Fitoterapia nazywana ziołolecznictwem i fitofarmakologią, jest działem medycyny oraz farmakologii, której celem jest profilaktyka i leczenie chorób za pomocą ziołowych preparatów. Powinny być one wytwarzane z naturalnych roślin, jak również z przetworzonych surowców, które pozyskiwane są z roślin leczniczych. Ziołolecznictwo to także określenie, które jest stosowane dla dziedziny medycyny, która zajmuje się leczeniem preparatami roślinnymi, a wiedzę czerpie z różnych tradycji opartych na medycynie naturalnej i ludowej. Każdy region świata ma swoje specyficzne zioła i rośliny lecznicze, mające zastosowanie w różnych schorzeniach i dolegliwościach.
W tym artykule:
1. Zioła i rośliny lecznicze jako podstawa fitoterapii.
2. Specjaliści pracujący i uzdrawiający ziołami.
3. Zastosowanie ziół.
1. Zioła i rośliny lecznicze jako podstawa fitoterapii
Ponieważ poruszamy się w obrębie ziół i roślin leczniczych, bazową sprawą jest skuteczność oraz bezpieczeństwo konkretnych ziół i roślin w terapii, profilaktyce i leczeniu. Na poziomie fitofarmakologii są to leki ziołowe, na poziomie medycyny naturalnej i ludowej, preparaty pozyskiwane z roślin w oparciu o znane receptury i wiedzę oraz sposoby użycia konkretnych ziół czy roślin leczniczych. Wyróżniamy tutaj różne system ziołolecznictwa, pochodzące z różnych regionów świata. Na przykład system ziołolecznictwa stosowany u starożytnych Greków i Rzymian, system medyczny Indii, tradycje medycyny chińska, tybetańska, japońska, medycyna Indian, rodzima fitoterapia w odniesieniu do naszego kraju. Roślinne produkty lecznicze w naszym kraju otrzymują taki status w oparciu o wiedzę stosowaną, które nie posiadają wystarczających dowodów w postaci badań klonicznych, ale ich skuteczność jest wiarygodna oraz istnieją dowody, że zioła były stosowane w bezpieczny sposób przez co najmniej 30 lat. Odnosi się to także do produktów roślinnych, preparatów na bazie roślin, które zawierają naukowe dowody na skuteczność oraz bezpieczeństwo tych ziół w trakcie wykorzystywania w terapii leczniczej na terenie Unii Europejskiej przez co najmniej 10 lat.
2. Specjaliści pracujący i uzdrawiający ziołami
Taką osobą jest zielarz, zielarz-fitoterapeuta czy fitoterapeuta. Są to osoby odpowiedzialne za pozyskiwanie, przechowywanie, oraz dalszą dystrybucję ziół i roślin leczniczych, ich sprzedaż, udzielanie poradnictwa w tym zakresie. Zielarz czy fitoterapeuta powinien posiadać szeroką i wszechstronną wiedzę na temat ziół, ich właściwości i zastosowania, dotyczy to samych ziół, suplementów diety, które powstają na ich bazie, wyrobów zielarskich oraz kosmetycznych. Powinien jako specjalista i ekspert od ziół współpracować z farmaceutami i lekarzami poznając nowe właściwości lecznicze roślin jak i badania, które się przeprowadza, określać i znać dawkowanie produktów ziołowych jak również znać ich działanie, także to niepożądane i związane z niełączeniem konkretnych ziół z innymi lekami czy preparatami. Zielarz-fitoterapeuta ma za zadanie m.in.:
• pozyskiwać zioła i rośliny lecznicze, w tym przyprawowe i olejkodajne od zbieraczy ziół, dystrybutorów, plantatorów
• oceniać jakość i właściwości ziół, surowców, w tym także produktów zielarskich, suplementów diety
• nadzorować proces suszenia ziół i roślin leczniczych, a także przestrzegać norm, które się z tym wiążą
• pośredniczyć w sprzedaży produktów, przestrzegać warunków przechowywania i okresu ważności ziół, co ma zastosowanie także w stosunku do hurtowni i sklepów zielarskich
Zielarz jest zobowiązany posiadać wiedzę z zakresu botaniki, farmakognozji, ale także z zakresu suplementacji i dietetyki. Upoważnia go to do pracy w różnych miejscach i o różnym przeznaczeniu. Może udzielać porad i zajmować się sprzedażą ziół w gabinetach terapeutycznych, placówkach leczenia uzdrowiskowego, sklepach zielarskich i ekologicznych, drogeriach, placówkach badawczych, miejscach produkcyjnych, w profilaktyce zdrowotnej. Wiedzę z zakresu zielarstwa i fitoterapii uzyskuje się na studiach podyplomowych w ramach Wyższej Szkoły Kształcenia Zawodowego. Ukończenie studiów umożliwia uzyskanie niezbędnych kwalifikacji i wiedzę w tym zakresie.
3. Zastosowanie ziół
Zioła wykazują bogactwo właściwości w zakresie działania i zastosowania, poparte wielowiekową tradycją i wiedzą, a w wielu przypadkach także badaniami klinicznymi. Są stosowane w profilaktyce zdrowotnej, w leczeniu różnych schorzeń i dolegliwości. Mają działanie silnie regenerujące, lecznicze, wspierające. Do tego są naturalne. Wykorzystuje się je w postaci surowca roślinnego, suszu, naturalnych preparatów, wolnych od chemii i syntetycznych dodatków. Są powszechnie dostępne. Zioła są zwykle tanie i w zasięgu ręki. Mają także wszechstronne zastosowanie. Obejmują szeroki zakres zaburzeń od prostych infekcji po przewlekłe choroby. Przy ich pomocy leczy się choroby, poprawiają nasze samopoczucie, wspierają medycynę konwencjonalną, podnoszą odporność, regulują różne nieprawidłowości w organizmie. Służą do zaparzania, sporządzania naparów i herbat, wykonuje się na ich bazie wyciągi z ziół, maści lecznicze, gojące i regenerujące, produkty kosmetyczne, syropy, nalewki, suplementy, okłady itp.
Wiosną odbyły się w Warszawie Targi Medycyny Naturalnej 2023 i Targi Zielarskie 2023 roku połączone z VIII Sympozjum – panelem wiedzy. Niezwykłe przedsięwzięcie o skali i rozmachu jakiego dotąd jeszcze nie było. Zorganizowane przez Hurtownię Green Port i Polską Izbę Zielarsko-Medyczną. Sklepy zielarskie, branża zielarska i fitoterapeutyczna miały okazję nie tylko spotkać się podczas wykładów poświęconych zdrowiu i naturalnym metodom leczniczym, poprzez integrację środowiska, ale zostały także potraktowane jako integralna część medycyny zintegrowanej i medycyny holistycznej. Czemu trudno się zresztą dziwić. Kontynuacją tego przedsięwzięcia jest zbliżający się dużymi krokami Kongres Zdrowie i Natura Krynica-Zdrój 2023 oraz Festiwal Natura&Zdrowie, który odbędzie się w dniach 23-24 września 2023 roku w Pijalni Głównej Krynicy-Zdroju. Środowisko Zielarzy będzie obecne jako integralna i ważna część naturoterapii i naturopatów w Polsce. Bądź obecny i TY.
