najstarszych ziół. Najodleglejsze wzmianki o cytryńcu pochodzą sprzed prawie 3 tysięcy lat p.n.e., co plasuje roślinę na podium w kategorii najdłużej znanych roślin leczniczych. Nazywane nasionem pięciu smaków. To kultowy adaptogen – odpręża, uspokaja nerwy, usprawnia pracę mózgu. Według najnowszych badań podnosi stężenie neuroprzekaźników, co może mieć kluczowe znaczenie we wspomaganiu terapii w chorobach: Alzheimera i Parkinsona.
Czy adaptogeny są dla każdego?
Adaptogeny od wielu lat znajdują się w centrum zainteresowania badaczy, którzy próbują dotrzeć do wszystkich zależności i mechanizmów wywołujących określone skutki w organizmie. Z pewnością ważny jest fakt, że aby dana roślina została zaliczona do grupy adaptogenów musi być nieszkodliwa. Jednakże decyzja o stosowaniu powinna być poprzedzona konsultacją z osobą wykwalifikowaną i dobrana adekwatnie do sytuacji zdrowotnej pacjenta.
Przeczytaj także: Kortyzol – hormon, który powinniśmy trzymać w ryzach
Literatura:
https://kpu.krosno.pl/herbalism/wp-content/uploads/sites/55/2021/03/9_cytryniec_chinski.pdf
Maciąg A., Smak zdrowia, Kraków 2021.
Pitchford P., Odżywianie dla zdrowia. Tradycje wschodnie i nowoczesna wiedza o żywieniu, Łódź 2010.
