Werbena pospolita lub lekarska, nazywana również witułką lekarską, to roślina, która od wieków cieszyła się uznaniem w tradycyjnej medycynie różnych kultur. Jej właściwości lecznicze i korzystne działanie na zdrowie ludzkiego organizmu są wynikiem obecności wielu składników aktywnych. Rośnie i jest stosowana w wielu zakątkach świata, między innymi w Europie, Azji, w obu Amerykach. Zna ją medycyna naturalna i chińska. Jest także poddawana różnym badaniom naukowym, dzięki którym znamy jej liczne, cenne składniki. Oto kilka zastosowań werbeny w profilaktyce zdrowotnej wraz z podaniem właściwości i charakterystyki.
W tym artykule:
1. Składniki aktywne werbeny i badania naukowe.
2. Działanie w profilaktyce zdrowotnej.
1. Składniki aktywne werbeny i badania naukowe
Werbena jest ceniona przede wszystkim z powodu dwóch składników, są to: werbaskozyd (akteozyd) – glikozyd fenolowy, który ma działanie przeciwutleniające oraz werbenalina (werbenalozyd) – glikozyd irydoidowy. Ale to nie wszystkie aktywne składniki werbeny, mające przełożenie zdrowotne. Odkryto w niej flawonoidy (apigeninę, kemferol, luteolinę), olejki eteryczne posiadające terpeny (limonen, karwol, karnozol). Ziele werbeny posiada różne węglowodany i biopierwiastki (potas, wapń, fosfor, magnez). Przebadane składniki wykazują różne właściwości, badania naukowe wskazały na właściwości przeciwutleniające werbeny, przeciwzapalne, przeciwgrzybiczne, przeciwdrgawkowe i lękowe, uspokajające, nasenne, insektobójcze, przeciwbakteryjne. Nadaje się znakomicie do zwalczania infekcji górnych dróg układu oddechowego, stanów przeziębieniowych, przewlekłych stanów zapalnych zatok, ma działanie wykrztuśne, przeciwdrobnoustrojowe. Ma zastosowanie przy likwidowaniu stanów zapalnych dziąseł i problemów skórnych. Łagodzi przebieg menopauzy i pobudza laktację u kobiet karmiących.
2. Działanie w profilaktyce zdrowotnej
- Wspomaganie układu nerwowego: Werbena jest znana ze swojego działania uspokajającego. Stosowana jest w leczeniu nerwic, lęków czy problemów ze snem. Związki zawarte w werbenie, takie jak werbenalina, działają relaksująco na układ nerwowy, co może być pomocne dla osób cierpiących na stres czy napięcie nerwowe.
- Wsparcie układu trawiennego: Werbena może działać jako środek przeciwbólowy i przeciwskurczowy dla układu trawiennego. Tradycyjnie była używana do leczenia niestrawności, wzdęć oraz kolki.
- Działanie przeciwzapalne: Związki obecne w werbenie, takie jak polifenole, wykazują działanie przeciwzapalne. Może to być korzystne w leczeniu stanów zapalnych skóry, takich jak egzema czy trądzik. Przy stanach zapalnych dziąseł powinno się nią płukać jamę ustną. Za likwidowanie zapalenia odpowiada prawdopodobnie werbenalina.
- Wspomaganie układu odpornościowego: Werbena może działać stymulująco na układ odpornościowy, wspierając go w walce z infekcjami i chorobami.
- Leczenie dolegliwości reumatycznych: Działa przeciwbólowo, co czyni ją pomocną w łagodzeniu objawów chorób reumatycznych, takich jak artretyzm czy reumatoidalne zapalenie stawów.
- Działanie moczopędne: Werbena może działać jako naturalny diuretyk, wspomagając wydalanie nadmiaru płynów z organizmu, co jest korzystne dla osób z obrzękami czy problemami z nerkami.
- Ochrona wątroby: Niekiedy werbena jest stosowana jako środek wspomagający pracę wątroby, zwłaszcza w sytuacjach, gdy została ona naruszona przez nadmierne spożycie alkoholu czy toksyny.
