Zespół nadpobudliwości psychoruchowej, nazywany w skrócie ADHD, jest jednym z najczęstszych zaburzeń neurorozwojowych występujących u dzieci. Jest wynikiem niepoprawnego połączenia czynników genetycznych i środowiskowych, a objawy różnią się w obrębie i pomiędzy pacjentami. Nie wszystkie dzieci z ADHD dobrze znoszą standardowe leczenie farmakologiczne, niektóre doświadczają skutków ubocznych. Istnieją też obawy dotyczące długoterminowego wpływu niektórych leków na dzieci. Dlatego od dziesięcioleci bada się znaczenie diety jako sposobu na zmniejszenie objawów u dzieci z ADHD.
Zmiany w diecie, które zostały zasugerowane, dzielą się na dwie grupy:
1) interwencje dietetyczne, które usuwają elementy z diety – diety eliminacyjne;
2) interwencje dietetyczne, które zwiększają spożycie określonych składników odżywczych.
Istnieją również pewne tezy o związku pokarmów typu „śmieciowego”, „zachodniego” wzorca żywieniowego oraz żywności typu fast food z objawami ADHD.
Barwniki i konserwanty – negatywny wpływ
Jednym z czynników ryzyka ADHD, który może być ukierunkowany na interwencję, jest żywność. Niekorzystne reakcje fizyczne na spożywane produkty – takie jak: wypryski, astma i problemy żołądkowo-jelitowe – wpływają na różne układy narządów, a także oddziałują na mózg, powodując niekorzystne efekty behawioralne. Barwniki i konserwanty mają negatywny wpływ na zachowanie dzieci z i bez ADHD.
Żywność wpływa na organizm dzieci na różne sposoby, może wywoływać dolegliwości, takie jak: alergia pokarmowa, nietolerancja pokarmowa i zaburzenia na osi jelita – mikrobiota – mózg. Alergia pokarmowa powoduje zwiększone poziomy immunoglobulin specyficznych dla antygenu i markera komórek tucznych w mózgu, a te reakcje alergiczne mózgu są związane z zaburzeniami zachowania, w tym deficytami motorycznymi i trudnościami w uczeniu się. Naukowcy twierdzą, że ma to wpływ na wystąpienie ADHD u dzieci.
Czy dieta ma wpływ na leczenie?
Wielu rodziców zastanawia się, czy sztuczne dodatki do żywności i barwniki przyczyniają się do ADHD. Chociaż podłoża ADHD są nadal badane, po konsultacji z lekarzem można spróbować usunąć z diety dziecka źródła sztucznych barwników i dodatków do żywności, w tym słodzone cukrem napoje, słodycze i kolorowe płatki śniadaniowe, i określić, czy zachowanie dziecka się poprawia. Wyeliminuj przetworzone produkty spożywcze, a zamiast tego zapewnij dziecku pełnowartościową dietę ze świeżych, zdrowych składników, aby zoptymalizować jego kondycję i samopoczucie.
Bądź świadomy, że zbyt duże dawki witamin i minerałów mogą być toksyczne dla dziecka i mogą wchodzić w interakcje z lekami na ADHD. Do tej pory istnieje niewiele spójnych dowodów, że ADHD może być leczone za pomocą suplementów diety. Suplementy to nie leki, a wiele osób wciąż o tym nie pamięta. Warto zaznaczyć, że w każdym leczeniu oprócz przyjmowania leków, należy stosować zrównoważoną dietę, która obejmuje różne świeże, pełnowartościowe produkty spożywcze.
Co mówią badania?
W jednym z badań wykazano, że spożywanie słodzonych deserów, smażonych potraw i soli wiąże się z większą ilością problemów z koncentracją uwagi i zachowaniem, podczas gdy zbilansowana dieta, regularne posiłki oraz duże spożycie produktów mlecznych i warzyw wiążą się z mniejszą ilością problemów z koncentracją uwagi i zachowaniem.
W innym badaniu modyfikacja diety w postaci dostosowania spożycia energii i makroskładników, z wykluczeniem dodatków do żywności, glutenu, mleka i produktów mlecznych, jaj oraz pokarmów zawierających duże ilości salicylanów oraz przestrzeganie wskazówek z zakresu edukacji zdrowotnej (regularny sen, ograniczenie czasu oglądania telewizji) wpłynęły na poprawę objawów i zachowania pacjentów z ADHD.
Na nadpobudliwość, impulsywność i problemy z nauką u pacjentów z ADHD duży wpływ ma też otyłość. Kiedy udało się zmniejszyć nadwagę, udało się również zmniejszyć objawy ADHD. Skuteczne jest także ograniczenie spożycia węglowodanów w diecie.
Bibliografia:
1. El Baaki O. i wsp., Diet modification impact on ADHD outcome, Bulletin of the National Research Centre, 2021.
2. Ghanizaded A., Haddad B., The effect of dietary education on ADHD, a randomized controlled clinical trial, Ann Gen Psychiatry, 2015.
3. Rytter M. i wsp., Diet in the treatment of ADHD in children-A systematic review of the literaturę, Nordic Journal of Psychiatry, 2014.
