Spis treści:
- Czym są choroby jelitowe?
- Dlaczego chorujemy?
- Co źle wpływa na nasze jelita?
- Co możesz zrobić, żeby zadbać o jelita?
- Co jeść, a czego unikać?
- Wykaz produktów polecanych i nie polecanych dla chorych z chorobą Leśniowskiego-Crohna.
Charakteryzują się one przewlekłym występowaniem stanu zapalnego przewodu pokarmowego. Objawy są bardzo zróżnicowane, indywidualne i bardzo uciążliwe. W przypadku choroby Leśniowskiego Crohna obejmują nie tylko jelitowy odcinek przewodu pokarmowego, ale i jamę ustną, przełyk i odbyt. Chorzy cierpią nie tylko fizycznie, ale i psychicznie, ponieważ w znacznym stopniu obniża się jakość ich życia.
Dlaczego chorujemy na jelita?
Dokładna przyczyna powstawania nieswoistych zapaleń jelit nie jest dotąd znana. Wiadomo, że przyczyniają się do tego predyspozycje genetyczne, dysfunkcja układu immunologicznego i stres. Badacze odkryli, że stan równowagi bakterii zamieszkujących jelita (tzw. mikrobiomu) jest kluczowym czynnikiem w występowaniu tej choroby.
Oznacza to, że w dużej mierze na stan naszych jelit mają wpływ nasze “wybory życiowe” czyli to co spożywamy i pijemy, jak bardzo się stresujemy, na ile zwracamy uwagę na zawartość niezdrowych substancji w produktach spożywczych (konserwanty, sztuczne barwniki itp) oraz na ile nadużywamy lekarstw i antybiotyków, które mocno wpływają na stan naszej mikroflory jelitowej.
Czytaj też: https://naturazdrowie.com/kiedy-jedzenie-zamiast-przyjemnosci-staje-sie-bolem/
Co negatywnie wpływa na nasze jelita?
Badacze odkryli również, że na zaburzenie mikrobiomu jelitowego, a w związku z tym występowanie chorób zapalnych układu pokarmowego wpływają m.in.:
- palenie tytoniu,
- żywienie sztucznymi mieszankami w niemowlęctwie,
- spożywanie przetworzonego jedzenia zawierającego barwniki, konserwanty, środki zagęszczające, emulgatory
- spożywanie dużej ilości mięsa i przetworów mięsnych, w których zawarte są azotany i antybiotyki
- picie w nadmiarze kawy i alkoholu
- spożywanie produktów smażonych, przypalonych o dużej zawartości niezdrowych tłuszczy
- przebyte infekcje bakteryjne w układzie pokarmowym (Salmonella i Shigella),
- stosowanie leków takich jak: środki antykoncepcyjne, niesteroidowe leki przeciwzapalne np. ibuprofen i paracetamol i przyjmowanie antybiotyków.
Co możesz zrobić, żeby zadbać o profilaktykę chorób jelit?
Stosuj się do poniższych zasad, aby unikać stanów zapalnych jelit:
- rzuć palenie papierosów;
- unikaj lub ogranicz picie kawy i alkoholu,
- zaplanuj czas na regularną aktywność fizyczną;
- unikaj stresu, zacznij medytować, ćwiczyć jogę itp.
- zadbaj o regularny wypoczynek,
- posłuchaj ciała – unikaj produktów, po których czujesz się gorzej,
- spożywaj tylko produkty świeże i dobrej jakości,
- ogranicz lub wyeliminuj z diety mięso, zacznij od wykluczenia przetworów mięsnych – wędlin,
- ogranicz cukier i słodycze, nie pozwól na przerost drożdzaka Candida w jelitach
- jedz dużo świeżych owoców i warzyw;
- zadbaj o obecność w diecie produktów kiszonych oraz produktów zawierających kwasy omega-3;
- zadbaj o probiotyki i prebiotyki, które wspomagają prawidłową florę jelitową: jogurty, kefir, produkty kiszone;
- unikaj potraw smażonych, ostrych przypraw i produktów wzdymających.
Co jeść, a czego unikać przy problemach z jelitami?
W przypadku chorób jelitowych powinniśmy raczej jeść częściej, ale mało – około 5-6 małych posiłków dziennie – w ten sposób nie przeciążamy układu pokarmowego. W czasie nasilenia objawów choroby Leśniowskiego Crohna zaleca się nawet przejście na 2-3 dniową dietę płynną, aby odciążyć układ pokarmowy.
