O tym, że warto obserwować i uczyć się własnego ciała wiedzą nawet ludy pierwotne. Indiańskie matki z wiosek rozsianych w Ameryce Południowej mówią swoim córkom, że z pierwszą menstruacją dziewczyna poznaje swoją mądrość, przez lata menstruacyjne praktykuje swoją mądrość, a w okresie menopauzy staje się swoją mądrością. To warta zapamiętania lekcja życia. Dla wszystkich.
Okres, gdy człowiek ma kilkanaście lat, to czas szybkich przemian. Według ajurwedy, ten etap życia jest zarządzany przez doszę (dosza to jedna z trzech substancji obecnych w ciele człowieka, podstawowa energia biologiczna) pitta (ogień), która jest związana z metabolizmem i przemianą. Najodpowiedniejsza dieta dla tej pitty zawiera produkty chłodzące, odżywcze, dobrze ugotowane, a także świeże, słodkie i soczyste owoce oraz warzywa. Warto unikać tłustych i ciężkostrawnych potraw oraz dużo odpoczywać, co pomoże ustabilizować poziom hormonów. Z tego powodu najlepiej zasypiać o godzinie 22:00. W tym okresie dobrze jest też korzystać z ziół wzmacniających pracę mózgu, np. bacopa czy gotu kola (wąkrota azjatycka). Można z powodzeniem sięgać po odpowiednie dla tego czasu gotowe mieszanki dla vaty i pitty.
To pora, gdy w życiu wciąż dominuje dosza pitta. Młode kobiety wyprowadzają się z domu, rozpoczynają karierę, zakładają własną rodzinę. Podczas tej dynamicznej fazy bardzo istotne jest skuteczne radzenie sobie ze stresem. Koniecznie trzeba wtedy znaleźć czas tylko dla siebie i to codziennie. Warto praktykować medytację, jogę i sięgać po naturalne wspomaganie organizmu. Amla (liściokwiat garbnikowy), ashwagandha (witania ospała), arjuna (migdałecznik) poprawiają odporność oraz obniżają poziom stresu, natomiast shatavari (szparag indyjski) i guduchi (tinospora cordifolia) wspierają układ rozrodczy i równoważą hormony. Podczas miesiączki dobrze jest wspomóc oczyszczanie organizmu i unikać wyczerpujących ćwiczeń.
Przeczytaj także: Ajurwedyjskie sposoby na zdrową ciążę
W wieku 40. i 50. lat kobiety stopniowo wychodzą z fazy życia pitta i przechodzą do cyklu vata. Wtedy pojawiają się takie dolegliwości, jak suchość skóry czy pierwsze objawy menopauzy (uderzenia gorąca oraz rozchwianie emocjonalnie). Jej następstwa można zminimalizować, modyfikując sposób odżywiania i styl życia.
Po wystąpieniu problemów wynikających z klimakterium, warto przejść na dietę łagodzącą pittę – zrezygnować z pikantnych, słonych lub kwaśnych potraw i zastąpić je potrawami gorzkimi, cierpkimi i słodkimi. Jeśli pojawią się objawy menopauzy związane z doszą vata, takie jak suchość w ciele i utrata pamięci, pora przejść na dietę przywracającą równowagę vata dosza za pomocą ciepłych, tłustych potraw. W okresie przejściowym między pitta a vata wsparciem dla organizmu może być shatavari.
Jest to okres przechodzenia na emeryturę i poświęcenia swojego czasu rodzinie oraz pasjom. Jednak część kobiet nadal kontynuuje karierę zawodową, osiągając na tym polu szczytową formę. W tej fazie życia dominującą rolę odgrywa vata i jej wysuszający wpływ na cerę. Remedium może być codzienna abhyanga czyli masaż kojącym ciepłym olejem. Pozwoli on skutecznie zadbać o umysł, ciało i emocje. Powtarzany codziennie poprawia napięcie mięśniowe, metabolizm, krążenie oraz wzmacnia detoksykację, zapewnia głębszy sen i pozwala osiągać większy spokój. Gdy stawy sztywnieją i skrzypią, warto je wymasować olejem rycynowym. Należy pamiętać o nawodnieniu organizmu i wypijaniu odpowiedniej ilości wody. Trzeba też przestrzegać diety, która najlepiej pasuje do doszy. Jeśli szwankuje pamięć, z powodzeniem można sięgnąć po bramhi, czyli bakopę drobnolistną, która pomoże rozjaśnić umysł.
Nawilżenie skóry jest w tym okresie życia ważniejsze niż kiedykolwiek. Nadmiernemu jej wysychaniu zapobiegnie codzienny automasaż abhyanga. Przy zaparciach natomiast pomóc może triphala, mieszanka owoców trzech indyjskich roślin. Z kłopotów z zasypianiem wybawi herbatka z jatamansi (nardostrachys wielkokwiatowy), a na wzmocnienie odporności godną polecenia jest herbatka z tulsi (bazylia azjatycka).
Jak uczy ajurweda, kto chce żyć jak najdłużej w zdrowiu, musi mieć ciągły kontakt ze swym ciałem i odpowiednio o nie dbać.