Warto zwrócić uwagę, żeby to, co jemy było lekkostrawne i niewzdymające. Należy wystrzegać się potraw ostrych, smażonych i obciążających układ pokarmowy, jak potrawy mięsne, orzechy i niektóre fasole. Uważać trzeba także na napoje, gdyż picie mocnej kawy, herbaty i alkoholu może nasilić objawy.
Wiele osób odczuwa wielką poprawę, gdy wyeliminuje z diety nadmiar węglowodanów, gluten i laktozę. Wysoko węglowodanowa dieta zwiększa ryzyko przerostu drożdżaków Candida, a dwa ostatnie alergeny często przyczyniają się do występowania pogłębiających się stanów zapalnych w jelitach, ale jest to bardzo indywidualne. Z drugiej strony polecane są fermentowane produkty mleczne jak jogurt, czy kefir, które są źródłem korzystnych bakterii i pomagają odbudować właściwą florę bakteryjną w jelitach.
Sprzymierzeńcem dla osób z chorymi jelitami będzie rownież aloes, a także takie zioła jak mięta pieprzowa, wiąz i rumianek, które łagodzą stany zapalne w układzie pokarmowym, pomagają w gojeniu ran i działają uspokajająco.
Oto wykaz produktów polecanych i nie dozwolonych dla osób z chorobą Leśniowskiego-Crohna:
| Produkty | Dozwolone | Nie dozwolone |
| Produkty zbożowe, mączne i skrobiowe | białe pieczywo o niskiej zawartości błonnika (biały chleb, bułki pszenne), sucharki, makaron drobny („nitki”), kaszka pszenna, ryż | pieczywo razowe, grube makarony, grube kasze, otręby, mąki razowe |
| Mleko i przetwory mleczne | można podawać mleko, maślankę, twaróg chudy – jeśli chory nie ma żadnych dolegliwości po spożyciu | mleko i przetwory mleczne są przeciwwskazane, chorzy bowiem źle je tolerują |
| Warzywa i owoce | Warzywa: ziemniaki, pomidory bez pestek i skórki, kalafior (jeśli jest tolerowany), marchew, dynia, szpinak, sałata, buraki, szparagi, pietruszka, seler, Z owoców: jabłka, brzoskwinie, morele (należy usunąć skórkę), truskawki, maliny, porzeczki, melony, banany | kapustę, brukselkę, fasolę białą, fasolkę szparagową, groch, groszek zielony, soję, cebulę, brukiew, rzodkiewkę, kalarepę, jarmuż, paprykę, pory, gruszki, czereśnie, wiśnie, śliwki, owoce suszone |
| Tłuszcze do smarowania i oleje | ograniczona ilość masła lub margaryny miękkiej (kubkowej), oleju sojowego albo słonecznikowego. | łój, smalec, słonina, margaryny twarde |
| Ziemniaki | ziemniaki gotowane całe lub tłuczone, kluski ziemniaczane z gotowanych ziemniaków | sałatki ziemniaczane z majonezem, ziemniaki smażone, placki ziemniaczane, frytki |
| Zioła, przyprawy | zielona pietruszka, koperek, wanilia, kminek, kwasek cytrynowy, sól i cukier | pieprz, papryka, ocet, musztarda, curry, chili |
| Cukier, słodycze i ciasta | lody, galaretki, ciasta bez owoców, orzechów i czekolady | wyroby cukiernicze, szczególnie torty z kremem, kremowe ciasta, |
| Napoje | słabą herbatę, kawę zbożową, soki owocowe i warzywne | wszystkie napoje gazowane, kawa (zwłaszcza mocna), napoje alkoholowe |
Źródło: M. Makarewicz-Wujec, Dieta w chorobie Leśniowskiego Crohna.http://www.resmedica.pl/pl/archiwum/zdart60112.htm
Piśmiennictwo:
1. Ciborowska H., Rudnicka A., Dietetyka. Żywienie Zdrowego i Chorego Człowieka. PZWL Warszawa 2007
2. Hasik J., Gawęcki J., Żywienie człowieka zdrowego i chorego. PWN Warszawa 2007
3. Chojnacki J., Kliniczne aspekty żywienia w chorobach wewnętrznych. Dział Wydawnictw i Poligrafii Uniwersytety Medycznego w Łodzi Łódź 2008
4. Naubauer K., Poniewierka E., Rola diety w nieswoistych zapaleniach jelit. Gastroenterologia Polska 2010,17,74-76
5. Makarewicz-Wujec M., Dieta w chorobie Leśniowskiego-Crohna. http://www.resmedica.pl/pl/archiwum/zdart60112.html. 6 czerwiec, 2001
6. Gibson P. R. Iser J., Choroba zapalna jelit. Lekarz Rodzinny 2006,3,332-340
